Mümtaz Mahal
| Mümtaz Mahal | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Padişah begüm | |||||
| Hüküm süresi | 30 Ocak 1628 – 17 Haziran 1631 | ||||
| Önce gelen | Nur Cihan | ||||
| Sonra gelen | Cihanara Begüm | ||||
| Doğum | 27 Nisan 1593 Agra, Babür İmparatorluğu | ||||
| Ölüm | 17 Haziran 1631 (38 yaşında) Burhanpur, Babür İmparatorluğu | ||||
| Defin | Tac Mahal, Agra, Hindistan | ||||
| Eş(ler)i | Şah Cihan | ||||
| Çocuk(lar)ı | Evrengzib Dârâ Şükûh Cihanara Begüm Gevherara Begüm | ||||
| |||||
| Babası | Ebü'l-Hasan Âsaf Han | ||||
| Annesi | Divanci Begüm | ||||
| Dini | Şii İslam[1][2][3][4][5] | ||||
Mümtaz Mahal (d. 27 Nisan 1593[6] - ö. 17 Haziran 1631) (Urduca: ممتاز محل; adının anlamı "sarayın sevgili süsü") (Devanagari: मुमताज़ महल) ya da Ercümend Banu Begüm, Hint-Türk-Moğol[7] Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı Şah Cihan'ın 3. ve en gözde eşi. Adına yapılan Tac Mahal anıt mezarı, tarihin en önemli mimari eserlerinden sayılmaktadır. 7 Temmuz 2007'de New7Wonders Vakfı tarafından düzenlenen oylama sonucunda Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri seçilmiştir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
1593'te imparatorluğun başkenti Agra'da doğdu. Babası İranlı soylu ve Babürlüler veziri olan Mirza Giyas Bey'in oğlu Ebü'l-Hasan Âsaf Han, annesi İranlı soylulardan Kazvinli Hoca Gıyasüddin'in kızı Divanci Begüm, halası[8] ise Cihangir'in eşi Nur Cihan'dır.[9]
Mümtaz Mahal, 14 yaşında sözlendiği ve daha sonra Babür İmparatoru olunca Şah Cihan adını alacak olan Şehzade Hürrem ile 10 Mayıs 1612'de 19 yaşındayken evlendi.
Bir isyanı bastırmak için ordularıyla Burhanpur'a giden Şah Cihan'a, dokuz aylık hamile olmasına rağmen her zamanki gibi eşlik eden Mümtaz Mahal, Burhanpur'da Gauhara Begüm adlı 14. çocuğunu doğururken 38 yaşında öldü. Tac Mahal bitip nakledilene kadar, bedeni 23 yıl boyunca Burhanpur'da kaldı, ardından Tac Mahal anıt mezarına gömüldü. Mimari eserlerde atalarının tercih ettiği sarı kum taşı yerine Şah Cihan, tutkuyu sembolize eden beyaz mermer kullanılmasını tercih etmiştir.
Şah Cihan, efsaneleşen sevgisi ve güvenini, imparatorluk mührünü Mümtaz Mahal'e emanet ederek göstermişti.[10] Son yıllarında tahttan indirilerek oda hapsinde tutulan ölümsüz aşkı Şah Cihan, ölümünden sonra yanına defnedilmiştir.
Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]1. Şehzadi Hürünnisa Begüm (1613 - 1616)
2. Şehzadi Cihanara Begüm (1614 - 1681)
3. Şehzade Dara Şükuh (1615 - 1659)
4. Şehzade Şah Şüca (1616 - 1660)
5. Şehzadi Ruşenara Begüm (1617 - 1671)
6. Badşah Muhammed Evrengzib (1618 - 1707)
7. Şehzade İzed Bahş (1619 - 1622)
8. Şehzadi Süreyya Banu Begüm (1621 - 1628)
9. Şehzade Murad Bahş (1624 - 1661)
10. Şehzade Lüftullah (1626 - 1628)
11. Şehzade Devlet Afza (1628 -?)
12. Şehzadi Hüsnara Begüm (1630 -?)
13. Şehzadi Gevherara Begüm (1631 - 1707)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Cause of The Taj:: Mumtaz Mahal". Taj Mahal Official Website. Uttar Pradesh Tourism. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
She was religiously a Shi'a Muslim.
- ^ Khan, Hamza. "Now, Shias assert claim to Taj Mahal". The Indian Express. Lucknow. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ Srivastava, Piyush (27 Kasım 2014). "Battle for Taj Mahal continues between Shia and Sunni sect leaders". India Today. Lucknow. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ Shaikh, Ayesha (24 Kasım 2014). "Who is the rightful claimant to Taj Mahal?". The Express Tribune. 4 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ DHNS (24 Kasım 2014). "After Sunnis, now Shias too claim Taj Mahal". Deccan Herald. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ Marmaduke William Pickthall, Muhammad Asad Islamic Culture, 49. cilt https://books.google.com/books?id=839CAAAAYAAJ&q=17+april+1593 27 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ L. Canfield, Robert; Jonathan Haas (2002).Turko-Persia in Historical Perspective. Cambridge University Press. ISBN 0-521-52291-9, 9780521522915, s.20.
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 39, sayfa: 337 https://islamansiklopedisi.org.tr/tac-mahal 29 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "The Ain i Akbari, Ebü'l-Fazl el-Allâmî". 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
- ^ The Complete Taj Mahal: And the Riverfront Gardens of Agra, Ebba Koch, Aug 2006, Thames & Hudson Ltd, ISBN 0-500-34209-1, s.19.
Dış bağlantı
[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Mumtaz Mahal" (İngilizce). 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.
