Kumaş

Düz örgü

Kumaş, ipliklerin, çeşitli yöntemlerle bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeylerdir. Pamuk, yün, ipek, keten, sentetik lif vb maddelerden elde edilir.

Birbirlerine dik ve paralel konumda bulunan ipliklerin birbirlerinin altından üstünden geçirilmesi ile kumaş oluşturulur.

Kumaşın tarihçesi

Giyinmek insanın temel ihtiyaçlarındandır. İlk olarak kumaş üretimi keten ile başlanmıştır. Daha sonrasında yün kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonraları pamuklu kumaşlar yaygınlaşmıştır. Bu sayılanlara ipeği eklemek yanlış olmayacaktır.

Türkiye, Konya ili Çumra kazasında 9 bin yıllık neotilik yerleşim alanı Çatalhöyük'te bebek iskeletine sarılmış dünyanın ilk, kendirden dokunmuş keten kumaş parçası bulunmuştur.

XVII. yüzyılda Fransa'da, sonra İngiltere'de merinos yünüyle imal edilen kumaşlar yayıldı. Pamuk ise başlangıçta Kuzey Amerika'da XVII. yüzyıldan beri ekiliyordu. Fakat diğerlerinin aksine ipek daha yavaş bir yayılım göstermiştir. Genel olarak lüks sembolüydü ipek. İpek üretimine başlıca Lyon' da başlanıldı.

Kumaşın üretimi

Kumaş dokuma veya örme metodu ile üretilir.

Dokumada genel prensip atkı ve örgülerin birbirinin içerisinden geçmesidir. Bu alanda yapılmış en büyük yenilik Leonardo da Vinci'nin icadı (1490), olan mekiğin kullanılmasıydı.bu metotta atkı iplikleri mekik içindeki bir çubuk üzerinde sarılıdır. Zincir belirli aralıklarda ipliklerin yerini değiştirip iplikleri birbirlerinden uzaklaştıklarında, dokumacı açılan kanala bir kenarından diğer kenarına mekiği geçirir. daha sonra iplikler tersi yönde birbirinden uzaklaşır. Dokumacı yeniden mekiği bir uçtan diğer kenara kadar geçirir. Bu işlem sürekli devam eder.

Kumaş çeşitleri

• Keten
• Pamuklu
• Yünlü
• İpek
• Angora
• Atlas
• Kaşmir
• Akrilik
• Lateks
• Naylon
• Poliester
• Elyaf
• Jarse

Kumaş dokuma tipleri

• Balık Sırtı
• Bez Ayağı
• Dimi
• Etamin
• Gabardin
• Jakar
• Kanvas
• Kırık Dimi
• Kord
• Panama
• Poplin
• Rips
• Ripstab
• Saten

Kumaşların sınıflandırılması

Örme kumaşlar

İpliklerin iğneler vasıtasıyla ilmekler haline getirilerek oluşturulan esnek, elastik, dolgun ve yumuşak tekstil yüzeyleridir. Örme kumaşlar örgü yapısını oluşturan ilmeklerin özel şekil bağlantıları nedeni ile elastik yapıya sahiptirler.

Dokuma Kumaşlar

İpliklerin bir çözgüden veya bobinden gelerek tahar veya cağlıkğın geçerek ve çözgü ipliğinin tahar yukarı aşağı hareket ederken arasından geçmesiyle oluşan harekete dokuma denir.

Nonwoven (Dokusuz) Kumaşlar

Liflerin çeşitli yöntemlerle birbirine tutturularak oluşturulmuş yüzeylerdir.

Su geçirmez kumaşlar

Gore adı verilen bu kumaşlar, santimetrekaresinde 1,4 milyar adet gözenek içeren çok ince bir kumaş çeşididir. Gore, naylon veya poliester gibi yüksek performanslı sentetik kumaşlar üzerine lamine edilerek (ısıl işlemle yapıştırma) su ve rüzgâr geçirmez fakat bunun yanında nefes alabilir giysiler elde edilir.

Kumaşın çekmesi

Kumaş ıslanınca lifler şiştiğinden boyunun az bir miktar uzaması gerekir ama bükümlerin açılarındaki deformasyonun yarattığı çekme kuvveti daha fazla olduğundan sonuçta kumaş boydan kısalır. Çekme miktarı ipliklerin boyutlarına, miktarlarına, dokunma şekillerine, kıvrımlarına ve kumaşın geçmişine bağlıdır.

Ayrıca bakınız

• Örme kumaş
• Dokusuz kumaşlar
• Kumaş boyama