Rahşan Ecevit
| Rahşan Ecevit | |
|---|---|
| |
| 2015 yılında Ecevit | |
| Demokratik Sol Halk Partisi Genel Başkanı | |
| Görev süresi 17 Ocak 2010 - 12 Haziran 2010 | |
| Yerine geldiği | Hulki Cevizoğlu |
| Yerine gelen | Parti kapatıldı. |
| Demokratik Sol Parti Genel Başkanı | |
| Görev süresi 14 Kasım 1985 - 13 Eylül 1987 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Bülent Ecevit |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Zekiye Rahşan Aral 17 Aralık 1923[1] Bursa, Türkiye |
| Ölüm | 17 Ocak 2020 (96 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Devlet Mezarlığı, Ankara |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1954-1980) Demokratik Sol Parti (1985-2009) Demokratik Sol Halk Partisi (2009-2010) |
| Evlilik(ler) | Bülent Ecevit
(e. 1946; ö. 2006) |
| Bitirdiği okul | Robert Koleji |
| Mesleği | Ressam, yazar ve siyasetçi |
Zekiye Rahşan Ecevit (evlilik öncesi soyadı: Aral; 17 Aralık 1923[2] - 17 Ocak 2020), Türk ressam, yazar ve siyasetçidir. Demokratik Sol Parti ile Demokratik Sol Halk Partisinin kurucusu ve ilk başkanıdır. Önerisiyle 2000 senesinde çıkarılan Af Yasası, Rahşan Affı olarak bilinir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Selanik'ten Şebinkarahisar'a göç etmiş, daha sonra İstanbul'a yerleşmiş bir ailede dünyaya geldi. Babası Namık Zeki Aral, annesi Zahide Aral'dır. Arnavutköy Amerikan Kız Koleji mezunudur. 1946'da Bülent Ecevit ile evlendi. 1985'te, Bülent Ecevit'in siyasi yasaklı olduğu dönemde kurulan Demokratik Sol Parti'nin (DSP) kurucusu ve genel başkanı oldu. Genel başkanlık görevini Bülent Ecevit'in siyasi yasağının kalktığı 1987'ye kadar sürdürdü.
Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. yılı olması sebebiyle 1998'de düşünce suçları ve adi suçlar için af önerdi.[3] Uzun süren af tartışmalarında af karşıtlarını, "Bunlar tuzu kuru olanlardır. Oysa Allah'ın hangi kulu için ne yazdığını kimse bilemez." diyerek eleştirdi, afta ısrarcı oldu.[4] 22 Aralık 2000'de DSP, MHP ve ANAP Koalisyonu tarafından yasa çıkarıldı. Devlete karşı işlenen suçların dışındaki suçlara erteleme ve şartlı salıverme getiren "Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası", kamuoyunda Rahşan Affı olarak nitelendirildi.[5] Bu yasanın kapsamı Anayasa Mahkemesinin ilgili kararıyla genişletildi, kanunu yapanların öngöremediği sonuçlar ortaya çıktı ve bazı hukuki uygulamalar kamuoyunda tepkilere neden oldu.[6] Bu afla birlikte cezaevlerindeki mahkûm sayısı yetmiş binden kırk bine düştü.[7] Ancak mahkûm sayısı 3 yılda 20 binden fazla artarak yeniden 64 bine çıktı.[8] Bazı kaynaklarda, 67 binden fazla mahkûm sayısının çıkarılan afla 49 bine kadar düştüğü, 3 yıl sonra 64 bini geçtiği yazılmıştır.[9][10] Bazı hukukçular, aftan yararlanıp serbest kalan mahkûmların %60'tan fazlasının tekrar suç işleyerek hapse girdiğini belirtmiştir.[11]
2001 yılında tepkilerin artması üzerine, "Benim düşündüğüm af katillerin affı değil, garibanların affıydı." dedi.[12]
Yıllar sonra kendisiyle yapılan bir röportajda ise af için şöyle konuştu:
"O bir af değildi. Şartla salıverme ve ceza ertelemesiydi. Ben sade bir vatandaş olarak affı terör suçluları, azılı katiller veya ırz düşmanları için değil ancak yoksulluğun, açlığın ve toplum düzenindeki aşırı adaletsizliğin suça ittiği kimseler için istemiştim. Benimkisi sadece bir temenniydi. Ama TBMM’ye intikal edince işin yüzü değişti. Tasarı azılı katilleri bile kapsayacak biçimde yasalaştı."[13]
2005 yılında yaptığı bir açıklamada, Müslüman bir kimse olarak Türkiye'de "hurafelerden uzak" bir İslam'ı yaşamak istediğini, yabancı Protestanların misyonerlik faaliyetlerinden ve apartman kiliselerin çoğalmasından rahatsızlık duyduğunu ve "Müslümanlığın gerilemesine" razı olamayacağını dile getirdi.[14][15][16] 2006 yılında yabancıların toprak alımlarını eleştirirken GAP bölgesini Yahudilerin "kapattığını" ifade etti.[17]
Kurucusu olduğu DSP'den 4 Haziran 2009 tarihinde istifa etti. 17 Ocak 2010 tarihinde kurucusu olduğu Demokratik Sol Halk Partisinin 2. genel başkanlığına seçildi. 22 Mayıs 2010 tarihindeki 33. Cumhuriyet Halk Partisi Olağan Kurultayı'na Bağımsız Milletvekili Emrehan Halıcı ile katılarak tek başına genel başkan adayı olan ve kazanan Kemal Kılıçdaroğlu'na ve CHP'ye desteğini açıkladı.[18]
Yazdığı Pülümür'de Aşk adlı roman, 2002 yılında tiyatroya uyarlanmıştır. Ecevit, çok iyi derecede İngilizce bilmekteydi.
