Meçhul Asi
Tank Adam veya Meçhul Asi, 5 Haziran 1989'da, Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda Çin yapımı Type 59 tankları önünde tek başına durarak tankların geçişini engellemeye çalışması sırasında fotoğrafı ve videosu çekilen ve böylece uluslararası kamuoyunda tanınmış olan kişidir. Şahsın kimliği tam olarak bilinmediği için Tank Adam veya Meçhul Asi rumuzlarıyla anılmıştır. Her ne kadar daha sonraları İngiliz tabloit gazetesi Sunday Express ilgili kişinin 19 yaşındaki Çinli öğrenci Wang Weilin (王维林) olduğunu duyursa[1] da bunun doğru olup olmadığı bilinmemektedir ve şahsın kimliği veya kendisine olaydan sonra ne olduğu, hâlâ yaşayıp yaşamadığı meçhuldür.[2]
Fotoğraflar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dört fotoğrafçı olayı fotoğraflamış ve olayların ardından çektikleri fotoğrafları yayımlamayı başarmışlardır.[3] 4 Haziran 2009'da ise bir başka fotoğrafçı yer seviyesinden, birkaç metre öteden, olayın görüntülendiği bir fotoğrafı ortaya çıkarmıştır.[4]
Olayın en çok kullanılan ve basılan fotoğraflarından biri Associated Press'den Jeff Widener tarafından, Beijing Hotel'den, olay yerinden yaklaşık 800 metre uzaktan çekilmiş olan bir fotoğraftır. Sağlık durumunun kötü olması ve Widener'in çektiklerinin kalitesinin iyi olmadığını düşünmesine rağmen fotoğraflar hızlı bir şekilde dünyanın farklı yerlerine yayılmış, tekrar tekrar kullanılmış ve basılmıştır.[3]
Bir başka versiyon fotoğrafçı Stuart Franklin tarafından Beijing Hotel'in beşinci katından çekilmiştir. Bu versiyonda görüntülenen alan daha geniştir ve daha arkalardaki tanklar da gözükmektedir. Franklin, Charlie Cole ile birlikte aynı balkondan olayı izlemiştir ve fotoğraf filmini bir çay kutusunda, Fransız bir öğrenciyle birlikte ülkeden çıkarabilmiştir.
Newsweek için çalışan Charlie Cole, Stuart Franklin ile aynı balkonda çekim yapmış, PBS odalarını basıp bir itiraf imzalatmaya çalıştığında, Tank Adam'ın fotoğrafını barındıran filmini, kullanılmamış bir film makarası ve yaralanmış protestocuların banyo edilmemiş görüntülerini feda ederek Beijing Hotel tuvaletlerinin birinde saklamayı başarmıştır. Cole filmi geri elde etmeyi başarmış ve Newsweek'e göndermiştir.[3] Benzeri bir fotoğraftan dolayı Dünya Basın Ödülü (World Press Award) kazanmıştır.[5]
Reuters'den Arthur Tsang Hin Wah ise olayın birkaç fotoğrafını çekmiş olsa da, Tank Adam'ın tanklardan birine tırmandığı fotoğrafı çektiklerinden seçilmiştir.[3]
Temmuz 2017'de Apple Daily, Tank Adam'ın gerçek adının, 1989'da 24 yaşında olan, Shijingshan, Pekin doğumlu Zhang Weimin (张为民) olabileceğini bildirdi.[6] Zhang Pekin Yanqing Hapishanesi'nde başlangıçta müebbet hapse mahkûm edildiği, daha sonra ise 20 yıla indirildiği belirtiliyordu. Yanqing Hapishanesinden 2007'de şartlı tahliye ile serbest bırakıldığı iddia edildi. Ancak serbest bırakıldıktan sonra, akrabası veya evi yoktu ve kumar alışkanlığı edindi.
Etkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tankların önünde tek başına duran adamın fotoğrafı ve video görüntüleri uluslararası kamuoyuna neredeyse bir gecede ulaştı. Yüzlerce büyük gazetede ve haber dergisinde yayımlanmış ve dünya çapında sayısız medya organında baş haber olmuştur.[3] Nisan 1998'de, Time dergisi "Bilinmeyen İsyancı"yı "Time 100: Yüzyılın En Önemli İnsanları" (Time 100: The Most Important People of the Century)'ndan biri olarak adlandırmıştır.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Man who defied tanks may be dead", Los Angeles Times, 3 Haziran, 1990.
- ^ a b "Unknown Rebel: With a single act of defiance, a lone Chinese hero revived the world's image of courage." Time. 1998. 8 Şubat 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. URL erişim tarihi: 5 Haziran 2009.
- ^ a b c d e Behind the Scenes: Tank Man of Tiananmen By Patrick Witty 16 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Haziran, 2009.
- ^ Behind the Scenes: A New Angle on History 9 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NY Times. 4 Haziran, 2009.
- ^ 1989 - World Press Photo 28 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Press Photo. 17 Ocak 2009.
- ^ "据传"坦克人"王维林已经找到，他名叫张为民，被判无期徒刑". RFI - 法国国际广播电台 (Çince). 21 Temmuz 2017. 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2025.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Behind the scenes: Tank Man of Tiananmen"16 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (New York Times). (İngilizce)
- Life dergisinin "Dünya'yı Değiştirmiş 100 Fotoğraf" koleksiyonunda olayın Stuart Franklin tarafından çekilmiş fotoğrafı.7 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- PBS Frontline belgeseli "Tank Adam" ("The Tank Man")6 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2006, program çevrimiçi görüntülenebilir. (İngilizce)