Lösler
Köşeli kuvars taneleri, feldispat, mikalar ve kalsitten oluşan silt ve kil boyutundaki rüzgâr çökelleri lös olarak bilinir.[1] Lösler rüzgârlarla taşınan ince unsurlu malzemenin bir örtü halinde yarı kurak alanlarda birikmesiyle oluşur. Böyle bir oluşumun meydana gelebilmesi; ince unsurlu malzemenin bol bulunmasına, rüzgârın şiddetli esmesine ve bitki örtüsünün fakir veya yoksun olmasına bağlıdır.[2]
Löslerin dağılımı üç ana kaynaktan geldiklerini gösterir:
- Çöller
- Pleyistosen yaşlı buzul süprüntüsü çökelleri
- Yarı kurak bölgelerdeki nehirlerin taşkın ovaları.[1]
Lösler çok küçük partiküllerden meydana gelmişlerdir. Kalınlıkları fazla olan lösler açık veya sarımsı renktedirler. Bunlar kalker bakımından zengin olmalarına rağmen ilk oluşumlarındaki kalkerlerin bir kısmı erimiştir. Lösler engebeli arazileri örterek onların basık bir şekilde görünmesine neden olurlar. Lösler genelde çöl kökenli olmalarına rağmen glasiyel kökenli olanları da bulunmaktadır [3] Lös kökenli topraklar dünyanın en verimli toprakları arasındadır. Dünyanın başlıca tahıl üretim bölgeleri; Kuzey Avrupa Düzlüğü, Ukrayna ve Kuzey Amerika'nın Büyük Ovaları gibi geniş lös çökellerinin dağıldığı yerlerdir. Günümüzde lös çökelleri yeryüzünün yaklaşık olarak %10'unu ve ABD'nin %30'unu kaplarlar.[4]
Dünyada Löslerin Görüldüğü Yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]Çin'in Kuzeydoğusu, Belçika'dan doğuda Ukrayna'ya kadar uzanan Kuzey Avrupa Düzlüğü, Orta Asya ve Arjantin pampalarında bulunur. ABD'de ise Büyük Ovalar, Orta Batı, Missisippi Nehri Vadisi ve Washington'un doğusunda yer alırlar. Türkiye'de ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi Blarda rüzgârın getirdiği tozlar bulunur.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b James S. Monroe ve Reed Wicander. 5. Baskı. ’’Fiziksel Jeoloji Yer Yuvarı’nın Araştırılması’’, Berkay Ofset Ltd Şti. sf. 546
- ^ ATALAY,İ. 2012.“Genel Fiziki Coğrafya’’. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir. sf. 222
- ^ “Genel Coğrafya”. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- ^ a b James S. Monroe ve Reed Wıcander. 5. Baskı. ’’Fiziksel Jeoloji Yer Yuvarı’nın Araştırılması’’, Berkay Ofset Ltd Şti.
 | Coğrafî terim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
