María Corina Machado
| María Corina Machado | |
|---|---|
.jpg)
| |
| 2025'te Machado | |
| Miranda Ulusal Meclis Üyesi | |
| Görev süresi 5 Ocak 2011 - 21 Mart 2014 | |
| Başkan Yardımcısı | Ricardo Sánchez |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | María Corina Machado Parisca 7 Ekim 1967 Caracas, Venezuela Cumhuriyeti |
| Partisi | Vente Venezuela (2012-günümüz) |
| Çocuk(lar) | 3 |
| Bitirdiği okul | Andrés Bello Katolik Üniversitesi (BS) Instituto de Estudios Superiores de Administración (MS) |
| Ödülleri |
|
| İmzası | 
|
María Corina Machado Parisca[a] (d. 7 Ekim 1967), Venezuelalı siyasetçi ve aktivisttir. 2025 Nobel Barış Ödülü'nün sahibidir. Hugo Chávez ve Nicolás Maduro hükûmetlerine karşı önde gelen bir muhalefet lideri olan Machado, 2011-2014 yılları arasında Ulusal Meclis üyeliği yapmış ve Maduro rejiminin baskılarına maruz kalırken cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmuştur. Liberal muhafazakâr bir siyasetçi olarak kabul edilmektedir.[1]
Endüstri mühendisi ve finans alanında yüksek lisans derecesine sahip olan Machado, siyasi kariyerine seçimleri izleme kuruluşu Súmate'nin kurucusu olarak başladı. Vente Venezuela siyasi partisinin Ulusal Koordinatörü olan Machado, 2012'de muhalefetin başkanlık ön seçimlerine katıldı ve Henrique Capriles'e karşı kaybetti.[2]
2023 yılında, Venezuela 2024 başkanlık seçimleri için ortak muhalefet adayı olmak üzere düzenlenen ön seçimi kazandı.[3] Bu başarısının ardından Venezuela hükümeti, etkisinideki Venezuela Mali İşler Genel Müdürlüğü'nün açmış olduğu soruşturma kapsamında, Machado'nun, Venezuela'nın kamu etiğini, idari ahlakını, hukukun üstünlüğünü, barış ve egemenliğini ihlal ettiğine karar vererek, muhalif adaya 15 yıl siyasi yasak getirdi.[4]
Machado, kendi yerine Corina Yoris’i aday gösterdi. Yoris daha sonra Edmund Gonzalez ile değiştirildi. Muhalefet, Gonzalez’in seçimleri büyük bir farkla kazandığını öne süren oy sayım tutanaklarını yayımlarken, hükümet kontrolündeki Ulusal Seçim Konseyi herhangi bir kanıt sunmaksızın Maduro’nun zaferini ilan etti. Maduro'nun iktidarını pekiştirmesinin ardından Gonzalez hakkında "görev gaspı, kamu belgelerinde tahrifat, yasaya karşı gelmeye teşvik, komplo" iddialarıyla tutuklama emri çıkarıldı.[5] Muhalefet lideri Gonzalez İspanya'ya kaçmak zorunda kaldı.[6] 28 Temmuz’daki seçimden kısa süre sonra Machado, Maduro yönetimi altında yaşamı ve özgürlüğüne yönelik tehditler gerekçesiyle gizlendiğini açıkladı.[7]
Machado, 2014 Venezuela protestoları sırasında Maduro hükûmetine karşı gösterilerin düzenlenmesinde öncü rol oynadı.[8] 2025 yılında, "Venezuela halkının demokratik haklarını desteklemek için yorulmak bilmez çalışmaları ve diktatörlükten demokrasiye adil ve barışçıl bir geçiş sağlamak için verdiği mücadele" nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.[9][10]
Erken yaşamı ve Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, 7 Ekim 1967’de Venezuela’nın başkenti Caracas kentinde doğdu.[11] Dört kız kardeşin en büyüğüydü.[12] Annesi Corina Parisca Pérez psikolog, babası Henrique Machado Zuloaga ise çelik sanayisinde faaliyet gösteren bir iş insanıydı.[13] Muhafazakâr ve Katolik bir ailede büyüdü.[14] Machado’nun büyük-büyükbabası, 1881’de Venezuela Heroica eserini yayımlayan Eduardo Blanco; büyük amcası ise 1929’da Juan Vicente Gómez diktatörlüğüne karşı başarısız ayaklanmada öldürülen, demokrasi mücadelesinin bir şehidi olan Armando Zuloaga Blanco’ydu.[14]
Andrés Bello Katolik Üniversitesi’nden endüstri mühendisliği derecesi ve Caracas’taki Instituto de Estudios Superiores de Administración (IESA) kurumundan finans alanında yüksek lisans derecesiyle mezun oldu. Eğitim hayatının ardından Machado, Valencia’da otomotiv sektöründe çalışmaya başladı.[15] 1992’de öksüz ve suça sürüklenmiş Caracas sokak çocuklarına özel bağışlarla destek sağlamak amacıyla Fundación Atenea’yı (Atenea Vakfı) kurdu.[10] Ayrıca Oportunitas Vakfı’nın başkanlığını yürüttü.[16] 1993’te Caracas’a taşındı. Serbest ve adil seçimlerin gerçekleşmesini teminat altına almak için kurulan bir sivil toplum kuruluşu olan Súmate’teki rolü nedeniyle, kurmuş olduğu vakfın siyasileşmemesi için vakıftan ayrıldı.[17] Machado, 2009’da Yale Üniversitesi’nin “Yale World Fellows” programına kabul edildi.[18]
Sumate
[değiştir | kaynağı değiştir]Súmate adlı gönüllü sivil toplum örgütünün kuruluşu, 2001 yılında bir otel lobisinde Machado ile Alejandro Plaz arasında gerçekleşen aceleci bir karşılaşmadan doğdu.İkili yapmış oldukları görüşmenin ardından Venezuela içinde derinleşmekte olan kutuplaşmanın önüne geçmek ve demokrasiyi korumak maksadıyla oyların adil şekilde sayılmasını teminat altına alacak bir sivil toplum örgütü kurmaya karar verdiler. Machado bu kararı "iç savaş yerine sandığı seçmek" olarak özetliyordu.[19]
Súmate, 2004 yılında dönemin devlet başkanı Hugo Chavez'in referandum yoluyla görevden azledilebilmesi için anayasaya göre gerekli imza sayısını toplayarak ülkeyi referanduma sürükledi. Buna karşın Venezuela halkı %59 oy ile Başkan Chavez'in görevde kalmasından yana oy kullandı.[20] Bu yenilginin ardından Súmate üyeleri arasında yer alan Machado ve diğerleri, faaliyetleri için Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Demokrasi Vakfı’ndan (NED) mali destek aldıkları gerekçesiyle, Ceza Kanunu’nun 132. maddesi uyarınca vatana ihanet ve komplo suçlamalarıyla karşı karşıya kaldılar.[21]
Sumate üyelerine karşı yönlendirilen cezaî suçlamalar, Human Rights Watch ve demokrasi gruplarının,[22][23] ABD’nin Venezuela Büyükelçiliğinin[24] ve bir dünya liderleri koalisyonunun[25] kınamalarını tetikledi. Machado, Venezuelalıların Chávez’e verdiği desteği kabul ederek “Yapılmış olumlu şeyleri teslim etmeliyiz” dedi, ancak başkanın “giderek daha hoşgörüsüz” olduğunu belirtti.[14]
Machado ve Plaz, Ağustos 2006’da Súmate’ın finansmanına ilişkin bir soruşturma kapsamında Ulusal Meclis yasama üyeleriyle görüşmeye davet edildi. Ancak hazır bulunmalarını talep eden iki mektup aldıklarını belirtmelerine rağmen duruşmaya girişlerine izin verilmedi. Machado, 2002 Venezuela askeri darbe girişimi sırasında Carmona Kararnamesi’ni imzaladığı için vatana ihanet suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı. Karmona Kararnamesi 2002 Venezuela darbe girişiminin ardından, 12 Nisan 2002 tarihinde hazırlanmış Başkan Hugo Chávez’i görevden uzaklaştırmayı amaçlayan bir belgeydi. Bahsi geçen vizyon uyarınca kararname Ulusal Meclis’i ve Yüksek Mahkeme’yi feshederek geçici bir hükümet kurmuş, ayrıca Chávez yönetimi döneminde seçilmiş başsavcıyı, baş denetçiyi, valileri ve belediye başkanlarını da görevden uzaklaştırmıştı.[26]
