Nâzım Paşa

Hüseyin Nâzım Paşa
Doğum	1853; İstanbul, Osmanlı Devleti
Ölüm	23 Ocak 1913 (60 yaşında); İstanbul, Osmanlı Devleti
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Branşı	Osmanlı ordusu
Hizmet yılları	1872-1913
Rütbesi	Birinci Ferik
Komutası	2. Ordu, 1. Ordu
Çatışma/savaşları	93 Harbi; I. Balkan Savaşı
Ödülleri
Ailesi
Eşi	Zahide Selma Hanım (Âli Paşa'nın kızı)
Çocukları	Âli Bey, Azra ve Atiye Hanımlar

Hüseyin Nâzım Paşa (1848 - 23 Ocak 1913), Osmanlı İmparatorluğu'nun 8 Ocak 1912 - 23 Ocak 1913 tarihleri arasındaki Çerkes kökenli Harbiye Nazırı idi. Babası Çerkes İsmail Paşa'dır. 1913 Bâb-ı Âli Baskını sırasında Yakup Cemil tarafından öldürülmüştür.

Askerlik yaşamı

93 Harbine genç bir subay olarak katılmıştır. Sonrasında Osmanlı ordularında özellikle Rumeli'de çeşitli görevlerde bulunmuştur. Rusya ve Fransa'da yapılan ordu manevralarına katılmış ve sonrasında fahr-i yaverana dahil edilmiştir. Meşrutiyet döneminde Edirne'de II. Ordu Komutanlığında bulunmuş, 31 Mart döneminde kısa bir süreliğine I. Ordu Komutanlığı'na getirilmiştir. Bu dönemde Ahrar Fırkası ve Prens Sabahattin'e yakın bulunmuştur.

Daha sonra Osmanlı ordusu'na başkomutanlık ettiği I. Balkan Savaşı başarısızlıkla sonuçlandı. Başarısızlığının en önemli sebebi de Nâzım Paşa'nın Colmar von der Goltz tarafından hazırlanan gerçekçi nitelikte ve stratejik savunma prensibini benimsemiş Osmanlı harekât planlarının selefi Ahmet İzzet Paşa'nın aksine reddi ve seferberlikte dahil savaşa hazırlıkta yaptığı ihmaller olduğu düşünülmektedir.^[1]

I. Balkan Savaşı'nda selefi Ahmet İzzet Paşa'nın reddedilen planında Osmanlı ordusu Makedonya'da savunma halinde kalacak ve eğer gerekirse aşamalı olarak düşmana kayıp verdire verdire gücünü kıra kıra Arnavutluk'a çekilecekti. Stratejik savunma üstüne konulu bu taktik uyarınca esas bu savaşı etkileyecek muharebeler Trakya'da Bulgaristan Krallığı ordusuna karşı yapılacak ve Bulgar ordusu durdurulup Trakya-Rumeli hattındaki yollarda en iyi şekilde korunacaktı. Ancak bundan sonra bir ilerleme söz konusu olacaktı. Oysaki Nâzım Paşa'nın planına göre önce Sırplar üzerine yürünüp Sırp ordusu yenilecek ardından Yunan ve Bulgar ordularına ani hücumlarla saldırılıp durdurulacak ve bu devletlerin ülkelerinin birinin veya birkaçının üzerine yürünmeye başlandığında onları koruyan büyük devletler (İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya-Macaristan, Prusya) 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda olduğu gibi Osmanlı ilerlemesini durdurmak için diplomatik müdahalede bulunacak ve sonuçta Osmanlı İmparatorluğu toprak kaybına uğramadan aksine belki minik toprak kazançları ile bu savaşı sonlandıracaktı. Ancak bu plan başarısız oldu, zira Osmanlı İmparatorluğu seferberliğini tamamlayamamış ve savaş öncesi ağır hatalar yapmıştı. Ordular hedeflenen sayının çok altındaydı, donanma ve kuvvetler dağınık konumdaydı. Asker eğitimsiz haldeydi buna karşın geçen zamanda Balkan devletleri Osmanlının aksine ordu ve donanmalarını iyi şekilde güçlendirmişlerdi. Ayrıca Nâzım Paşa, Sırpların gücünü ya hafife almış veya istihbarat hatası ile yanılgıya düşmüştü.

Savunma planlarının aksine Ferdinand Foch tarafından geliştirilen Fransız saldırı doktrinini benimseyip buna göre seferberlik doğru düzgün tamamlanmadan orduyu doğrudan saldırıya yönlendirmek Kumanova Muharebesi, Kırkkilise (Lozengrad) Muharebesi^[2] gibi bu amaçla yapılan saldıran düşmana, cepheden saldırıyı öngören muharebeler Osmanlı için yıkım olmuştur.

Ölümü

I. Balkan Savaşı'ndaki başarısızlıktan sonra 23 Ocak 1913 tarihinde Sadrazam Kâmil Paşa'nın hükûmetine karşı İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından düzenlenen Bâb-ı Âli Baskını sırasında Yakup Cemil tarafından tabanca ile vurularak öldürülmüştür.^[3]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Nâzım Paşa ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Bâb-ı Âli Baskını

Kaynakça

^ Feryadım. Ahmet İzzet Paşa. Timaş Yayınları. İstanbul, 2019. sf. 143-145. ISBN 978-605-08-2260-1
^ The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War sayfa:60
^ "Three were slain with Nazim, New York Times, 25 Ocak 1913". 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.

[1] Feryadım. Ahmet İzzet Paşa. Timaş Yayınları. İstanbul, 2019. sf. 143-145. ISBN 978-605-08-2260-1

[2] The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War sayfa:60

[3] "Three were slain with Nazim, New York Times, 25 Ocak 1913". 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2011.

[1]

[2]

[3]