Jacques-René Hébert
Jacques-René Hébert (15 Kasım 1757 - 24 Mart 1794), Fransız gazeteci ve devrimci.
Fransız İhtilali'nin en önemli devrimcilerinden biri olan Hébert, Katolik Kilisesi'ne olan karşıtlığı ve halkçılığıyla nam salmıştır. Ateizm hakkında meydanlarda konuşmalar yapmıştır. Kendisi ilk başlarda pek çok devrimci arkadaşı gibi Girondistenlere karşı Jakobenler saflarında yer almış ancak daha sonra Cordeliers Kulübü'ne geçmiştir. Joseph Fouché ve diğer dostlarıyla birlikte Hristiyanlık karşıtı kampanyayı yürüten Hébert, yeni bir inanç anlayışı olan Akıl Kültü'nü ortaya koyanlardandı. Yine pek çok arkadaşı gibi onun da ölüm tarihi ve sebebi aynıdır: 1794 - giyotin.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları ve kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Jacques-René Hébert, 15 Kasım 1757’de Alençon’da[1] doğmuş ve aynı gün vaftiz edilmiştir. Normandiya burjuvazisine mensup bir aileden gelmektedir.[2]
Babası Jacques Hébert (1693-1767), Alençon’un saygın kişiliklerinden biriydi; kuyumculuk yapıyor, aynı zamanda ticaret mahkemesi başkanlığı, belediye meclis üyeliği ve başyargıçlık görevlerinde bulunuyordu.[1] Annesi Marguerite Beunaiche de La Houdrie ise köklü ve varlıklı bir tüccar ailesinden gelmekteydi. Vaftiz babası ise kralın danışmanı ve gümrük dairesinin başkâtibiydi; bu durum, Hébert ailesinin dönemin “kalem burjuvazisi” ve devlet bürokrasisiyle olan güçlü bağlarını göstermektedir.[1]
Babası erken yaşta ölünce, aile işlerini annesi devraldı ancak kısa sürede şirket ciddi bir gerileme yaşadı. Yine de Hébert, ayrıcalıklı bir çevreden gelen bir gence uygun eğitim aldı. Ortaöğrenimini Alençon Koleji’nde tamamladı; burada ileride ünlü bir doktor olacak René-Nicolas Dufriche Desgenettes ile tanıştı.[3] İdari ya da adli bir kariyer hedefleyen Hébert, 1776’da Boissey’de (bugünkü Calvados bölgesi) bir savcı yardımcısının yanında çalışmaya başladı ve hukuk öğrenimine giriş yaptı.[4]
Ancak aynı yıl, yerel bir olay nedeniyle memleketinden ayrılmak zorunda kaldı. Arkadaşı, eczacı çırağı Latour, patronunun karısıyla yaşadığı ilişki yüzünden doktor Clouet ile bir çekişmeye girmişti. Hébert, arkadaşını savunmak amacıyla, mahkeme kararlarını andıran üslupta bir anonim broşür kaleme aldı ve bu metni Alençon’un çeşitli yerlerine astı. Yazarının o olduğu anlaşılınca, bin livre tazminat ödemeye mahkûm edildi. Bu parayı ödeyemeyen Hébert, borç yüzünden hapse girmemek için sürgüne gitmeyi tercih etti.[5]
Devrim öncesi Paris’te (1780–1789)
[değiştir | kaynağı değiştir]Rouen’de kısa bir süre kalarak hukuki destek aradıktan sonra,[6] Hébert 1780 yılında Paris’e gitti. Burada tıp eğitimi görmekte olan dostu Desgenettes ona yardımcı oldu.
Père Duchesne’in ilk adımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Père Duchesne gazetesinin yayımlanması, Hébert’in hayatında yeni bir dönemin başlangıcı oldu. İki yıl bile geçmeden, “birkaç hayırseverin desteğiyle güç bela geçinen bu adam, keskin kalemiyle halkı peşinden sürükleyecek bir yazar — hatta bir kitle önderi— haline gelmişti.”[7] Père Duchesne karakteri aslında Parislilere yabancı değildi; panayırlarda sahnelenen halk oyunlarında yer alır, o dönemde aynı adla yayımlanan birkaç broşür zaten elden ele dolaşırdı.[8] Hébert 1790 yazında kendi gazetesini kurduğunda bu tanınmış figürü yeniden canlandırdı ve onu devrimci propagandanın sesi haline getirdi. Temelde halk dili kullanarak, argo, küfür ve burleski sentezleyen bir üslup benimsedi. Böylece işçilerden zanaatkârlara, varoşların sans-culottelarına kadar geniş bir kesimi etkisi altına aldı. Marat gibi, Hébert de emekçi sınıfların —yani toplumun alt tabakalarının— gerici ve karşı devrimci güçlerle mücadele edebileceğine yürekten inanıyordu.[9]
Varennes dönüm noktasından (Haziran 1791) Tuileries baskınına (Ağustos 1792)