Machado daha sonra imzalamış olduğu belgenin başkanlık sarayını ziyaret ettiği sırada imza attığı yoklama kâğıdı olduğunu düşündüğünü söylemiştir. Dava Şubat 2006’da askıya alındı ve süresiz olarak ertelendi. Bu da fiilen davanın düşmesi anlamına geldi.[27]
2011 başkanlık adaylığı
[değiştir | kaynağı değiştir]2011 yılında Machado, 2012 Venezuela başkanlık seçimleri için adaylığını açıkladı.[28] Los Angeles Times, adının potansiyel bir aday olarak gündeme geldiğini belirtti,[29] ve Michael Shifter, onun “Chávez sonrası Venezuela için bir vizyonu etkili bir şekilde aktarabilen ve yeterli sayıda Chávez destekçisine hitap edebilen” geleceğin başkan adaylarından biri olduğunu söyledi.[30] Financial Times’a göre Machado, “muhalefetin yeni yüzü olarak anıldı… Hatta Başkan Hugo Chávez bile 2012 başkanlık seçimlerinde onunla karşı karşıya gelmekten söz etti.”[31]
13 Ocak 2012’de Chávez’in Ulusal Meclis’e sunduğu sekiz saatlik yıllık Ulusun Durumu konuşması sırasında Machado, temel mallardaki kıtlıklar, suç oranı ve temel sanayi kollarının kamulaştırılması konularında onu yüzleşmeye çağırdı.[32] Associated Press’e göre, konuşmayı “cesurca yarıda keserek” Chávez’i hırsızlıkla suçladı.[33]
2012 yılında, Ekim başkanlık seçimlerinde Chávez’e karşı muhalefetin adayı olmak üzere yapılan ön seçimin galibi Henrique Capriles Radonski oldu. Associated Press’e göre Machado “sonuçlar açıklanmadan yenilgiyi kabul etti ve Capriles’i etkin biçimde destekleyeceğini söyledi”.[34]
Ulusal Meclis'teki Faaliyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Adaylık
[değiştir | kaynağı değiştir]Şubat 2010’da Súmate’den istifa eden Machado, Ulusal Meclis seçimlerinde Miranda eyaletini temsilen adaylığını açıkladı. Demokratik Birlik Masası (Mesa de la Unidad Democrática - MUD) çatısı altında "Önce Adalet Partisi" (Primero Justicia) üyesi olarak Hugo Chavez'in Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'ne (PSUV) karşı muhalefette yer aldı.[35] Adaylığını duyururken Venezuelalıların özgür, barış içinde yaşamak isteyen insanlar olduğunu vurguladı ve düşünce özgürlüğünü savunma sözü verdi.[36] Nisan 2010 ön seçimlerini kazanan Machado, kampanyasını şiddet, elektrik kesintileri, konut sıkıntısı ve yüzde 30’luk enflasyon gibi iç sorunları öne çıkararak, “geleneksel olarak Chávez yanlısı” görülen yoksul bölgelerde yoğunlaştırdı.
Machado, MUD adaylarının hükümet tarafından yönlendirildiğini söylediği bir propaganda makinesiyle karşı karşıya kaldığını, muhaliflerle alay eden yayınların ve PSUV ağırlıklı programların medya alanına hâkim olduğunu belirtti. Ayrıca destekçilerin ve iş dünyasının hükümetten gelebilecek yaptırımlardan çekinmesi nedeniyle kampanyasına kaynak sağlamada zorluk yaşadığını dile getirdi.[37] The Economist, anayasanın kamu görevlilerinin siyasi eğilim lehine konumlarını kullanmasını yasakladığını, ancak çoğunluğu Chavez yanlısı olan seçim kurulunun buna rağmen bunu mümkün gördüğünü bildirdi.[38]
Chavez’in seçim kampanyası sürecinde devlet televizyonunu kullanarak rakiplerini eleştirmesi ve destekçilerini övmesi nedeniyle kampanya yasalarını ihlal ettiği iddia edildi. Chavez bu suçlamaları reddederek konuyu gündeme getiren seçim kurulu üyesinin yargılanabileceğini öne sürdü. Associated Press’e göre seçim kurulu, yıllardır başkan ve diğer seçilmiş yetkililerin aktif kampanya yapmasını yasaklayan kuralları görmezden gelmekteydi. Machado, PSUV’nin kamu kaynaklarından ve tüm Venezuela televizyon kanallarının yayınlamaya zorunlu olduğu "ulusa sesleniş" kuşaklarından faydalandığını, buna karşılık kendi kampanyalarının sahada seçmen ziyaretiyle sınırlı kaldığını ifade etti. Machado'nun devlet kanalındaki röportajında Bush ile 2005’teki Oval Ofis görüşmesinin görüntüleri yayımlandı. Ancak yayının ortasında röportaj ise ani biçimde kesilerek Chávez’in bir mitingine bağlandı.[39]
Seçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, 25 Eylül 2010’da yapılan Ulusal Meclis seçimlerinde ülke genelinde en yüksek oyu alarak seçildi.[40] Kendisi ve yine Önce Adalet Partisi'nin Miranda eyaleti adayı Enrique Mendoza, ülke çapında en yüksek iki oyu alan isimlerdi.[41] Machado,Chavez'in seçimi kendisi hakkında bir halkoylamasına dönüştürerek büyük bir hata yaptığını söyledi. Machado, seçim sonuçlarının Venezuelalıların askerileşmiş otoriter bir merkezileşmiş devlete hayır dediklerini gösterdiğini söyledi. Machado daha da ileri giderek Venezuela'nın Küba'ya benzer Komünist bir ülkeye dönüştürülmek istendiğini ancak halkın buna engel olduğunu söyledi.[42][43]
Görevden Alınma
[değiştir | kaynağı değiştir]21 Mart 2014’te Machado, Venezuela’daki protestolar sürerken, Panama’nın talebi üzerine Amerikan Devletleri Örgütü’nde (OAS) alternatif temsilci olarak ortaya çıkarak Venezuela’daki duruma ilişkin konuşma yaptı.[44] The Wall Street Journal’a göre, OAS’taki bu konuşmasının ardından, “Ulusal Meclis’te çoğunluğa sahip Maduro yanlısı parlamenterler”, OAS’ta görünmesinin Venezuela Anayasası tarafından yasaklandığını iddia ederek Machado’yu Ulusal Meclis’ten çıkardılar.[45] Machado buna karşılık, Ulusal Meclis Başkanı Diosdado Cabello’yu “Ulusal Meclis’te bir diktatörlük kurmakla” suçladı[46] ve Meclis’ten çıkarılmasının yasadışı olduğunu söyledi.[47]
2014 Protestoları ve Aktivizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, 2014 yılında Nicolás Maduro’ya karşı düzenlenen protestolarda muhalefet liderleri arasında yer aldı. Ulusal Meclis, 18 Mart 2014’te hükümet karşıtı gösterilerdeki rolü nedeniyle Machado hakkında vatana ihanet de dahil çeşitli suçlamalarla adli soruşturma talep etti.[48][49] Machado, suçlamalara “Bir diktatörlükte, rejim ne kadar zayıfsa baskı o kadar artar” diyerek karşılık verdi.[50] 21 Mart 2014’te görevden alınmasının ardından Machado ve destekçileri, 1 Nisan 2014’te Caracas şehir merkezine doğru bir protesto yürüyüşü başlattı. Machado’nun Ulusal Meclis’teki koltuğuna dönme girişimi, Ulusal Muhafız tarafından engellendi. Gösteri göz yaşartıcı gazla kullanılmak suretiyle polis eliyle dağıtıldı.[51]
Mayıs 2014’te devlet yetkilisi Jorge Rodríguez, Machado ve diğer bazı muhalefet temsilcilerinin Maduro hükümetini devirmeye yönelik bir komploya karıştığı iddialarını açıkladı. Hükümetin sunduğu kanıtlar, Machado ve Pedro Mario Burelli tarafından gönderildiği iddia edilen Google e-postalarıydı.[52] Burelli, e-postaların "Bolivarcı Ulusal İstihbarat Servisi" (SEBIN) tarafından sahte olarak üretildiğini öne sürerek orijinal olduğunu söylediği e-postaları yayımladı.[53][54] Ha ziran 2014’te Başsavcı Luisa Ortega Díaz, Machado ile birlikte Burelli, Diego Arria ve Ricardo Koesling’i ifadeye çağırdı.[55] 11 Haziran 2014’e gelindiğinde haklarında tutuklama kararları çıkarıldı.[68] Burelli, iddia edilen e-postaları incelemesi için ABD merkezli siber güvenlik şirketi Kivu’yu görevlendirdi.[56] Kivu, Pedro Burelli’nin Google hesapları ile iddia edilen alıcılar arasında herhangi bir e-posta bulunduğuna dair kanıt olmadığını; hükümetin sunduğu e-postalarda “kullanıcı manipülasyonu olduğuna dair birçok gösterge” bulunduğunu ve Venezuelalı yetkililerin “Başkan Nicolás Maduro’yu öldürme planı iddiasıyla hükümet karşıtlarını suçlamak için sahte e-postalar kullandığını” raporladı.[57][58][59]
