Joan Clarke
Joan Clarke | |
|---|---|
| Doğum | Joan Elisabeth Lowther Clarke 24 Haziran 1917 West Norwood, Londra, İngiltere, BK |
| Ölüm | 04 Eylül 1996 (79 yaşında) Headington, Oxfordshire, İngiltere, BK |
| Defin yeri | Chichester Katedrali |
| Milliyet | İngiliz |
| Diğer ad(lar)ı | Joan Clarke Murray (1952–1996) |
| Mezun olduğu okul(lar) | Newnham College, Cambridge |
| Meslek | Kriptanalist, Matematikçi, Bilgisayar bilimci, Nümismat |
| Tanınma nedeni |
|
| Evlilik | John Murray (e. 1952; ö. 1986) |
| Partner(ler) | Alan Turing (1941’de nişanlandılar ama evlenmediler) |
| Ödüller | British Numismatic Society Sanford Saltus Gold Medal (1986) |
Joan Elisabeth Lowther Murray, MBE (evlenmeden önceki soyadı Clarke; 24 Haziran 1917 - 4 Eylül 1996), II. Dünya Savaşı sırasında Bletchley Park'ta bir kod kırıcı olarak yaptığı çalışmalarla tanınan bir İngiliz kriptanalist ve nümismattır. O şahsen ödül talep etmemesine rağmen Nazi Almanyası'nın gizli iletişimlerini çözmekle görevli Enigma projesindeki çalışmalarıyla ödül ve takdirname kazandı. 1946'da British Empire Üyesi (MBE) nişanıyla onurlandırıldı.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Joan Elisabeth Lowther Clarke, 24 Haziran 1917'de West Norwood, Londra, İngiltere'de doğdu. Dorothy (doğumdaki soyadı Fulford) ve Revd William Kemp Lowther Clarke'ın en küçük çocuğuydu. Üç erkek kardeşi ve bir kız kardeşi vardı.[2]
Clarke, Güney Londra'daki Dulwich Kız Lisesi'ne gitti ve 1936'da Newnham College, Cambridge'e gitmek için bir burs kazandı; burada matematikte çift birincilik derecesi aldı ve Wrangler oldu.[3][4] Tam bir derece alması reddedildi, çünkü 1948'e kadar Cambridge bunları sadece erkeklere verdi.[1]
Clarke'ın matematiksel yetenekleri ilk olarak Gordon Welchman tarafından Cambridge'de bir lisans Geometri sınıfında keşfedildi. Welchman, 1939'da Bletchley Park'taki kod çözme işlemlerini denetlemek üzere işe alınan en iyi dört matematikçiden biriydi. Clarke'ın matematiksel yeteneklerini fark ettikten sonra, onu Bletchley Park'ta kendisine katılması ve 'Hükûmet Kodu ve Şifre Okulu'nun (GCCS) bir parçası olması için işe aldı.
GCCS, 1939'da tek bir amaçla başladı: Alman Enigma Kodunu kırmak. Enigma, Almanlar tarafından mesajlarını şifrelemek için icat edilmiş bir makineydi; kodlarının kırılmaz olduğuna şiddetle inanıyorlardı. Clarke ilk olarak 17 Haziran 1940'ta Bletchley Park'a geldi. Başlangıçta, çoğunlukla rutin büro işleri yapan "Kızlar" olarak adlandırılan, tamamı kadınlardan oluşan bir gruba yerleştirildi. O zamanlarda, kriptoloji İngiltere'de bir kadın için bir iş olarak görülmüyordu. Clarke'a göre, Bletchley Park'ta çalışan yalnızca bir başka kadın kriptolog tanıyordu.
Kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Bletchley Park'ta şifre kırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Haziran 1940'ta Clarke, eski akademik danışmanı Gordon Welchman tarafından Hükümet Kodu ve Şifre Okulu'na (GC&CS) atandı.[5] Bletchley Park’ta Hut 8 olarak bilinen bölümde çalışmıştı.[6] Clarke'ın ilk iş terfisi, başka bir dil konuşmamasına rağmen ekstra para kazanmak için tasarlanan Linguist Grade oldu. Bu terfi, iş yükünün ve takıma katkılarının bir takdiriydi.