[değiştir | kaynağı değiştir]Mayıs ayının başlarında Hébert, haftada birkaç kez —hatta bazen her gün— yayımlanan gazetesine üç hafta bir süre için ara verdi.[10] Ay sonunda yayına döndüğünde, Le Père Duchesne artık eskisinden çok daha sert bir tona bürünmüştü. Hébert, mevcut otoriteleri açıkça hedef alıyor, Meclis’in “serserileri”ni ve aristokratları ölümle tehdit ediyordu. Ancak gazetenin ilk sayılarında (Eylül–Aralık 1790) monarşi fikrine hâlâ bağlıydı; XVI. Louis’ye karşı saygılı bir dil kullanıyor, krala karşı kullandığı cümlelerde özen gösteriyordu. Fakat bu yaklaşımı Mayıs ayının sonunda değişmeye başladı,[11] özellikle de Varennes Firarı’nın (Fransızca: Fuite de Varennes) ardından tamamen tersine döndü.[12] Artık “iyi kral”dan söz etmiyor, onu “sürekli sarhoş gezen bir domuz herif” olarak nitelendiriyor, hatta okurlarına meydan okuyordu: “Ne yapacağız bu şişko domuzla?” Temmuz ayına gelindiğinde, Hébert yaklaşan çatışmayı kaçınılmaz olarak görüyor ve okurlarını tüm Avrupa’ya yayılacak bir devrimci savaşın gerekliliğine inanmaya çağırıyordu.[13]
Konvansiyon Dönemi'nde Gironde’ya karşı cücadele
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçimlerin ardından birçok devrimci gazeteci Konvansiyon’a milletvekili olarak girmeyi başarırken —Marat, Desmoulins, Gorsas, Carra ve Fréron gibi— Hébert seçilemedi. Eşi, baldızına yazdığı bir mektupta durumu şöyle anlatıyordu: “Seçmen olarak görev yaptı ve hiç kuşkusuz Konvansiyon’a seçilmeye fazlasıyla layıktı. Ama adaylık sürecinde onu fazla ‘dürüst’ ve fazla ‘tehlikeli’ bulan etkili kişiler yüzünden, yiğit sans-culotte’ların büyük şaşkınlığına rağmen, yalnızca bir sans-culotte olarak kaldı. Bu da benim mutluluğum için yeterli.”[14][15]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Şablon:Chapitre.
- ^ Sur les origines familiales d'Hébert voir Louis Duval, « Hébert chez lui », La Révolution Française, XII, 1887, pp. 961-981.
- ^ Futur médecin en chef de la Campagne d'Égypte et baron d’Empire,auteur de mémoires (René Desgenettes, Souvenirs de la fin du Şablon:S- et du commencement du Şablon:XIXe, Paris, Firmin Didot, 1836) qui relatent une visite à Hébert en Şablon:Date-. Voir Frédéric Baudouin, « Desgenettes et Hébert », Imprimerie Alençonnaise, 1900.
- ^ Walter 1946, s. 14
- ^ Walter 1946, s. 16.
- ^ Jacob 1960, s. 16
- ^ Walter 1946, s. 83.
- ^ Ainsi, dès 1789, Antoine-François Lemaire dont les Lettres bougrement patriotique du véritable Père Duchesne ou les Vitres cassées, par le véritable Père Duchêne sont publiés dès 1789. Claude Perroud, « Quelques notes sur les missions de l'automne de 1792 », La Révolution française, t. 45, 1903, p. 34-35.
- ^ Agostini 1999, s. 27
- ^ Antoine Agostini voit dans cette période où Hébert se détache de son assistant Louis François Grosley qui avait contribué à la rédaction de la feuille, un tournant majeur dans la pensée du journaliste. La Pensée politique, op. cit., p. 61. Sur Grosley, on pourra consulter la notice biographique d'Alain Nabarra, Dictionnaire des journalistesŞablon:Consulté le .
- ^ Comme le remarque Antoine Agostini, c'est après l'affaire du Club monarchique, le 16 mai 1791, que le Père Duchesne apostrophe le roi par des « Mr. Capet ». La Pensée politique, op. cit., p. Missing parameter/s! (Template:P.)58-59. Voir aussi Ouzi Elyada, « La représentation populaire de l'image royale avant Varennes », Annales Historiques de la Révolution française, Şablon:V. 297, 1994.
- ^ « Toi, mon roi ! tu ne l’es plus, tu ne l’es plus, tu n’es qu’un lâche déserteur ; un roi doit être le père du peuple, et non pas son bourreau ». Le Père Duchesne, Şablon:Numéro, cité Michel Biard, « Des « bons avis » aux critiques assassines. La radicalisation d’Hébert mise en scène au fil des visites royales du Père Duchesne (décembre 1790 – décembre 1792) », Annales historiques de la Révolution française, 357, juillet-septembre 2009, p. 58.
- ^ Frédéric Braesch, Le Père Duchesne d'Hébert, édition critique, Şablon:V. 1, Paris, 1962, p. 711 ; Le Père Duchesne, 12 juillet 1791.
- ^ Daniel Mater, J.-R. Hébert l'auteur du "Père Duchesne" avant la journée du 10 aout 1792, Bourges, 1888, p. 16.
- ^ Fransızca: Il a été électeur et sans contredit, il était bien digne d’être de la Convention, mais […] il a paru trop pure [sic] et trop redoutable à ceux qui ont influancés [sic] dans les nominations et, au grand étonnement des braves sans-culottes, il est encore lui un simple sans-culotte ce qui suffit à mon bonheur.
  | Bir Fransız'ın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