Kasım 2014’te hükümet yetkilileri, Machado’nun 3 Aralık 2014’te resmen suçlanacağını duyurdu.[45] Machado ve destekçileri, suçlamaların asılsız olduğunu ve hükümetin ekonomik sorunlardan ve Maduro’nun %30’a kadar gerileyen kamuoyu desteğinden dikkatleri uzaklaştırmak için üretildiğini belirtti.[45]
Tüm bu gelişmelere paralel olarak 2014'ten başlayarak Machado muhalif sesini Venezeula medyası aracılığı ile de halka duyurmaya çalıştı. 2014-2021 yılları arasında Radio Caracas Radio’da haftalık bir saatlik "Seninle: Maria Corina Machado ile" adında bir söyleşi ve siyasal analiz programını sundu.[60]
Sonraki Siyasi Kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]2019 Venezuela devlet başkanlığı krizi sırasında, Machado, muhalif lider Juan Guaidó seçim çağrısında bulunması durumunda başkanlığa aday olabileceğini açıkladı.[61] Bu açıklamasının ardından Machado, bir sonraki Venezuela başkanlık seçimleri için önde gelen muhalefet adaylarından biri olarak tanındı.[13] Seçim üzerine yaptığı bir röportajda Machado, muhalefet önseçimiyle ilgilenmediğini belirterek amacının Maduro'yu devirmek olduğunu ve Maduro'nun temsil ettiği rejimi yenme arzusunda olduğunu açıkladı.[62] Machado daha da ileri giderek seçimin sonunda muhalefetin kaybetmesi durumunda bu sonucun ancak Maduro'nun seçim sonuçlarına tesir eden hilesinden kaynaklanacağını belirterek ileride yaşanması muhtemel olan bir yenilgiyi kabul etmekten kaçındı. Machado bu şekilde daha seçimlere gitmeden sandıkta kaybetmesi durumunda Maduro'nun zaferini gayrımeşru ilan etmiş oldu.[63] Tüm bu gelişmeler yaşanırken 30 Haziran 2023’te Maduro'nun başında olduğu Venezuela hükümeti, muhalif protestolardaki liderliği nedeniyle Machado’yu 15 yıl süreyle kamu görevinden men etti.[64]
2023 Başkanlık Önseçimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]14 Ağustos 2022’de Machado, Birlik Platformu’nun 2023 başkanlık önseçimlerine katılımını doğruladı.[65] Önseçimler sürecinde Machado, Ulusal Seçim Konseyi’nin (CNE) teknik desteğine karşı bir tutum benimsedi. Machado CNE’nin “suç örgütü sisteminin” bir parçası olduğunu öne sürdü. Aynı şekilde, el ile saymalı oy sayma sistemine dönüşü savundu. Machado, 15 Mart 2023’te ülke çapındaki kampanya turuna resmen Mérida eyaletinde başladı.[66] Ön kampanya döneminde Machado, başta Demokratik Eylem, Önce Adalet, Yeni Dönem ve Halkın İradesi partileri olmak üzere geleneksel muhalefet liderliğine yönelik eleştirilerini sürdürdü.[67] Chavez'in yaratmış olduğu siyasi akımdan çıkışı sağlayacak bir geçiş için müzakereye açık olduğunu net biçimde ifade etti.[68]
30 Haziran 2023’te Machado, siyasetçi José Brito’nun talebi üzerine Venezuela baş denetçisi tarafından on beş yıllığına siyasi faaliyetten men edildi. Denetçi, Machado’yu Juan Guaidó’nun iddia edilen suçlarıyla bağlantılı göstermekle birlikte, Venezuela krizinde uygulanan yaptırımları desteklemekle suçladı.[69][70][71] Birleşmiş Milletler, Amerikan Devletleri Örgütü, Avrupa Birliği ve çok sayıda ülke Machado’nun men kararını kınadı.[72] Avrupa Parlamentosu yasağı “keyfî ve siyaseten kurgulanmış” olarak nitelendirirken, Associated Press hükümetin seçimlerde muhalefet politikacılarını men etmesinin sık rastlanan bir taktik olduğunu not etti.[73]
26 Ekim 2023’te, önseçimleri kazanmasının ardından Ulusal Önseçim Komisyonu Machado’yu muhalefetin birlik başkan adayı olarak ilan etti.[3] Machado’nun 15 yıllık men cezası Ocak 2024’te Yüksek Adalet Divanı tarafından onandı. Mahkeme, men kararının “gaspçı Juan Guaidó tarafından kurgulanan yolsuzluk planına karışmış olmak” nedeniyle verildiğini, bu planın “Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti’nin kriminal biçimde ablukaya alınmasına ve yurtdışındaki Venezuela halkının şirketleri ile varlıklarının utanmazca gasbedilmesine, yozlaşmış hükümetlerin de işbirliğiyle” yol açtığını ileri sürdü.[74] Machado, Corina Yoris’i kendi yerine aday gösterdi.[92] Ancak Yoris adaylık kaydını yaptıramayınca yerine Edmundo González Urrutia seçildi.[75]
2024 Başkanlık Seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, 2024 Venezuela başkanlık seçiminde aday olmamasına rağmen, seçim süreci boyunca Chavez rejimine karşı muhalefetin lideri olarak kaldı.[76][77] Aday Edmundo González’in çeşitli anketlerde aldığı geniş destek, büyük ölçüde Machado’nun ona sağladığı ivmeden kaynaklanıyordu.[78][79][80] The Telegraph gazetesi bu desteğin öneminin altını çizerek Gonzalez Urrutia'nın hükümeti kurabilmesi durumunda, Machado'nun bu hükümetin fiili lideri konumunda bulunacağını iddia etmiştir.[81] Gazete, siyasi kriz ve sistemsel çöküş bağlamında Venezuelalılarda yarattığı “coşku” bakımından, Machado’nun etrafında oluşan kitlesel halk hareketini 1998’de Hugo Chávez’in başkanlığa yükselişiyle karşılaştırdı.[82]
4 Temmuz 2024'te Machado ve González, diğer muhalefet liderleriyle birlikte resmen seçim kampanyasına başladı.[83] Chacaíto’dan El Marqués’e bir konvoy olarak planlanan etkinlik, on binlerce kişinin katılımıyla bir yürüyüşe dönüştü.[84][85] The New York Times, Machado’yu “demokrasiyi yeniden tesis ederek ve ekonomiyi tekrar işler hâle getirerek Venezuelalıları eve döndürme vaadini merkezine alan enerjik bir eski milletvekili” olarak tanımladı.[86]
Venezuela hükümetinin sahte seçim sonuçlarını duyurmasının ardından ulusal ve uluslararası bir siyasi kriz gelişti.[87] 1 Ağustos’ta Machado, The Wall Street Journal’da bir mektup yayımlayarak, Nicolás Maduro diktatörlüğünde kendi hayatından, özgürlüğünden ve yurttaşlarının hayatı ile özgürlüklerinden endişe ettiği için gizlendiğini belirtti. Machado mektupta, muhalefetin zaferini kanıtladığını söylediği oy sayımı verilerini ortaya koydu. Machado, Maduro’nun sandıklardan gözlemcileri kovduğunu, buna karşılık gözlemcilerin seçim gecesi boyunca “oy pusulası makbuzlarını canları pahasına koruduklarını” ifade etti.[88]
9 Ocak 2025’te, hükümet güçleri, üç ay saklandıktan sonra Caracas’ın Chacao semtindeki bir mitingde yeniden kamuoyunun karşısına çıkan Machado’yu tutuklamaya teşebbüs etti.[89][90] Haberlere göre hükümet birlikleri Machado’nun aracını “şiddet kullanarak durdurdu” ve onu taşıyan motosikletlere ateş açtı.[91][92]