1941'de trol gemileri, şifre teçhizatı ve kodları ele geçirildi. Bu bilgi elde edilmeden önce , Mart ayından Haziran 1941'e kadar kurt sürüleri ayda 282.000 ton yüklü nakliye gemisi batırmıştı. Kasım ayına kadar Clarke ve ekibi bu sayıyı 62.000 tona indirmeyi başardı.[7] 1943'ten 1944'e kadar Hut 8'in başkanı olan Hugh Alexander, onu "bölümdeki en iyi Banburistlerden biri" olarak nitelendirdi. Alexander'ın kendisi Banburistlerin en iyisi olarak kabul edildi. O ve IJ Good, süreci bir işten çok entelektüel bir oyun olarak gördüler. "Önemsiz olacak kadar kolay değildi, ama sinir krizi geçirecek kadar da zor değildi".
Clarke, 1944'te Hut 8'in[8] başkan yardımcısı oldu, ancak cinsiyeti nedeniyle ilerlemesi engellendi ve erkeklerden daha az maaş aldı.[2] Clarke ve Turing, tanıştıklarından kısa bir süre sonra yakın arkadaşlardı ve Turing'in 1954'teki ölümüne kadar da devam ettiler. Birçok hobiyi paylaştılar ve benzer kişilikleri vardı.[1] Bletchley Park'ta çok iyi arkadaş oldular. Turing vardiyalarını birlikte çalışabilecekleri şekilde ayarladı ve ayrıca boş zamanlarının çoğunu birlikte geçirdiler. 1941'in başlarında Turing, Clarke'a evlenme teklif etti ve ardından onu ailesiyle tanıştırdı. Eşcinselliğini özel olarak ona itiraf etmesine rağmen -ki bu olay karşısında "hiç etkilenmedi"- Turing evliliği sürdüremeyeceğine karar verdi ve 1941'in ortalarında Clarke'tan ayrıldı. Clarke daha sonra bir süre Turing'in eşcinselliğinden şüphelendiğini itiraf etti ve Turing'in bunu kabul etmesi pek de sürpriz olmadı.[9][10]
Savaştan sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaştan sonra Clarke, Hükümet İletişim Merkezi (GCHQ) için çalıştı. Orada, 1947'de Hindistan'da görev yapmış emekli bir ordu subayı olan Yarbay John Kenneth Ronald Murray ile tanıştı. 26 Temmuz 1952'de babasının bir Canon olduğu Chichester Katedrali'nde Chichester Piskoposu tarafından evlendiler.[9] Evliliklerinden kısa bir süre sonra, John Murray sağlık sorunları nedeniyle GCHQ'dan emekli oldu ve çift, Priorscroft, 14 Nethergate'de yaşadıkları Fife’a taşındı.[4][11] 1962'de GCHQ'da çalışmaya geri döndüler ve burada Clarke 1977'de 60 yaşında emekli oluncaya kadar kaldı.[2][12]
1986'da kocasının ölümünün ardından Clarke, Oxfordshire, Headington'a taşındı ve burada madeni para üzerine araştırmalarına devam etti. 1980'lerde Sir Harry Hinsley'e İkinci Dünya Savaşı'nda İngiliz İstihbaratının 3. cildinin 2. bölümünün ekinde ona yardım etti. Ayrıca tarihçilere Bletchley Park'ta savaş zamanı kod kırma konusunda yardımcı oldu. Kriptanalistler arasında devam eden gizlilik nedeniyle, başarılarının tam kapsamı bilinmiyor.[2]
Nümismatik ilgi
[değiştir | kaynağı değiştir]16. ve 17. yüzyıl İskoç sikkeleri üzerine çalışmalar yayınlamış olan kocasıyla tanıştıktan sonra Clarke, Nümismatik tarihine ilgi duymaya başladı.[7] James III ve James IV döneminde İskoçya'da dolaşımda olan altın tek boynuzlu at ve ağır kabuklu sikkelerin karmaşık dizisini kurdu. 1986'da araştırması İngiliz Nümismatik Derneği tarafından Sanford Saltus Altın Madalyası ile ödüllendirildiğinde tanındı. Nümismatik Genelge'nin 405 Sayılı Sayısı, onun konuyla ilgili makalesini "magisterial" olarak tanımladı.[13]
Kişisel hayat
[değiştir | kaynağı değiştir]Clarke'ın ilgi alanları arasında botanik çalışmaları, satranç ve örgü vardı.[1]
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Eylül 1996'da Clarke, 7 Larkfields, Headington Quarry'deki evinde öldü.[2] 27 Temmuz 2019'da evinde Oxfordshire Mavi Plaketi verildi.[14]
