John Bowlby
John Bowlby | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Edward John Mostyn Bowlby 26 Şubat 1907 Londra, İngiltere |
| Ölüm | 2 Eylül 1990 (83 yaşında) Isle of Skye, İskoçya |
| Milliyet | İngiliz |
| Vatandaşlık | Birleşik Krallık |
| Mezun olduğu okul(lar) | Trinity College, Cambridge; University College Hospital |
| Evlilikler | Ursula Longstaff |
| Çocuk(lar) | 4 |
| Kariyeri | |
| Dalı | Psikanaliz, Gelişim psikolojisi |
| Çalıştığı kurumlar | Tavistock Clinic, World Health Organization |
| Etkilendikleri | Charles Darwin, Sigmund Freud, Melanie Klein |
| Etkiledikleri | Mary Ainsworth, Peter Fonagy |
Edward John Mostyn Bowlby (26 Şubat 1907 – 2 Eylül 1990), İngiliz psikiyatrist, psikanalist ve gelişim psikoloğudur. En çok Bağlanma kuramının kurucusu olarak bilinir. Bowlby, çocukların erken yaşlardaki bakım verenlerle kurduğu duygusal bağların, ilerleyen yaşlardaki ruh sağlığı ve sosyal ilişkiler üzerinde kalıcı etkileri olduğunu savunmuştur. Bowlby'ye göre, güvenli bağlanma, çocuğun dünyayı keşfetme cesaretinin temelini oluşturur.
II. Dünya Savaşı sonrasında UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü adına hazırladığı raporlarla, çocukların duygusal ihtiyaçlarının ihmal edilmesinin toplumsal etkilerine dikkat çekmiştir. Tavistock Clinic'teki çalışmaları, hem klinik hem de kuramsal anlamda çocuk psikolojisi literatürüne yön vermiştir. Bağlanma kuramı, Mary Ainsworth’ün katkılarıyla genişletilerek bugün psikoloji, sosyal hizmet ve eğitim alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.[1][2]
Bowlby, kariyeri boyunca önemli akademik ve mesleki onurlara layık görülmüştür. Kendisine Britanya İmparatorluk Nişanı Komutanı (CBE) unvanı verilmiş, ayrıca Royal College of Physicians tarafından Fellow (FRCP) unvanıyla onurlandırılmıştır. 2002 yılında yayımlanan bir Review of General Psychology araştırmasına göre ise, Bowlby 20. yüzyılın en çok atıf alan 49. psikoloğu olarak sıralanmıştır.[3][4][5]
Ailesi ve erken yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]John Bowlby, 1907 yılında Londra’da, üst-orta sınıfa mensup bir İngiliz ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Altı kardeşin dördüncüsüydü. Dönemin sınıfsal alışkanlıklarına uygun olarak çocuklar evin ayrı bir bölümünde yaşamlarını sürdürür ve bir dadı tarafından yetiştirilirdi.[6] Bebekliğinde “Dadı Friend” lakaplı bir ana dadı tarafından bakım gördü. Bu dadıya yardımcı olan iki yardımcı hemşire daha bulunuyordu. Bowlby'nin erken çocukluk yıllarındaki birincil bakıcısı “Minnie” adlı bir hemşireydi. Bowlby, onu annesinin yerini tutan bir figür olarak görmüştür.[6]
Babası, Sir Anthony Alfred Bowlby, kralın cerrahı olarak görev yapmaktaydı. Anthony Bowlby de erken yaşta kayıp yaşamıştı; beş yaşındayken babası Thomas William Bowlby, İkinci Afyon Savaşı sırasında savaş muhabirliği yaparken öldürülmüştü.[7]
Annesi Mary ile babası Anthony, 1897 yılında ortak bir arkadaş aracılığıyla tanışmış ve bir yıl sonra, 1898'de evlenmişti. Ancak evliliklerinin ilk döneminde, Anthony'nin kız kardeşiyle yaşanan anlaşmazlıklar ve çiftin ayrı yerlerde yaşamaları nedeniyle zorlu bir süreç geçirdiler. Mary, kocasıyla altı aylık bir süre geçirmek için ilk çocukları Winnie'yi dadıya emanet ederek geçici olarak evden ayrıldı. Bu tür ayrılıklar, tüm çocukların yaşamında tekrarlanan bir tema hâline geldi; Bowlby ve kardeşleri esas olarak dadılar ve hemşireler tarafından yetiştirildi.[6]
Annesiyle günde yalnızca çay saatinden sonra bir saat kadar görüşebiliyordu. Edwardian döneminin üst sınıf anneleri gibi Mary Bowlby de aşırı anne ilgisinin çocukları “şımartacağına” inanıyordu. Bowlby, çocukluğu boyunca yanında kalan dadısının varlığını büyük bir şans olarak görmüştür.[8] Ancak neredeyse dört yaşındayken, en çok bağlandığı bakım vereni Minnie aileden ayrıldı. Bowlby, bu ayrılığı daha sonra “anne kaybına eşdeğer bir trajedi” olarak tanımlamıştır.[6] Minnie'nin ardından bakım görevini devralan Dadı Friend, daha soğuk ve alaycı bir karaktere sahipti.[6]