Siyasi Görüşleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, Chavismo olarak da bilinen Hugo Chavez'in getirmiş olduğu siyasi sosyalist akımın karşıtıdır.[93] Kendisi "sosyalizmi sonsuza dek gömeceğini” söylemiştir.[94] Sandık yoluyla değişime inanan ve daha ılımlı çizgide duran Venezuela muhalefetinin bazı kesimleriyle aynı görüşü paylaşmamıştır. Machado, Juan Guaidó’nun geçici hükümetini de eleştirmiştir.[95][96] Venezuela krizinde uygulanan uluslararası yaptırımları desteklemiş[97] ve insani gerekçelerle Maduro’nun görevden uzaklaştırılması için dış müdahale çağrısında dahi bulunmuştur.[98] Bu görüşü Machado'nun Venezuela Devlet Başkanı Maduro’nun demokratik yollarla görevden alınamayacağına inandığını ortaya koymaktadır.[99]
Tüm bu olumsuz tabloya rağmen, 2023 muhalefet önseçimlerine katılmış ve bu süreci kazanmıştır.[100] Muhalefetin bölündüğü ve Chávez ile Maduro’yu yenmenin yolunun sola kaymaktan geçtiğini savunan görüşlerin bulunduğu dönemde Machado buna karşı çıkmıştır. The Wall Street Journal’a göre, "Chavismo" hükümetlerinin “artan suç oranları, çöken ekonomi ve çocukların kasvetli bir gelecek ile karşı karşıya bırakılması” yoluyla yoksul mahallelerde yaşayanların hayatını kötüleştirdiğini anlatarak mesajını varoşlardaki yoksullara götürmede mücadele eden bir siyasetçi olarak ün kazanmıştır.[101] Maduro’ya “narko-diktatör” diyerek hitap eden Machado, onun hayatta kalmasını istediğini çünkü seçildiğinde onu hapse göndermek istediğini söylemiştir.[100] 2025’te The Wall Street Journal, Machado'yu demokrasiyi savunan muhafazakâr bir aktivist olarak tanımlamış ve “Venezuela hükümetiyle Washington’un daha güçlü bir şekilde yüzleşmesini sık sık savunduğunu” belirtmiştir.[101]
Kasım 2005’te The New York Times, Machado’yu “Hugo Chávez’den sonra muhtemelen en bölücü figür, ya sevilen ya nefret edilen bir kadın” olarak tanımlarken[102], Nobel Ödülü Komitesi onu “bir zamanlar derin biçimde bölünmüş muhalefette kilit ve birleştirici bir figür” olarak tanımladı.[103]
İç Politika
[değiştir | kaynağı değiştir]2011’de Machado, “halk kapitalizmi” savunucusu olarak kampanya yürüttü. Chavez usulü sosyalizmi yenmek için milyonlarca Venezuelalıyı etkileyebilecek üstün fikirler sunmalıyız” dedi.[104] Machado, Venezuela’daki devlet işletmelerinin, petrol şirketi PDVSA dahil olmak üzere, özelleştirilmesini desteklemektedir.[105][106] 2023’te muhalefetin başkanlık önseçimlerinde aday olarak yarıştı,[107][108] ancak Maduro yönetimi daha sonra onun adaylığını engelledi.[109] Bunun ardından, Maduro rejimi tarafından yarışmasına izin verilen ana muhalefet adayı Edmundo González Urrutia’nın ardındaki başlıca itici güç hâline geldi.[110] Mayıs 2023’te Machado, siyasi makamlara yeniden seçilmenin yasaklanmasını savunduğunu, eşcinsel evlilikten yana olduğunu, tıbbî amaçlı esrarın yasallaştırılmasını desteklediğini ve annenin hayatının risk altında olduğu veya tecavüz vakalarında kürtajın yasal statüsüne ilişkin ulusal bir tartışma çağrısında bulunduğunu açıkladı.[111] 2024’te verdiği bir röportajda Machado, eğitimin tüm Venezuelalılara erişilebilir hale getirilmesi ve ülkenin yargı sisteminin reforme edilmesi gerektiğini belirtti.[112]
Dış Politika
[değiştir | kaynağı değiştir]Açıkça antikomünist bir yol tutan Machado, 2020 Madrid Şartı’nın imzacılarındandır.[113][114] Şubat 2025’te Madrid’de düzenlenen “Patriots for Europe” (Avrupa için vatanseverler) mitinginde konuşma yaptı.[115][116] Machado, Javier Milei’nin 2023 Arjantin başkanlık seçimlerindeki zaferini Latin Amerika’da “değişim” ve “özgürlük” mücadelesi açısından bir başarı olarak nitelendirdi.[117] Milei’nin benimsediği “özgürlüğün temel rolü” anlayışıyla kendi siyasal projesi arasında ortak bir çizgi bulunduğunu söyledi.[118] Machado ayrıca ABD başkanı Donald Trump’ın destekçisi olarak da bilinmektedir. 2025’te Trump’ı, Venezuela’daki Maduro hükümetine muhalefeti sebebiyle “vizyoner” olarak tanımladı.[119][120]
2025 Nobel Barış Ödülü’nü kazandıktan sonra Machado, Trump’ın 2026 ödülünü kazanmayı “kesinlikle hak ettiğini”, zira “sadece dokuz ay içinde birçok çatışmanın yine Trump tarafından çözüldüğünü veya önlendiğini” belirtti.[121][122] 2025’te Trump yönetimi Karayipler’e donanma konuşlandırdıktan sonra Machado, Trump yönetiminin bu kararını övdü.[123][124] Danışmanlarından biri The New York Times’a Machado’nun Trump yönetimiyle koordinasyon sağladığını ve Maduro devrildikten sonraki ilk yüz saat için bir planı olduğunu söyledi.[123] Ekim 2025’te kendisine yöneltilen bir soruya istinaden Venezuela hedeflerine olası kara saldırıları hakkında ne düşündüğü sorulan Machado, “artan baskı ve gerginliğin, Maduro’nun gitmesini sağlamanın tek yolu olduğunu belirtti.[125][126]The Hill’e göre Machado, olası ABD hava saldırılarında hayatlarını kaybetmesi muhtemel tüm Venezuellalıların hayatlarının sorumluluğunu Maduro’ya yüklüyor.[127] Machado, Maduro'dan yıllardır uluslararası toplumdan, uyuşturucu kaçakçılığı ve diğer suç faaliyetlerinden gelen kaynakları kesmesini istediklerini belirtti. Machado sonunda bu amaçlarına ulaşmaya başladıklarını belirtti.”[127]
Machado, Hamas'ın İsrail'e karşı başlatmış olduğu 7 Ekim saldırılarının ardından İsrail ile dayanışma gösterdi.[128] Edmundo González’in seçilmiş başkan olarak desteklenmesinde[129], daha önce ise Guaidó’nun geçici başkanlığı sırasında[130] İsrail’e teşekkür etmişti. Machado, 2008–2009 Gazze Savaşı sırasında Başkan Chávez’in 2009’da kestiği İsrail ile diplomatik ilişkileri yeniden tesis etmeyi taahhüt etti.[131] 17 Ekim 2025’te X (eski Twitter) üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu arayarak “2025 Nobel Barış Ödülü dolayısıyla Venezuela halkına sunmuş olduğu sıcak tebrikleri için teşekkür ettiğini ve İsrail’i desteklediğini belirtmiştir.[132] İsrail Başbakanlık Ofisi, Machado’nun Hamas tarafından kaçırılan İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını güvence altına alan ateşkes anlaşmasını takdir ettiğini ve İran’a karşı yürütülen çabaları desteklediğini belirtmiştir. Machado İran’ı hem Venezuela hem de İsrail için bir tehdit olarak nitelendirdiğini de bildirmiştir.[132] Ofis ayrıca Machado’nun genel olarak Gazze Savaşı ve ilgili İsrail’in eylem ve kararlarını desteklediğini açıklamıştır.[133] Başka bir X paylaşımında, barışın sağlanmasının “bizi karşılayan totaliter güçlere karşı durmak için muazzam cesaret, güç ve ahlaki netlik” gerektirdiğini yazmıştır.[134] Machado İsrail ve Gazze’den doğrudan söz etmese de, İran rejimini “Maduro rejiminin başlıca destekçisi” ve Hamas, Hizbullah ile Husi hareketi gibi terör örgütlerini destekleyen bir aktör olarak nitelendirmesi nedeniyle İsrail, paylaşımını Gazze harekâtını destekleyen bir açıklama olarak sunmuştur.[134]
