Revizyonist Siyonizm

Revizyonist Siyonizm, bölgesel maksimalizmle karakterize edilen bir Siyonizm biçimidir. Revizyonist Siyonizm, yayılmacılığı ve Ürdün Nehri'nin her iki yakasında Yahudi çoğunluğunun kurulmasını teşvik etti.[1] 1920'lerde Ze'ev Jabotinsky tarafından geliştirilen bu ideoloji, İsrail Diyarı'na bağımsız bireyler tarafından yerleşilmesine odaklanan David Ben-Gurion ve Chaim Weizmann'ın "pratik Siyonizm"inin "revizyonunu" savunuyordu. Diğer Siyonizm türlerinden farklı olarak Revizyonistler, Yahudilerin Filistin Mandası ve Ürdün toprakları da dahil olmak üzere tüm İsrail Diyarı üzerinde egemenlik hakları olduğunu savundular. Hakim olan sosyalist İşçi Siyonizminin başlıca ideolojik muhalifiydi.[2] Revizyonist Siyonizm, başta Herut ve onun halefi Likud olmak üzere, modern sağcı İsrail partilerini güçlü bir şekilde etkilemiştir.
1935 yılında Siyonist Yönetim Kurulu'nun Jabotinsky'nin siyasi programını reddetmesinin ardından Jabotinsky, Dünya Siyonist Teşkilatı'ndan istifa ederek İbranice'de Tzakh olarak bilinen Yeni Siyonist Örgütü'nü kurdu. Amacı, serbest göçü ve Yahudi Devleti'nin kurulması için bağımsız siyasi faaliyet yürütmekti.[3] Jabotinsky liderliğindeki ilk yıllarında Revizyonist Siyonizm, yerleşim için İngiltere'nin desteğini almaya odaklanmıştı. Jabotinsky, 1930'ların başından itibaren Birleşik Krallık'a Siyonist davayı ilerletme konusunda artık güvenilemeyeceğine inandı ve bu da İtalya ile kısa süreli bir ittifaka yol açtı.[4][5]
Revizyonist Siyonizm'in, Jabotinsky liderliğinde Irgun adı verilen ve bazıları tarafından terör örgütü olarak nitelendirilen kendi paramiliter grubu vardı.[6][7][8][9] Hem Irgun hem de ondan türeyen Stern Çetesi, İngilizleri Filistin'den çıkarmak amacıyla onlara karşı birçok saldırı düzenledi.[10] 1939 tarihli Beyaz Kitap'ın Filistin'e Yahudi göçünü ciddi şekilde sınırlamasının ardından, Naziler güçlenmeye başladığı sırada, Irgun ve Lehi İngilizlere karşı kampanyalar başlattı.
İsrail'in kurulmasından sonra Doğu Şeria'nın kontrolü Revizyonist Siyonizm ideolojisinde giderek daha az önemli hale geldi. 1967 Altı Gün Savaşı'nın ardından İsrail'in Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni işgal etmesiyle Revizyonizmin toprak kazanma hırsları bu topraklarda yoğunlaştı.[11] 1970'lere gelindiğinde Ürdün Haşimi Krallığı'nın meşruiyeti artık sorgulanmıyordu ve 1994'te Likud Partili Knesset üyelerinin ezici çoğunluğu İsrail-Ürdün Barış Antlaşması'na oy verdi.[12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Zouplna 2008, ss. 3–27.
- ^ Tzahor 1988, ss. 15–25.
- ^ D. Flisiak, Działalność syjonistów-rewizjonistów w Polsce w latach 1944/1945- 1950, Lublin 2020, s. 31-32.
- ^ Kaplan, 2005, p. 150.
- ^ Brenner, Lenni (1983). "Zionism-Revisionism: The Years of Fascism and Terror"
. Journal of Palestine Studies. 13 (1). ss. 66-92. doi:10.2307/2536926. JSTOR 2536926.
- ^ Dr. Yvonne Schmidt (2008). Foundations of Civil and Political Rights in Israel and the Occupied Territories. GRIN Verlag. s. 254. ISBN 978-3-638-94450-2. No 33 of 5708–1948 – 23 September 1948
- ^ Bell, J. Bowyer (1979). Terror out of Zion : Irgun Zvai Leumi, LEHI, and the Palestine underground, 1929-1949. Dublin: Academy Press. ISBN 978-0-906187-11-1.
