Pato
 Arjantin'in Monte Hermoso kentinde oynanan bir pato karşılaşması. | |
| Birlik | İspanyolca: Federación Argentina de Pato y Horseball (Arjantin Pato ve Horseball Federasyonu) |
|---|---|
| İlk oynanış | 1610, Arjantin[1] |
| Özellikleri | |
| Temas | Evet |
| Takım üyeleri | Takım başına 4 |
| Kategori | Binicilik, top oyunu, takım sporu, açık hava |
| Ekipman | Pato topu |
İspanyolca: Pato ya da İspanyolca: juego del pato (İspanyolca telaffuz: [ˈxweɣo ðel ˈpato], kelime anlamıyla "ördek oyunu"), polo ve basketbol öğelerini birleştiren, at üzerinde oynanan bir oyundur. 1953 yılından beri Arjantin’in millî sporu kabul edilmektedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İspanyolca: Pato İspanyolcada "ördek" anlamına gelir; çünkü ilk dönemlerde top yerine sepetin içine konmuş canlı bir ördek kullanılıyordu.[2] Oyuna dair ilk yazılı kayıtlar 1610 yılına kadar gitmektedir.[1] Oyun alanı çoğu zaman komşu İspanyolca: estancia (çiftlik)ler arasındaki mesafeyi kapsardı. Örneği kendi çiftliğine ulaştıran ilk takım galip ilan edilirdi.
Tarih boyunca pato defalarca yasaklanmıştır; yalnızca ördekler değil, birçok gaucho atların ayakları altında ezilerek veya oyun esnasında çıkan bıçaklı kavgalar sonucu yaşamını yitirmiştir. 1796'da bir Katolik rahip, böyle ölen oyunculara Hristiyan cenazesi yapılmaması gerektiğini ilan etmiştir. 19. yüzyıl boyunca hükûmetin pato'yu yasaklayan birçok kararnamesi olmuştur.
1930'larda çiftlik sahibi Alberto del Castillo Posse modern polodan esinlenen kuralları yazarak oyunu düzenlemiştir. Bu sayede meşruiyet kazanan oyun, 1953'te Başkan Juan Perón tarafından Arjantin'in ulusal oyunu ilan edilmiştir.[3]
Oyun
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde İspanyolca: pato iki dört kişilik takım tarafından oynanır.[4] Oyunda altı tutamağı bulunan bir top kullanılır. Top, 240 cm yüksekliğindeki direklerin tepesine yerleştirilmiş, çapı 100 cm olan dikey halkalardan geçirilerek sayı yapılır. Halkaların arkasında kapanımsı bir file bulunur.
Maç, her biri 8 dakika süren altı periyottan oluşur. En fazla sayıyı yapan takım kazanır.
Saha ölçüleri: 180–220 m uzunluk, 80–90 m genişliktir. Topun ağırlığı 1050–1250 g, çapı ise kulplar dâhil 40 cm'dir.
Topu kontrol eden oyuncu (bir kulptan tutarak) sağ kolunu ileri uzatmak zorundadır; böylece rakip oyuncuların topu kapma şansı olur. Bunu yapmamak İspanyolca: negada adı verilen fauldür. Top kapma mücadelesine ise İspanyolca: cinchada denir. Her iki oyuncu üzengi üzerinde doğrulmalı ve boşta kalan eliyle dizginleri tutmalıdır.
Pato, Fransa ve Portekiz'de oynanan At topu oyununa benzemektedir.
Popülerlik
[değiştir | kaynağı değiştir]İspanyolca: Pato, profesyonel ve amatör düzeyde, çoğunlukla hafta sonu panayırlarında ve İspanyolca: doma (Arjantin rodeosu) ile birlikte oynanır. Ancak futbolun yaygınlığı nedeniyle toplumda pato daha az bilinir. Tahminen Arjantinlilerin %90'ı hiç pato maçı izlememiştir ve yalnızca birkaç bin oyuncusu vardır.[3] 2010'da Arjantin Kongresi'ne futbolu resmî millî spor yapıp pato'yu “geleneksel spor” statüsüne indirmeyi öngören bir yasa teklifi sunulmuştur.[3] Pato'nun savunucuları ise bu oyunun tamamen yerli (otokton) olduğunu, futbolun ise ithal edildiğini vurgulamaktadır.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Pato oynamak için kullanılan özel deri çizmeler -
Bir pato sahasının görünümü (Arjantin) -
Ángel della Valle'nin pato sahnesini betimleyen tablosu -
Modern pato karşılaşmasından bir oyun anı -
Topu kontrol eden pato oyuncusu -
Rakipten topu alma mücadelesi (levante) -
At üzerinde top sürme anı -
1945 yılına ait pato müsabakası -
Pato maçında görevli hakem -
Karşılaşmaya hazırlanan pato oyuncuları -
Pato müsabakasından genel bir görüntü -
Amatör pato karşılaşması -
Sepete doğru şut anı -
Arjantin kırsalında düzenlenen pato turnuvası
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Pato, Arjantin'in ulusal sporu". Argentina.ar. Devlet Başkanlığı Halkla İlişkiler Sekreterliği. 18 Kasım 2008. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
1610 yılında, Buenos Aires'in ikinci kuruluşundan otuz yıl sonra, askeri antropolog Felix de Azara tarafından hazırlanan bir belgede pato sahnesi anlatılmıştır.
- ^ Cobiella, Nidia Mabel. "Historia del pato" [Pato’nun Tarihi]. Educar.org (İspanyolca). 28 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
Consistía en arrojar un pato hacia arriba...
- ^ a b c Moffett, Matt (18 Haziran 2010). "In Soccer-Mad Argentina, the National Sport Is a Lame Duck". The Wall Street Journal. 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
- ^ Ocaranza Zavalía, Nono. "Reglamento oficial del juego de pato" [Pato’nun resmi kural kitabı]. Folkloredelnorte.com.ar (İspanyolca). 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2012.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Federación Argentina de Pato y Horseball (İspanyolca)