Nobel sonrası yayınladığı Manifesto
[değiştir | kaynağı değiştir]The Washington Post editör kurulu, Machado’nun kaleme aldığı “Özgürlük Manifestosu”nun yayımlanmadan önceki bir versiyonunu 18 Kasım 2025’te ilk inceleyen yayın olduklarını belirterek[135], manifestoyu “gerçekten demokratik bir Venezuela’ya götürecek yeni bir Anayasa’nın öncülü” olarak tanımladı. Kurul, manifestoyu “düşünceli ve önemli” bulduğunu söyleyerek Machado’nun ifade ve toplanma özgürlüklerinin, ayrıca manipülasyondan uzak ve güvenli oy hakkının dokunulmaz olması gerektiğini savunduğunu; buna ek olarak mülkiyet hakkının korunmasını temel bir hak olarak vurguladığını ve devlet kurumlarının özelleştirilmesine yönelik önerileriyle siyasal özgürlüğü ekonomik refah ile doğrudan ilişkilendirdiğini aktardı.[136] Editör kuruluna göre metin, “hukukun üstünlüğüne ve hayatın tüm alanlarında özgürlüğe saygıya dayalı” demokratik ve çoğulcu bir Venezuela vizyonu sunmaktadır.[135] The Guardian, Machado’nun Venezuela’nın “yeni bir dönemin eşiğinde” olduğunu ve “yıllar süren ekonomik kaos, çevresel yıkım, şiddet ve kitlesel göçün ardından bir ‘yeniden doğuş’a hazırlandığını” söylediğini, ancak Maduro’nun nasıl görevden uzaklaştırılacağına dair bir plan sunmadığını yazdı.[137]
Şiddet Eylemlerine Hedef Olması
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, şiddet eylemlerinin hedefi olması nedeniyle “Çelik Leydi”[93] ya da “Demir Leydi”[138] olarak anılmaktadır. The New York Times’a göre destekçileri onu, “pek çok siyasetçinin ülkeyi terk ettiği dönemde Venezuela’da kalacak kadar cesur” görmektedir.[139] 5 Temmuz 2011’de Venezuela Bağımsızlık Bildirgesi’nin iki yüzüncü yıl kutlamaları sırasında, ülkenin Küba’ya bağımlılığına ilişkin tartışmalı açıklamalarının ardından hükümet yanlısı bir grup tarafından taş ve şişelerle saldırıya uğradı.[140][141][142] Olay sırasında güvenlik güçleri müdahale ederken bir polis memuru yaralandı. Machado motosikletli polislerce bölgeden çıkarıldı.[140][141] Machado daha sonra güvenlik güçlerine teşekkür etti ve yaralanmalar için özür diledi.[143]
2011 başkanlık yarışında 16 Ekim’de Turmero’da PSUV’un Motorize Cephesi’nden küçük bir grup tarafından saldırıya uğradı. Kendisi ve iki kişi bu olay sırasında yaralandı.[144][145][146] Saldırganlar tekme, yumruk ve çeşitli cisimlerle saldırırken “burası Chavista (Çaves yanlısı) bölgesi, hiçbir muhalefet siyasetçisi giremez” sloganları attı. 30 Nisan 2013’te Ulusal Meclis’te yaşanan kavgada muhalefet milletvekillerinin darp edildiği iddia edildi. Olaylar sırasında meclis kameraları tavana çevrildi. Machado arkadan vurulduğunu, yüzüne darbe aldığını ve yerdeyken tekmelendiğini, burnunun kırıldığını açıkladı. Machado olayı “önceden planlanmış, korkakça ve alçakça bir saldırı” olarak nitelendirdi.[147] Olay sonrası saldırganlara yönelik hiçbir disiplin işlemi yapılmadı.[148][149] 16 Kasım 2013’te belediye seçimleri kampanyası sırasında, 14 Mart 2014’te Bolívar Eyaleti’ndeki protestolar sonrasında Puerto Ordaz Havalimanı’nda ve 30 Temmuz 2014’te Caricuao’ya giderken colectivos tarafından yeniden saldırıya uğradı.Machado'nun araçlarına taş, sopa ve tabanca kabzalarıyla zarar verildi, Machado yerel halkın müdahalesiyle saldırganlardan uzaklaştırıldı.[150][151][152][153][154]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Machado, 2005’te ABD Başkanı George W. Bush tarafından Oval Ofis’te kabul edilerek Venezuela’daki seçim süreçlerinin şeffaflığına ilişkin çalışmaları nedeniyle takdir edildi.[155][156] 2006’da National Review tarafından Dünya Kadınlar Günü kapsamında “dünyanın tanıması gereken kadınlar” listesine alındı.[157] 2009’da Yale World Fellows Programı’na 900 aday arasından seçilen 15 kişiden biri olarak kabul edilen Machado, burada demokratik kurumlar ve sivil özgürlüklerin savunusundaki rolüyle öne çıktı ve programı tamamladı.[158] 2015’te Leopoldo López ve Antonio Ledezma ile birlikte Cádiz Cortes Ibero-Amerikan Özgürlük Ödülü’nü aldı.[159] 2018’de BBC’nin “En Etkili 100 Kadın” listesine girdi.[160] 2019’da Liberal International’ın Özgürlük Ödülü’nü kazandı.[161] 2024’te Avrupa Konseyi tarafından Václav Havel İnsan Hakları Ödülü’ne layık görüldü.[162] Aynı yıl Edmundo González ile birlikte Avrupa Parlamentosu’nun Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü’nü aldı.[163] 2025’te Time dergisinin “dünyanın en etkili 100 kişisi” listesinde yer alan Machado, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından “direncin, kararlılığın ve vatanseverliğin vücut bulmuş hâli” olarak tanımlandı.[164]
Nobel Barış Ödülü
[değiştir | kaynağı değiştir]Marcell Felipe’nin başkanlığını yürüttüğü Inspira América Vakfı, 16 Ağustos 2024 tarihinde dört ABD üniversitesinin rektörleriyle birlikte, Machado’nun Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesini teşvik etmek amacıyla bir araya geldi. Vakıf, onun “Venezuela’da ve dünyada barış için yorulmak bilmeyen mücadelesini”, Venezuela’nın “barış ve özgürlük mücadelesine hayatının neredeyse tamamını adamış bir kişinin hak ettiği bir takdir” olarak nitelendirdi.[165][166]
26 Ağustos 2025’te ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Senatör Rick Scott ve Kongre üyeleri Mario Díaz-Balart ile María Elvira Salazar, Machado’nun adaylığını desteklediler.[167]
10 Ekim’de Machado, “Venezuela halkı için demokratik hakların teşviki yönündeki yorulmak bilmeyen çalışmaları ve diktatörlükten demokrasiye adil ve barışçıl bir geçiş sağlama mücadelesi” nedeniyle 2025 Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.[10]
Machado, X’te (eski adıyla Twitter) yaptığı paylaşımda ödülü “acı çeken Venezuela halkına” ve “davamıza verdiği belirleyici destek için Başkan Trump’a” adadı.[168]
Machado ödülü kazanmasına rağmen 10 Aralık tarihinde Oslo Belediye Binası'nda yapılan Nobel Ödül törenine bilfiil katılamadı. Kendisi yerine kızı Ana Corina Sosa Machado ödülü teslim aldı.[169] Ödül töreni öncesinde Machado'nun nerede olduğu bilinmiyordu.[170] Ancak ödül töreninin ardından Machado Oslo'da kaldığı otelin balkonundan taraftarlarını selamladı. Machado BBC'ye verdiği demeçte, Venezuela'nın davası için nerede olması gerekiyorsa orada bulunduğunu belirtti. Bu şekilde 16 ay boyunca Venezuela içinde Maduro hükümetinden saklanmak zorunda kalan Machado, Oslo'ya gelerek Venezuela dışına çıktığını belgelemiş oldu. Aynı röportaj kapsamında Machado Venezuela'ya geri döneceğini ve bu hareketinin tüm risklerinin farkında olduğunu da belirtti.[171]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İspanyolca telaffuz: [maˈɾia koˈɾina maˈtʃaðo paˈɾiska].