Ölümü ve hatırası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ecevit, 17 Ocak 2020'de tedavi gördüğü Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle 96 yaşında öldü.[19] 19 Ocak 2020'de Kocatepe Camisi'nde düzenlenen cenaze töreninin ardından vasiyeti üzerine Devlet Mezarlığına defnedileceklerin eşlerinin de buraya defnedilebilmesine olanak sağlayan 7218 sayılı Kanun uyarınca eşi Bülent Ecevit'in Devlet Mezarlığı'ndaki mezarının yanına defnedildi.
2021'de İzmir'in Güzelbahçe ilçesindeki bir parka eşiyle birlikte adı verildi ve heykeli dikildi.[20]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ecevitlerin Sayımda Cevapları". 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2020.
- ^ "Rahşan Ecevit". 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ "DSP'den af sürprizi". 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.
- ^ "Rahşan Ecevit sert çıktı". 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.
- ^ "Rahşan affı nedir? Rahşan affı ne zaman çıkarıldı, kimleri kapsadı?". 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2020.
- ^ "Türkiye Tarihindeki Aflar". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Rahşan Affı Nedir?". 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İrem ERBUYURUCU: TÜRK HUKUKUNDA ERTELEME VE KOŞULLU SALIVERME BAĞLAMINDA DOLAYLI AF UYGULAMALARI" (PDF). 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2023.
- ^ "14 Aralık 2008, Haber7: İşte yıl yıl tutuklu ve hükümlü sayıları". 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "23 Aralık 2015, Doğruluk Payı: Cezaevlerindeki Tutuklu ve Hükümlü Sayıları Yükselmekte". 19 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Uzmanların iddiası: Serbest kalan mahkumların yüzde 60'ından fazlası yine suç işleyip cezaevine dönebilir". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "29 Ağustos 2001, Hürriyet, Rahşan Ecevit: Benim istediğim af, katillerin affı değildi". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Rahşan Ecevit ile Röportaj". 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Apartman kiliseler yaygınlaşıyor". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ "Rahşan Ecevit: Din elden gidiyor". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ "Rahşan Ecevit'e göre 'din elden gidiyor'". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ "Rahşan Ecevit'ten tartışmalı sözler". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2023.
- ^ "Rahşan Ecevit Kurultayda". 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ "Rahşan Ecevit Hayatını Kaybetti". 17 Ocak 2020. 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2020.
- ^ "Bülent ve Rahşan Ecevit çifti Güzelbahçe'de ölümsüzleşti". Yenigün. 4 Haziran 2021. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
| Parti siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Hulki Cevizoğlu |
Demokratik Sol Halk Partisi Genel Başkanı 17 Ocak 2010 - 12 Haziran 2010 |
Sonra gelen: Parti kapatıldı |
| Önce gelen: Yeni makam |
Demokratik Sol Parti Genel Başkanı 14 Kasım 1985 - 13 Eylül 1987 |
Sonra gelen: Bülent Ecevit |
| CHP lideri |  | |
|---|---|---|
| DSP lideri | ||
| Başbakanlık | ||
| Ailesi |
| |
| Eserleri |
| |
| Ayrıca bakınız | ||
|  | |
- Demokratik Sol Parti genel başkanları
- 1923 doğumlular
- Bursa ili doğumlu siyasetçiler
- Robert Lisesinde öğrenim görenler
- Türk kadın siyasetçiler
- Türk Müslümanlar
- Türk kadın ressamlar
- Kadın yazarlar
- 20. yüzyıl Türk yazarları
- 21. yüzyıl Türk yazarları
- 20. yüzyıl Türk ressamları
- 21. yüzyıl Türk ressamları
- 20. yüzyıl Türk siyasetçileri
- 21. yüzyıl Türk siyasetçileri
- Cumhuriyet Halk Partisi mensubu siyasetçiler
- Demokratik Sol Halk Partisi mensubu siyasetçiler
- Türkiye başbakanlarının eşleri
- Ecevit ailesi
- 2020'de ölenler
- Ankara ilinde hastalıktan ölenler
- Çoklu organ yetmezliğinden ölenler
- Devlet Mezarlığı'na defnedilenler