Hatice Özgener
| Hatice Özgener | |
|---|---|
| |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 5. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 22 Ocak 1936 - 9 Ocak 1939 | |
| Seçim bölgesi | 1936 – Çankırı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1865 Selanik, Selanik Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 21 Şubat 1940 (75 yaşında) İzmit, Kocaeli, Türkiye |
| Vatandaşlığı | Osmanlı İmparatorluğu Türkiye |
| Milliyeti | Türk |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) |
| Bitirdiği okul | İnâs Rüştiyesi |
| Mesleği | Öğretmen, siyasetçi |
Hatice Özgener (1865, Selanik – 21 Şubat 1940, İzmit), Türk öğretmen, siyasetçi.
Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerindendir.[1] 1878-1924 yıllarında ortaokul, öğretmen okulu ve yetim yurtlarında öğretmen ve idareci olarak görev yaptı. 1935 genel seçimlerinden sonra, boşalan milletvekillikleri için 1936'da yapılan ara seçimlerde Çankırı milletvekili seçildi; böylece V. dönem TBMM'deki 18 kadın milletvekilinden biri oldu.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1865'te Selanik'te doğdu. Babası Şeyh Mustafa Efendi, annesi Fatma Hanım'dır. İlkokulu Selanik'te, Kırmızı Mektep'te okudu. İleride modern Türkiye'nin kurucusu olacak Mustafa Kemal ile, komşu olmaları nedeniyle ilk gençlik yıllarında tanıştı.[2][3]
Kızların öğrenim görmesi için Selanik İnâs Rüşdiye'sinin açılması üzerine bu okula devam etti.[4] 14 Ekim 1878'de Selanik İnâs Rüşdiye Mektebi öğretmen yardımcılığına atandı. 1885 Eylül'ü sonuna kadar bu görevi sürdürdü. Bebek İnâs Rüşdîsi öğretmen yardımcılığı yaparken 1894 Eylül'ü sonunda istifa etti. Selanik Gümrük müdürü Cemal Bey'le evendi; Mevhibe (d. 1896), Mahmut Kemal (d.1898), Fatimatüzzehra (d. 1901) ve Zeynep adını verdikleri dört çocukları oldu.[4]
14 Ağustos 1900'de Bebek İnâs Rüşdîsi'ne muallim-i ulâ (başöğretmen) olarak atandı. 14 Ağustos 1911'de bu göreve resim öğretmenliği de eklendi. 1911 Kasım ayı sonuna kadar görevini sürdürdü. Selanik'in Yunanlarca işgal edilmesi dolayısıyla 14 Aralık 1912-19 Mart 1913 arasında menâtık-ı harbiye maaşı (savaş devam eden beldedeki devlet memurlarına ödenen mağduriyet maaşı) aldı.
Öğretmenlik mesleğini İstanbul'da sürdürdü. 20 Mart 1913'te İstanbul Kız Öğretmen Okulu (Dârül Muallimât) tarih öğretmenliğine, 22 Mart 1914'te Süleymaniye İnâs Rüşdiyesi 9 Aralık 1914'te İstanbul Kız Sanayi Mektebi, 30 Mart 1915'te Kadıköy Kız Yetim Yurdu (İnâs Darüleytâm) Müdür Yardımcılığına, 9 Eylül 1916'da Bebek Kız Yetim Yurdu, 1 Şubat 1919'da Çağlayan Kız Yetim Yurdu müdürlüğüne, 1 Temmuz 1924'te Beykoz Kız Yetim Yurdu öğretmenliğine atandı. 24 Ağustos 1924'te emekliye ayrıldı.
Emekli olduktan sonra eşi ile birlikte, o sırada Hermann Spierer Tütün Şirketi muhasebecisi olarak İzmit'te bulunan oğulları ziraat mühendisi Mahmut Bey'in yanına yerleştiler.[3] Zehra Hanım eşi Mahmut Bey'in 1928 yılında ölümünden sonra İzmit'te yaşmaya devam etti.
1935 yılında Türkiye'de kadınlar seçme ve seçilme hakkını elde etti ve kadınların da milletvekili adayı olabildikleri ilk genel seçimler yapıldı. 17 kadın milletvekilinin de meclise girdiği 1935 genel seçimlerinden sonra, boşalan milletvekillikleri için 1936'da yapılan ara seçimlede Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği ile Çankırı milletvekili seçildi.[2]
5. dönem TBMM'deki 18 kadın milletvekilinden biri olan Özgener, milletvekilliği süresince Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Encümeni'nde çalıştı. Milletvekilliği dönemi sona erdikten kısa bir süre sonra 21 Şubat 1940'ta İzmit'te öldü. Kocaeli Kent Mezarlığına defnedildi. [not 1]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Duroğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). ss. 79-80. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)10 Mart 2016.
- ^ a b Yılmaz, Metin (19 Şubat 2018). "Hatice Özgener nasıl Çankırı Milletvekili oldu?". cankiripostasi.com. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ a b c Ünal, Müzeyyen (9 Mayıs 2021). "CHP'nin bilinmeyen İzmitli milletvekili: Hatice Özgener". Kocaeli Gazetesi. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ a b Prof. Dr. İhsan Güneş. TÜRK PARLAMENTO TARİHİ TBMM - V. DÖNEM 1935-1939 II. CİLT (PDF). s. 163-164. 20 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ekim 2022.