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Moleiro, Inés Santaeulalia, Alonso (2023-10-01). "María Corina Machado, the Venezuelan Margaret Thatcher". EL PAÍS English (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ http://bitwize.com.lb, Bitwize-. "Maria Corina Machado of Venezuela wins Nobel Peace Prize 2025; Donald Trump misses". Times of Oman (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ a b Cano, Regina Garcia (2023-10-26). "María Corina Machado is winner of Venezuela opposition primary that the government has denounced". AP News (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela'da muhalefet adaylarından Machado'ya 15 yıl siyasi yasak verildi". www.aa.com.tr. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela issues arrest warrant for opposition leader Gonzalez, AG says". Reuters. 5 Eylül 2024.
- ^ Caracas, Stephen Gibbs (2024-09-08). "Venezuelan opposition leader Edmundo González flees to Spain". www.thetimes.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela's Machado Emerges From Hiding to Attend Rally". Bloomberg News. 3 Ağustos 2024.
- ^ Kurmanaev, Anatoly (23 Aralık 2014). "Venezuela Protests Drive Poor to Maduro as Death Toll Mounts". Business Week. 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2014.
- ^ Tekin, Cihan (2025-10-10). "Trump'a kötü haber: Nobel Barış Ödülü Maria Corina Machado'ya layık görüldü - Diken". Erişim tarihi: 2025-10-11.
- ^ a b c "Maria Corina Machado". The Nobel Prize.
- ^ "MARİA CORINA MACHADO KİMDİR? Nobel Barış Ödülü sahibi Maria Corina Machado hayatı ve kariyeri..." Milliyet. 2025-10-10. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Signing On To Challenge Hugo Chavez (washingtonpost.com)". www.washingtonpost.com. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ a b Moleiro, Alonso (2023-02-28). "What is in store for María Corina Machado, the 'iron lady' of the Venezuelan opposition?". EL PAÍS English (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ a b c "The Rose That Is a Thorn in Chávez's Side". The New York Times. 19 Kasım 2025.
- ^ "Meet Maria Corina Machado, the Latin American who won the 2025 Nobel Peace Prize Trump was vying for". 10 Ekim 2025.
- ^ "María Corina Machado".
- ^ S.A, Telewizja Polska. "Nobel Peace Prize winner María Corina Machado—a brief bio". tvpworld.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "2009 Yale World Fellow María Corina Machado wins Nobel Peace Prize". Yale Jackson School of Global Affairs (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Signing On To Challenge Hugo Chavez (washingtonpost.com)". www.washingtonpost.com. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Sullivan, Mark. "Venezuela: Political Conditions and U.S. Policy" (PDF).
- ^ "A Young Defender of Democracy Faces Chávez's Wrath | www.vcrisis.com". vcrisis.com. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela: Court Orders Trial of Civil Society Leaders | Human Rights Watch" (İngilizce). 2005-07-07. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "World Movement for Democracy - DemocracyAlerts". www.wmd.org. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Embassy News - "Embassy of the United States in Caracas, Venezuela"". caracas.usembassy.gov. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Press Page". www.ned.org. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Interim Venezuelan president sworn in" (İngilizce). 2002-04-13. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Wilkinson, Daniel (2008-09-18). "A Decade Under Chávez". Human Rights Watch (İngilizce).
- ^ "Diputada Machado anunciará su precandidatura el próximo domingo - Nacional y Política - EL UNIVERSAL". politica.eluniversal.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela elections weaken Chavez's hold". Los Angeles Times (İngilizce). 2010-09-28. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ https://www.washingtontimes.com, The Washington Times. "Chavez opponents make gains". The Washington Times (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela's opposition claims majority". Financial Times. 28 Eylül 2010. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Daniel Wallis, Andrew Cawthorne. "Chavez says would respect Venezuela vote if loses". U.S. (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Press, Associated (2025-10-10). "María Corina Machado, a symbol of the political resistance in Venezuela and now Nobel winner". MyNorthwest.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela's opposition picks Chavez's challenger". TODAY.com (İngilizce). 2012-02-13. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Español, C. N. N. (2025-10-10). "¿Quién es María Corina Machado, ganadora del Premio Nobel de la Paz?". CNN (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "María Corina Machado - Wikiwand". www.wikiwand.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Chavez foes face obstacles ahead of crucial vote". The Seattle Times. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Chávez grapples with a 50/50 nation". The Economist. ISSN 0013-0613. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "The Associated Press: Election official: Chavez breaking campaign rules". www.google.com. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela's opposition claims majority". www.ft.com. 13 April 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela elections weaken Chavez's hold". Los Angeles Times (İngilizce). 2010-09-28. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ https://www.washingtontimes.com, The Washington Times. "Chavez opponents make gains". The Washington Times (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Candidate María Corina Machado: Venezuela said no to communism". english.eluniversal.com (İspanyolca). 8 Nisan 2011. 6 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Martinelli pide a la OEA que se ponga los "pantalones largos" y a Venezuela que libere a los presos". www.el-nacional.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ a b c Vyas, Kejal (2014-11-27). "Venezuela to Charge Opposition Leader in Alleged Plot to Kill President". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela opposition congresswoman's mandate revoked". BBC News (İngilizce). 2014-03-25. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Venezuela: Opposition legislator Machado returns to Caracas". BBC News (İngilizce). 2014-03-27. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Israel, Brian Ellsworth and Esteban (2014-03-19). "Venezuelan Congress seeks probe of protest leader". The Star (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Bogota (2014-11-28). "Venezuela opposition leader Maria Corina Machado answers charges". Los Angeles Times (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Israel, Brian Ellsworth and Esteban (2014-03-19). "Venezuelan Congress seeks probe of protest leader". The Star (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Buitrago, Deisy. "Venezuela troops block opposition leader from parliament". U.S. (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "En fotos y video: presentan "escandalosos correos" que muestran el plan de magnicidio contra Maduro". Noticias24. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Burelli difundió correo que "utilizó el Sebin para falsificar prueba"". www.eluniversal.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "JUDICIAL: dictan orden de captura a Burelli, Arria y Koesling | Reportero24" (İngilizce). 2014-06-11. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Fiscalía libró órdenes de comparecencia para Burelli, Machado y Arria". www.eluniversal.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Pedro Burelli presenta pruebas forenses de la presunta falsificación de correos". CNN (İspanyolca). 2014-07-02. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ "Pedro Burelli presenta pruebas forenses de la presunta falsificación de correos". CNN (İspanyolca). 2014-07-02. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Editorial, Reuters. "Venezuela accused of forging Maduro assassination plot evidence". Reuters UK (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Córdoba, José de (2014-06-30). "Expert Says Emails Used to Accuse Maduro Opponents of Assassination Plot Are Fake". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Lapatilla (2014-09-24). "María Corina Machado ahora tiene programa de radio". LaPatilla.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-17.