I. Dünya Savaşı sırasında babası Anthony askeri hizmetteydi ve yılda yalnızca bir iki kez eve gelmişti. Annesi Mary, babasından gelen mektupları çocuklarla paylaşmazdı.[6]
Yedi yaşına geldiğinde, dönemin sosyal sınıfına uygun olarak, yatılı okula gönderildi. Hem Bowlby hem de ağabeyi Tony, savaş sırasında hazırlık okuluna gönderildiler. Aslında bu ebeveynleri tarafından hava saldırılarından korunmak için alınmış bir tedbirdi.[6] 1973 tarihli Separation: Anxiety and Anger (Ayrılma: Kaygı ve Öfke) adlı eserinde bu süreci “korkunç” olarak nitelendirmiş ve “Yedi yaşında hiçbir köpek bile yatılı okula gönderilmemeli” demiştir.[9] Öte yandan kariyerinin erken döneminde yatılı okulların sekiz yaş ve üzeri çocuklar için uygun olabileceğini savunmuştur. 1951 tarihli bir yazısında şöyle der:
Eğer çocuk uyumsuzsa, yılın belli dönemlerinde onu sorunların kaynağı olan ev ortamından uzak tutmak faydalı olabilir. Ev başka açılardan kötüyse de bu geçerlidir. Yatılı okul, çocuğun aile bağlarını, her ne kadar biraz zayıflamış olsa da, koruma avantajı sunar. Ayrıca Batı toplumlarının çoğunda sıradan bir sosyal örüntü olduğundan, çocuk bu deneyimle kendisini diğer çocuklardan farklı hissetmez. Ebeveynlerin yılın bir kısmında çocuklarından uzak kalması geri kalan zamanda daha olumlu tutumlar geliştirmelerine de yardımcı olabilir.[10]
1938 yılında cerrah bir babanın kızı olan Ursula Longstaff ile evlendi. Bu evlilikten dört çocukları oldu. Bunlardan biri, amcasından Bowlby Baronetliği unvanını devralan Sir Richard Bowlby'dir.[11]
Bowlby, 1990 yılında İskoçya'daki Isle of Skye adasındaki yazlık evinde hayatını kaybetti.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bağlanma kuramı
- Mary Ainsworth
- Susan Sutherland Isaacs
- Melanie Klein
- Anna Freud
- Erken çocukluk eğitimi
- Tavistock Clinic
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "John Bowlby". Encyclopaedia Britannica. 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2025.
- ^ Van der Horst, Frank C.P. (2011). John Bowlby: From Psychoanalysis to Ethology. Wiley-Blackwell. ISBN 9780470660887
|isbn=değerini kontrol edin: checksum (yardım). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2025. - ^ Haggbloom, Steven J.; Warnick, Renee (2002). "The 100 most eminent psychologists of the 20th century". Review of General Psychology. 6 (2). ss. 139-152. doi:10.1037/1089-2680.6.2.139. Bilinmeyen parametre
|citeSeerX=görmezden gelindi (|citeseerx=kullanımı öneriliyor) (yardım) - ^ a b "Edward John Mostyn Bowlby". Royal College of Physicians – Munks Roll, Volume IX. 21 Ağustos 2013. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2025.
- ^ "Dr Edward John Bowlby". Royal College of Paediatrics and Child Health. 28 Şubat 2017. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2025.
|arşiv-url=hatalı: flag (yardım) - ^ a b c d e f g Van Dijken, S. (1998). John Bowlby: His Early Life – A Biographical Journey into the Roots of Attachment Theory. London: Free Association Books.
- ^ Schwartz, Joseph (Mart 2007). "Keeping on Pushing: An Interview with Richard Bowlby". Attachment: New Directions in Psychotherapy and Relational Psychoanalysis. 1 (1). Karnac Books. ISSN 1753-5980.
- ^ Bowlby, R.; King, P. (2004). Fifty Years of Attachment Theory: Recollections of Donald Winnicott and John Bowlby. Karnac Books. s. 17. ISBN 978-1-85575-385-3.
- ^ Schwartz, Joseph (1999). Cassandra's Daughter: A History of Psychoanalysis. Viking/Allen Lane. s. 225. ISBN 978-0-670-88623-4.
- ^ Bowlby, J. (1951). Maternal Care and Mental Health. New York: Schocken. s.89.
- ^ Burke's Peerage (2003) cilt 1, s. 460.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
