Portland çimentosu
Portland çimentosu, genellikle gri renkte, ince öğütülmüş bir toz şeklinde bağlayıcı bir malzemedir. Kireç taşı ve kil minerallerinin bir fırında ısıtılarak klinker haline getirilmesi ve daha sonra klinkerin belirli oranda (genellikle %5 civarında) alçıtaşı eklenerek yakılıp öğütülmesiyle üretilir. Betonun temel bileşenidir.
İngiliz Leeds'li bir duvarcı, taş ustası ve inşaatçı Joseph Aspdin, 1824'te bu temel süreci patentlemiştir. Aspdin, çimentonun sertleştiğinde, renginin ve kalitesinin Dorset Portland Adası'ndan gelen bir kireçtaşı olan Portland taşı ile benzerliğinden dolayı bu ismi vermiştir.[1]
Üretimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Portland çimentosu, kireçli ve killi veya diğer silika, alüminyum ve demir oksit içeren malzemelerin birbirine karıştırılması, bunların klinkerleme sıcaklığında yakılması ve elde edilen klinkerin alçı taşıyla birlikte öğütülmesiyle elde edilir. Alçı taşı, çimentonun priz süresini ayarlamak ve hızlı prizi önlemek için inhibitör olarak eklenir.[2]
Bugün kuru veya nemli düzende elde edilir. Nemli veya yarı ıslak tabirli ham çimento döner fırınlarda yüksek enerji kullanımı ile edilen muazzam hararetle kurutulup toz haline getirilir. 200 °C ye soğutulup toz hale getirilip alçı ve anhhydrit katılarak elde edilir.
Çeşitli organik maddelerin; incekum, pozzolana, kül katılımı ile çeşitli fiziksel özellikleri öne alınabilmektedir.
Çimento üreticileri kireç taşı, kil ve kum gibi ham maddeleri ocaklardan çıkarırlar. Ayrıca uçucu kül, granüle yüksek fırın cürufu ve silis dumanı gibi alternatif yan ürünleri de kullanarak çevresel etkileri azaltıp döngüsel ekonomiye katkıda bulunurlar.[3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çimento'nun ismi ve kullanma tarihçesi Romalılara kadar geriye gider, o dönemde opus ceamentitium diye adlandırılmıştır. Bu harç tozu, yanardağ külü, kireç ve kiremittozu katılması ile elde etmişlerdir.
1835 yılında modern tarzda ilk defa eczacı Ernst Gustav Leube tarafından tekrar bulunmuştur.
Kullanım Alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Genelde sıva ve beton yapımında kullanılır. Tabiati aşılımlara (su, buz, soğuk ve sıcak) karşı en iyi harçtır. Bu yüzden küresel kullanımdadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "portland cement". Encyclopædia Britannica. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ Tokyay, Mustafa (2016). "Cement and Concrete Mineral Admixtures". 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "How Cement is Made". Portland Cement Association. 8 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
 | İnşaat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Malzeme ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