- ^ Regan, Trish (2019-02-01). "Venezuela could see its first female president". FOXBusiness (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina: "Mi objetivo no es ganar la primaria, mi objetivo es sacar a Maduro" | El Estímulo". elestimulo.com (İspanyolca). 2023-03-03. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela's opposition frontrunner warns of further turmoil". Financial Times. 29 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2025.
- ^ Singer, Florantonia (2023-06-30). "El chavismo se lanza contra la oposición e inhabilita a María Corina Machado". El País (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Martínez, Ricardo (2022-08-15). "Maria Corina Machado confirma su participación en las primarias de la Unidad". Mundo UR - Un mundo de información - Unión Radio - Noticias de Venezuela (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina Machado inició en Mérida su gira por Venezuela – Diario El Tiempo" (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Moleiro, Alonso (2023-05-09). "Fricciones en la oposición venezolana ante el proceso de primarias en las que debe salir un candidato contra Maduro". El País América Colombia (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ TalCual (2023-05-26). "Machado dice estar dispuesta a negociar una "salida" para lograr una transición". TalCual (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela bars leading opposition candidate Machado from holding office". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Perdomo, Luna (2023-06-30). "José Brito: Contraloría inhabilitó a María Corina Machado por 15 años". TalCual (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Rosas | @ronnyrodriguez, Ronny Rodríguez (2023-06-30). "Contraloría inhabilita a María Corina Machado por 15 años, dice José Brito". Efecto Cocuyo (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Nacional, El (2023-07-08). "¿Cómo ha sido el apoyo de la comunidad internacional a María Corina Machado?". EL NACIONAL (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela government's ban on longtime foe draws attention to the opposition's presidential primary". AP News (İngilizce). 2023-07-13. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela's Supreme Court disqualifies opposition leader from running for president" (İngilizce). 2024-01-27. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela opposition overcomes hurdles to register candidate" (İngilizce). 2024-03-26. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Vinogradoff, Ludmila (2024-07-20). "María Corina Machado, la líder política y espiritual en la campaña de la oposición en Venezuela". Clarín (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Hernández, Osmary (2024-01-26). "¿Quién es María Corina Machado, ganadora del Premio Nobel de la Paz?". CNN (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela: dos encuestas dan amplia ventaja al opositor Edmundo González". Voz de América (İspanyolca). 2024-07-18. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Rama, Borja (2024-07-21). "Las encuestas dan como claro vencedor a Edmundo González en Venezuela". El Debate (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Brazón, Ana María Rodríguez (2024-07-20). "Elecciones en Venezuela: A una semana de los comicios, el opositor Edmundo González supera por 20 puntos a Nicolás Maduro". El Tiempo (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Access Restricted". www.telegraph.co.uk. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "South America's last dictator unleashes dirty tricks as landslide defeat looms". www.telegraph.co.uk. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Comas, Pedro (2024-07-05). "Edmundo González y María Corina arrancaron campaña con masiva movilización en Caracas". Nuevo Día (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ TalCual (2024-07-04). "Edmundo González y Machado encabezan caravana de campaña". TalCual (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Inicia la campaña electoral en Venezuela, de cara a las presidenciales del 28 de julio". France 24. 2024-07-04. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Losing Hope, Venezuelans Vow to Leave Their Country if Maduro Wins (Published 2024)" (İngilizce). 2024-07-18. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela's Strongman Was Confident of Victory. Then Came the Shock". 6 Ağustos 2024. 28 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Machado, Maria Corina (2024-08-01). "Opinion | I Can Prove Maduro Got Trounced". The Wall Street Journal (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ en, Seguir (2025-01-09). "La dictadura de Maduro secuestró y luego liberó a María Corina Machado". infobae (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Argentina, Cadena 3. "La oposición denunció que el chavismo secuestró y luego liberó a Corina Machado - Notas - Informados al regreso". Cadena 3 Argentina (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ en, Por Mario Alejandro RodríguezSeguir (2025-01-09). "Expresidentes Uribe, Duque y Santos reaccionaron al secuestro de María Corina Machado por el régimen de Maduro". infobae (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela's opposition leader Machado briefly detained – DW – 01/10/2025". dw.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b "María Corina Machado, la dama de acero | Clímax". elestimulo.com (İspanyolca). 2023-10-23. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina Machado, Venezuela Opposition Leader, Is Awarded Nobel Peace Prize" (İngilizce). 2025-10-10. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Singer, Inés Santaeulalia, Florantonia (2023-06-27). "María Corina Machado: The radical opposition leader gaining momentum in Venezuela". EL PAÍS English (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Maza, Jesús (2023-07-11). "¿Quién es Corina Machado, candidata opositora que lidera las encuestas para las Primarias 2023?". larepublica.pe (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela's opposition frontrunner warns of further turmoil". 29 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2025.
- ^ Phillips, Tom; Torres, Patricia (2019-05-04). "'Hope never dies': Venezuela opposition ponders what's next after failed uprising". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Nations in the Americas disagree over policy about Venezuela". country.eiu.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b Ellner, Steve (2024-01-02). "Maduro and Machado Play Hardball: With ultimatums from Washington and a radical right-winger vying to challenge the incumbent president Venezuela's 2024 presidential elections appear headed for confrontation". NACLA Report on the Americas. 56 (1): 5–11. doi:10.1080/10714839.2024.2323394. ISSN 1071-4839.
- ^ a b Vyas, Gareth Vipers, Juan Forero and Kejal (2025-10-10). "Nobel Peace Prize Awarded to Venezuelan Opposition Leader María Corina Machado". The Wall Street Journal (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "The Rose That Is a Thorn in Chávez's Side (Published 2005)" (İngilizce). 2005-11-19. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuelan opposition leader María Corina Machado wins Nobel Peace Prize - UPI.com". UPI (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina Machado presentó propuesta del capitalismo popular - Nacional y Política - EL UNIVERSAL". www.eluniversal.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuela's opposition frontrunner warns of further turmoil". Financial Times. 29 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2025.
- ^ Maza, Jesús (2023-07-11). "¿Quién es Corina Machado, candidata opositora que lidera las encuestas para las Primarias 2023?". larepublica.pe (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Rodríguez, Iván E. Reyes, Ronny (2023-06-24). "María Corina: La derrota de este régimen ya empezó en las calles de Venezuela". Efecto Cocuyo (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Rodríguez, Iván E. Reyes, Ronny (2023-06-24). "María Corina: La derrota de este régimen ya empezó en las calles de Venezuela". Efecto Cocuyo (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "World leaders, ordinary Venezuelans protest Maduro's reelection claim". The Washington Post (İngilizce). 2024-07-29. ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "The 'Iron Lady' of Venezuela Threatens to Unseat Its Autocrat (Published 2024)" (İngilizce). 2024-07-24. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Toro, Felipe (2023-05-31). "María Corina Machado: 'We Must Privatize PDVSA'". Caracas Chronicles (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Pozzebon, Stefano (2024-07-26). "The woman behind Venezuela's upstart opposition movement". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ LR, Mundo (2023-05-17). "¿Quién es María Corina Machado, líder opositora que plantea "privatizar todo" en Venezuela?". larepublica.pe (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ en, Por Newsroom InfobaeSeguir (2020-10-26). "Abascal promueve una carta con políticos americanos contra el comunismo". infobae (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Orban, Le Pen hail Trump at far-right 'Patriots' summit in Madrid". Reuters. 8 Şubat 2025.
