Kalmar Birliği
Kalmar Birliği Kalmarunionen
| |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1397-1523 | |||||||||||||||
 Bayrak
 Arma
| |||||||||||||||
 Kalmar Birliği haritası | |||||||||||||||
| Tür | Şahsi birlik | ||||||||||||||
| Başkent | Yok (de jure) Kopenhag (de facto) | ||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Danca · Norveççe · İsveççe | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | İzlandaca, Faroece, Nornca, Grönland Norsçası, Fince, Sami dilleri, Grönlandca, Karelce | ||||||||||||||
| Resmî din | Katolik Kilisesi | ||||||||||||||
| Hükûmet | Şahsi birlik | ||||||||||||||
| Hükümdar | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yasama organı | Riksråd ve Herredag (her krallıkta bir tane) | ||||||||||||||
| Tarihî dönem | Geç Orta Çağ | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||
| 2.839.386 km2 | |||||||||||||||
| Para birimi | Mark, Örtug | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Kalmar Birliği (Danca, Norveççe ve İsveççe: Kalmarunionen), 14-16. yüzyıllar arası üç İskandinav ülkesinin (Danimarka, Norveç ve İsveç) bir tahtın egemenliği altında bir araya gelmesi sonucu oluşan birliğe verilen addır.[1] Bazı Avrupalı tarihçiler tarafından İskandinav Güçleri olarak da adlandırılır. Birlik üç kurucu ülke dışında bu ülkelere bağlı olan Finlandiya, Grönland, İzlanda ve diğer bağlı toprakları da kapsamaktaydı. 15. yüzyılın ilk çeyreği boyunca Avrupa'nın güçlü siyasi oluşumlarından biriydi. Finlandiya, Kalmar Birliği'nin bir parçası olmasına karşın birliğe katıldığı sırada İsveç toprağı olması ve Cermen kökenlere sahip olmamasından dolayı, Birlik içinde de fazla bir öneme sahip değildi.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hansa Birliği'nin kurulmasıyla Baltık Denizi'nde iyice artan Alman siyasal ve ekonomik yayılması, İskandinav ülkeleri arasında daha öncesinde de bir birlik oluşturma ihtiyacı doğurmuştu. Danimarka Kralı IV. Valdemar'ün kızı ve Norveç Kralı VI. Haakon'in dul eşi Margaret, ölen oğlu Olaf'ın yerine iki krallığın da naibi olarak kardeşinin torunu Pomeranyalı Erik'i kendine halef seçti ve İsveç soylularının da onun krallığını tanımalarını sağladı. Erik, üç krallığın kralı olarak taç giydi (1397), yine bu üç krallığı temsil eden ortak bir diyet meclisi, her krallığın geleneksel ve bağımsız kuruluşları çerçevesinde bir krallık birliği yasası oluşturdu.
1426–1435 arası Hansa Birliği ile girişilen savaşta alınan mağlubiyet birliği zayıflattı. Kopenhag'dan atanan yöneticilerin keyfi idaresinden hoşnutsuz olan İsveç'te kısa süreli kopmalar yaşandı. 1513'te kral olan II. Christian'ın merkezi denetimi artıran yasalar çıkarması ve baskıcı yönetimi tepkiyi daha da artırdı. 1520'de II. Christian İsveçli soyluları Stockholm Katliamı denilen olayda ezmeye kalkışınca, 1523'te İsveç'in Kalmar Birliği'nden kesin olarak kopmasına neden olan olaylar zinciri oluştu (İsveç Bağımsızlık Savaşı). En sonunda 1523'te İsveç'in bağımsızlığını ilan etmesiyle birlik bozuldu. Ancak Norveç 1814 yılına dek Danimarka ile birlik içinde kaldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Harald Gustafsson, "A State That Failed?" Scandinavian Journal of History (2006) 32#3 pp. 205–220