Medyada tasvir edilişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Clarke, The Imitation Game (2014) filminde Keira Knightley Benedict Cumberbatch tarafından canlandırıldı.[15][16] Turing'in hayatta kalan yeğeni Inagh Payne, Clarke'ı "oldukça sade" olarak nitelendirdi ve Knightley'nin uygunsuz bir şekilde Clarke rolüne seçildiğini düşündü.[17] Turing biyografi yazarı Andrew Hodges de filmi eleştirdi ve senaryonun "Joan ile olan ilişkiyi olduğundan çok daha fazla gösterdiğini" belirtti.[16]
Buna karşılık, BBC gazetecisi Joe Miller'ın bir makalesi, Clarke'ın "hikayesinin ölümsüzleştirildiğini" belirtti. Filmin kendisi açısından yönetmen Morten Tyldum, Clarke'ın "kadınlarda zekanın pek takdir edilmediği" bir dönemde çalışmasına rağmen kendi alanında nasıl başarılı olduğunu gösterdiğini savundu.[1]
Knightley, Clarke rolüyle 87. Akademi Ödülleri'nde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'ne aday gösterildi.[18]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Miller (10 Kasım 2014). "Joan Clarke, woman who cracked Enigma cyphers with Alan Turing". BBC News. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ a b c d e "Joan Elisabeth Lowther Clarke Murray". Honours project. University of St Andrews. 2008. 2 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2013.
- ^ "Murray [Clarke], Joan Elisabeth Lowther (1917–1996)". Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi bas.). Oxford University Press. (Abonelik veya Birleşik Krallık halk kütüphanesi üyeliği gereklidir.)
- ^ a b "Obituary Mrs J.E.L. Murray" (PDF). British Numismatic Society. British Numismatic Society. 1997. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
- ^ "The Imitation Game: Fact vs Fiction". Slate. 3 Aralık 2014. 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2015.
- ^ The Hut Six story: Breaking the Enigma codes, Cleobury Mortimer, England: M&M Baldwin, 2005 [1997], ss. 138-145, ISBN 9780947712341 New edition updated with an addendum consisting of a 1986 paper written by Welchman that corrects his misapprehensions in the 1982 edition.
- ^ a b "Clarke_Joan biography". www-groups.dcs.st-and.ac.uk. 7 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017.
- ^ "Women Codebreakers". Bletchley Park Research. 3 Ekim 2013. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2013.
- ^ a b "Births, marriages, and deaths". The Times. 29 Temmuz 1952. s. 1.
- ^ "Index entry". FreeBMD. Office for National Statistics. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020.
- ^ A Crail Scrapbook. Crail: Crail Museum Trust. 2010.
- ^ Stewart (1986). "Obituary: Lieutenant-Colonel J.K.R. Murray" (PDF). British Numismatic Journal. British Numismatic Society. 56: 201-203. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi5 Kasım 2013.
- ^ "Sanford Saltus Gold Medal". British Numismatic Society. British Numismatic Society. 2013. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2014.
- ^ "Joan Murray, née Clarke (1917–1996) Cryptanalyst and numismatist – 7 Larkfields, Headington Quarry, Oxford". Birleşik Krallık: Oxfordshire Blue Plaques Board. 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020.
- ^ "Joan Clarke played by Keira Knightley in upcoming film". BBC News. BBC. 10 Kasım 2014. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2014.
- ^ a b "Alan Turing's biographer criticises upcoming biopic for downplaying gay identity". PinkNews.co.uk. 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Imitation Game filmmakers accused of romanticising the relationship between Benedict Cumberbatch and Keira Knightley's characters by Alan Turing's niece, Inagh Payne". Radio Times. 19 Kasım 2013. 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2014.
- ^ "Oscars 2015: Best supporting actress". BBC News. 23 Şubat 2015. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019.