- ^ Whittaker, David (2012). The Terrorism Reader. 4th. Routledge. s. 29. ISBN 978-0415687317.
- ^ Kushner, Harvey W. (2002). Encyclopedia of Terrorism. Thousand Oaks: SAGE Publications. s. 181. ISBN 145226550X.
- ^ Shlaim, Avi (1996). "Review: The Likud in Power: The Historiography of Revisionist Zionism". Israel Studies. 1 (2). ss. 278-93. doi:10.2979/ISR.1996.1.2.278. JSTOR 30245501.
- ^ Peleg, Ilan (1987), Begin's Foreign Policy 1977–83, Westport, CT: Greenwood Press.
- ^ Shelef, Nadav (Spring 2004). "From 'Both Banks of the Jordan' to the 'Whole Land of Israel': Ideological Change in Revisionist Zionism". Israel Studies. Cilt 9. ss. 125-48..
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Brenner, Lenni (1983), "Zionism-Revisionism: The Years of Fascism and Terror", Journal of Palestine Studies, 13 (1), ss. 66-92.
- Flisiak, D (2020), Działalność syjonistów-rewizjonistów w Polsce w latach 1944/1945–1950, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel Sp. z o.o., ss. 31-32.
- Heller, Daniel Kupfert (2017), Jabotinsky's Children: Polish Jews and the Rise of Right-Wing Zionism, Princeton, NJ: Princeton University Press, ss. 67-238, ISBN 978-0-691-17475-4
- Heller, Joseph (1995), The Stern Gang: Ideology, Politics and Terror, 1940–49, Frank Cass, s. 86, ISBN 0-7146-4558-3
- ——— (1998), "Zeev Jabotinsky and the Revisionist Revolt against Materialism: In Search of a World View", Jewish History, 12 (2), ss. 51-67.
- Jabotinsky, Vladimir (1923), On the Iron Wall.
- Kaplan, Eran (2005), The Jewish Radical Right: Revisionist Zionism and Its Ideological Legacy, University of Wisconsin Press, ISBN 0-299-20380-8
- Peleg, Ilan (1987), Begin's Foreign Policy, 1977–83, Westport, CT: Greenwood Press.
- Peretz, Don (1994), The Middle East today, ss. 318-9, ISBN 978-0-275-94576-3
- Shelef, Nadav (Spring 2004), "From 'Both Banks of the Jordan' to the 'Whole Land of Israel': Ideological Change of Revisionist Zionism", Israel Studies, 9, ss. 125-48.
- ——— (2018), Evolving Nationalism: Homeland, Identity, and Religion in Israel, 1925–2005, Cornell University Press, ss. 29, 83–4, ISBN 978-1-5017-2987-4
- Shlaim, Avi (1996), "Review: The Likud in Power: The Historiography of Revisionist Zionism", Israel Studies, 1 (2), ss. 278-93.
- Sofer, Sasson (1988), Begin, an anatomy of leadership, London: Blackwell.
- Tzahor, Zeev (February 1988), "The Struggle between the Revisionist Party and the Labor Movement: 1929–1933", Modern Judaism, 8 (1), ss. 15-25, doi:10.1093/mj/8.1.15, JSTOR 1396118.
- Wdowiński, David (1963), And We Are Not Saved, New York: Philosophical Library, s. 222, ISBN 0-8022-2486-5. Note: Chariton and Lazar were not co-authors of Wdowiński's memoir. Wdowiński is considered the "single author".
- Zouplna, Jan (2008), "Revisionist Zionism: Image, Reality and the Quest for Historical Narrative", Middle Eastern Studies, 44 (1), ss. 3-27, doi:10.1080/00263200701711754
- ההיסטוריה של התנועה [History of the Movement] (İbranice), IL: הליכוד - תנועה לאומית ליברלית, 15 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi15 Aralık 2021.
İleri okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Shlaim, A. (1996). "The Likud in Power: The Historiography of Revisionist Zionism"
. Israel Studies. 1 (2). ss. 278-93. doi:10.2979/ISR.1996.1.2.278. JSTOR 30245501.