Peter von Biron
Peter von Biron | |
|---|---|
| Doğum | 15 Şubat 1724 Jelgava (Mitau), Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı |
| Ölüm | 13 Ocak 1800 (75 yaşında) Gellenau (günümüzde Jeleniów, Polonya) |
| Yerine geldiği | Ernst Johann von Biron |
| Yerine gelen | Makam lağvedildi (Dükalık, Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildi) |
| Çocuk(lar) | Wilhelmine, Sagan Düşesi
Pauline, Hohenzollern-Hechingen Düşesi Johanna, Acerenza Düşesi Dorothea, Talleyrand-Périgord Düşesi Peter von Geksch (gayrimeşru) |
| Ebeveynler |
|
| İmza | |
Peter von Biron (15 Şubat 1724, Jelgava – 13 Ocak 1800, Jeleniów), Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı'nın son düküdür. 1769'dan, dükalığın Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildiği 1795 yılına kadar hüküm sürmüştür. Sanata olan düşkünlüğü ve kurduğu eğitim kurumlarıyla da tanınır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk Yılları ve Sürgün
[değiştir | kaynağı değiştir]Peter von Biron, 15 Şubat 1724'te Kurlandiya Dükalığı'nın başkenti Mitau'da (bugünkü Jelgava, Letonya) dünyaya geldi. Babası, daha sonra Rusya İmparatoriçesi Anna İvanovna'nın sevgilisi ve Rusya'nın naibi olarak büyük güç kazanacak olan Ernst Johann von Biron, annesi ise Benigna Gottlieb von Trotha idi. Babası Ernst Johann, 1740 yılında İmparatoriçe Anna'nın ölümünden sonra bebek çar VI. İvan'ın naibi oldu, ancak kısa bir süre sonra bir saray darbesiyle devrildi. 1741'de İmparatoriçe Elizaveta Petrovna'nın tahta çıkmasıyla birlikte Biron ailesinin tamamı Sibirya'ya sürgüne gönderildi.[1] Peter, gençlik yıllarını bu sürgünde geçirdi. Aile, ancak 1762'de tahta çıkan Büyük Katerina tarafından affedildi ve sürgünden döndü.
Kurlandiya Dükalığı Dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1763'te babası Ernst Johann, Katerina'nın desteğiyle Kurlandiya Dükalığı'ndaki tahtını geri aldı. Yaşlı ve yorgun olan Ernst Johann, 1769'da oğlu Peter lehine tahttan çekildi.[2] Peter von Biron'un hükümdarlığı, dükalık içinde Polonya-Litvanya Birliği ve Rusya İmparatorluğu arasında giderek artan nüfuz mücadelesiyle geçti. Biron, babasının aksine daha liberal ve aydınlanmacı bir yönetici olarak tanındı. 1775'te Jelgava'da, dükalığın ilk yükseköğretim kurumu olan Academia Petrina'yı kurdu. Bu akademi, bölgede önemli bir eğitim ve bilim merkezi haline geldi.[3] Aynı zamanda hevesli bir sanat koleksiyoncusuydu ve Avrupa'nın dört bir yanından değerli tablolar satın aldı.
Tahttan Feragat ve Sonraki Yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]1791'de Polonya-Litvanya Birliği'nin kabul ettiği 3 Mayıs Anayasası ile Kurlandiya'nın statüsü belirsizleşti. Ancak asıl dönüm noktası, Polonya'nın Üçüncü Parçalanması oldu. 1795'te Rusya, Kurlandiya'yı ilhak etme kararı aldı. Rus baskısı altında kalan Kurlandiya meclisi (Landtag), Rusya'ya bağlanma yönünde oy kullandı. Bu durum karşısında Peter von Biron, 28 Mart 1795'te tahttan feragat etmek zorunda kaldı. Feragat karşılığında Rusya hükümeti kendisine ömür boyu yıllık yüklü bir maaş bağladı ve mülklerinin bir kısmını elinde tutmasına izin verdi.[4] Tahttan çekilmeden önce bile Biron, servetini güvence altına almak için yatırımlar yapmıştı. 1786'da Bohemya'daki Lobkovic ailesinden Sagan Dükalığı'nı (bugünkü Żagań, Polonya) satın almıştı. Hayatının son yıllarını Prusya'daki bu ve diğer mülklerinde (Wartenberg ve Nettkow) geçirdi. Peter von Biron, 13 Ocak 1800'de Gellenau'daki (bugünkü Jeleniów) malikanesinde öldü ve Żagań'daki kilisede defnedildi.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Peter von Biron üç kez evlendi: 1765'te Waldeck ve Pyrmont Prensesi Caroline (1748–1782) ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu oldu ancak bebekken öldü. 1772'de boşandılar. 1774'te Prenses Eudoxia Borisovna Yusupova (1743–1780) ile evlendi. Bu evlilikten çocukları olmadı ve 1778'de boşandılar. 1779'da Kontes Dorothea von Medem (1761–1821) ile evlendi. Bu evliliğinden dördü meşru olmak üzere altı çocuğu oldu. Dorothea, güzelliği ve zekasıyla Avrupa salonlarında ün kazandı. Çocukları: Catherine Wilhelmine (1781–1839), Sagan Düşesi. Avusturyalı devlet adamı Klemens von Metternich'in sevgilisi olarak tanındı. Marie Louise Pauline (1782–1845), Hohenzollern-Hechingen Prensi Friedrich Hermann Otto ile evlendi. Johanna Katharina (1783–1876), Acerenza Dükü Francesco Pignatelli di Belmonte ile evlendi. Dorothea (1793–1862), Fransız diplomat Talleyrand'ın yeğeni Edmond de Talleyrand-Périgord ile evlendi. Babasının Sagan Dükalığı'nı miras aldı.
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Peter von Biron, siyasi olarak zorlu bir dönemde hüküm sürmüş olsa da, sanata ve bilime yaptığı katkılarla hatırlanır. Kurduğu Academia Petrina, Letonya'da modern üniversite eğitiminin temellerinden biri olarak kabul edilir. Topladığı sanat eserleri koleksiyonu, ölümünden sonra çocukları arasında paylaşılmış ve bir kısmı Avrupa'nın çeşitli müzelerine dağılmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Schiemann, Theodor (1887). "Peter, Herzog von Kurland". Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) (Almanca). Cilt 25. Leipzig: Duncker & Humblot. ss. 479–481.
- ^ "Biren, Ernest John". Encyclopædia Britannica. Cilt 3 (11. bas.). Cambridge University Press. 1911. s. 979.
- ^ Cruse, Karl Wilhelm (1833). Curland unter den Herzögen. Cilt 2. Mitau: G. A. Reyher. s. 221.
- ^ Tadeusz, Cegielski (1988). Das alte Reich und die erste Teilung Polens 1768-1774. Steiner. ISBN 9783515041399.