- ^ "'Your time is over' - far-right leaders start fight with EU mainstream". euronews (İngilizce). 2025-02-08. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ swissinfo.ch, S. W. I. (2023-11-20). "María Corina Machado felicita a Javier Milei por su triunfo de la "libertad" en Argentina". SWI swissinfo.ch (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Vinogradoff, Ludmila (2023-12-11). "María Corina Machado, líder opositora de Venezuela: "Como Javier Milei, considero fundamental el rol de la libertad frente al paternalismo del Estado"". Clarín (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Nobel Peace Prize winner hailed Trump as 'visionary' just days before her victory". The Independent (İngilizce). 2025-10-10. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Phillips, Tom; correspondent, Tom Phillips Latin America (2025-10-10). "Venezuelan politician María Corina Machado wins Nobel peace prize". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Staff, ToI (2025-10-12). "Nobel Peace Prize winner Machado says Trump 'certainly deserves' next year's award". The Times of Israel (İngilizce). ISSN 0040-7909. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Anderson, Jon Lee (2025-10-13). "Why María Corina Machado Says That Trump Deserves Her Nobel Peace Prize". The New Yorker (İngilizce). ISSN 0028-792X. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b "María Corina Machado, Venezuela Opposition Leader, Is Awarded Nobel Peace Prize". 10 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2025.
- ^ Phillips, Tom; Torres, Patricia; correspondent, Tom Phillips Latin America (2025-10-07). "Venezuela on edge over Trump regime change whispers: 'If it does happen we are ready'". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "'Last chance for Maduro': Venezuelan opposition leader signals support for U.S. escalation". MS NOW (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Nobel Peace Prize Winner: US Escalation Is 'Only Way' to Free Venezuela". Bloomberg. 31 Ekim 2025. Erişim tarihi: 19 Kasım 2025.
- ^ a b "Venezuela's Peace Prize-winning opposition leader backs Trump's boat strikes".
- ^ Tovar, Fran (2023-10-07). "María Corina Machado expresó su solidaridad con Israel tras el ataque sorpresivo del Hamas". Emisora Costa del Sol 93.1 FM (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Impulso, El (2025-01-30). "▷ María Corina Machado al canciller de Israel: Valoramos inmensamente su apoyo al pueblo de Venezuela #30Ene - El Impulso". El Impulso (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Staff, ToI (2019-01-29). "Top Venezuelan opposition figure asks Jewish expats to return". The Times of Israel (İngilizce). ISSN 0040-7909. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Staff, ToI (2019-01-29). "Top Venezuelan opposition figure asks Jewish expats to return". The Times of Israel (İngilizce). ISSN 0040-7909. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b "Israel says Venezuela's Machado voices support in call to Netanyahu". Reuters. 17 Ekim 2025.
- ^ Edit, 1 (2025-10-17). "Nobel Peace Prize winner Machado told Netanyahu she appreciates Israel's achievements in war, PM's office says". The Times of Israel (İngilizce). ISSN 0040-7909. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b Presse, AFP-Agence France. "Venezuelan Nobel Winner Machado Holds Call With Netanyahu". barrons (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b "Opinion | Freedom Manifesto". The Washington Post (İngilizce). 2025-11-18. ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Opinion | This could be the light at the end of Venezuela's tunnel". The Washington Post (İngilizce). 2025-11-18. ISSN 0190-8286. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Phillips, Tom; correspondent, Latin America (2025-11-18). "Venezuela's top opposition leader claims 'new era' is coming despite lack of clear plan". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Vázquez, Mónica Millán Valera;León (2025-10-10). "Así es María Corina Machado, la líder opositora venezolana que ha ganado el Premio Nobel de la Paz 2025". elconfidencial.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Maduro Antagonist on Track to Win Venezuela Primary (Published 2023)" (İngilizce). 2023-10-22. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b "Agreden a diputada María Corina Machado al salir del desfile - Nacional y Política - EL UNIVERSAL". www.eluniversal.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ a b "MCM tras ser agredida: "la violencia es la faz tenebrosa de quienes se sienten derrotados" en Noticias24.com". www.noticias24.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Chavistas agredieron a diputada María Corina Machado | Diario El Carabobeño". www.el-carabobeno.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "MCM tras ser agredida: "la violencia es la faz tenebrosa de quienes se sienten derrotados" en Noticias24.com". www.noticias24.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Violentos atacan a Maria Corina Machado en Aragua - Nacional y Política - EL UNIVERSAL". www.eluniversal.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "MCM denuncia que fue agredida en Turmero por simpatizantes del gobierno (+ fotos) en Noticias24.com". www.noticias24.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina relató los detalles de la agresión que ayer sufrió en Turmero en Noticias24.com". www.noticias24.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ Shoichet, Catherine E. (2013-05-01). "Lawmakers report brawl in Venezuelan National Assembly". CNN (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Los rostros golpeados de los parlamentarios opositores". www.el-nacional.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ X (2014-03-19). "Venezuelan officials say opposition leader faces criminal charges". Los Angeles Times (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina Machado denuncia agresión a marcha en Sabaneta : Noticiero Digital". www.noticierodigital.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Notitarde Móvil | Oficialistas atacaron caravana de la Unidad (2046317)". m.notitarde.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina Machado denunció que fue agredida en Puerto Ordaz". Últimas Noticias. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ productor7. "Cómo agredieron a María Corina Machado en aeropuerto de Puerto Ordaz (+ Video) - Venezuela al Día". www.venezuelaaldia.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "María Corina Machado denuncia agresión a marcha en Sabaneta : Noticiero Digital". www.noticierodigital.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Bush expressed concern about Venezuelan government's harassment against Súmate - Daily News - EL UNIVERSAL". english.eluniversal.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "President George W. Bush welcomes Maria Corina Machado". 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "International Women's Day on National Review Online". www.nationalreview.com. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Yale University President Announces 2009 Yale World Fellows | Yale News". news.yale.edu (İngilizce). 2009-04-24. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "López, Ledezma y Machado galardonados con el Premio Libertad Cortes de Cádiz". www.el-nacional.com (İspanyolca). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "BBC 100 Women 2018: Who is on the list?" (İngilizce). 2018-11-19. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "LI Prize for Freedom 2019 awarded to Maria Corina Machado". Liberal International (İngilizce). 2019-10-05. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuelan opposition figure Machado wins European rights award". France 24 (İngilizce). 2024-09-30. Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "Venezuelan opposition leaders awarded Europe's Sakharov Prize for democratic campaign".
- ^ "María Corina Machado: The 100 Most Influential People of 2025". TIME (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-19.
- ^ "How Venezuela's opposition leader went from political fringe to center stage". Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. Erişim tarihi: 2025-11-23.
- ^ "Lanzan campaña para nominar a María Corina Machado al Premio Nobel de la Paz". diariolasamericas.com (İspanyolca). 2024-08-16. Erişim tarihi: 2025-11-23.
- ^ Civita, Alicia (2025-10-10). "Marco Rubio Lead the Campaign to Get Venezuela's María Corina Machado the Nobel Peace Prize Openly Coveted by Trump". Latin Times (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-23.
- ^ Manenkov, Kostya; Cano, Regina Garcia; español, GEIR MOULSON Leer en (2025-10-10). "Venezuelan opposition leader María Corina Machado wins the Nobel Peace Prize". AP News (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-11-23.
- ^ "Nobel Barış Ödülü'nün sahibi Machado, Oslo'daki törene katılamayacak". euronews. 2025-12-10. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "Venezuelalı siyasetçi Nobel Barış Ödülü törenine katılamıyor – DW – 10.12.2025". dw.com. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "María Corina Machado appears in Oslo after Nobel Peace Prize win". www.bbc.com (İngilizce). 2025-12-11. Erişim tarihi: 2025-12-11.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Nobelprize.org'ta María Corina Machado
