Harput Kalesi
 | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Süt Kalesi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Kale |
| Konum | Harput, Elazığ, Türkiye |
| Koordinatlar | 38°42′12″K 39°15′27″D / 38.70333°K 39.25750°D |
| Tamamlanma | MÖ 8. yüzyıl |
Harput Kalesi (Süt Kalesi), Urartular tarafından dikdörtgen bir plan üzerine kurularak yapılmış olan mimari yapıdır. Şu anki Elazığ il sınırları içerisindeki tarihi Harput mahallesinde bulunmaktadır. Kale, iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Rivayete göre yapımında kullanılan harca su yerine süt eklenmiştir bu nedenle "Süt Kalesi" olarak da adlandırılır.[1] Yine bir rivayete göre, Süt Kalesi harcında su yerine süt kullanılma sebebi dönemde yaşanan su kıtlığı olduğu söylenir.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kale, MÖ 8. yüzyılda Urartu Krallığı tarafından inşa edilmiştir. MÖ 6. yüzyıldan itibaren Pers hakimiyeti altına girmiştir. MÖ 1. yüzyıl ile MS 11. yüzyıl arasında Part, Roma, Sasani, Bizans ve Abbasiler ve 11. yüzyılın sonuna kadar Bizans hakimiyeti altında devam etmiştir. 1085 yılında Çubukoğulları, 1112 yılında Artukoğulları, 1234 yılında Selçukluların egemenliği altında kalmıştır. Kale, Artuklu Beyi Belek Gazi'nin ve Selçuklu Beyi Alaeddin Keykubad'ın hükûmet merkezi olmuş, 1366 yılında Dulkadiroğulları ve Akkoyunlu Devletleri arasında mücadelelerden dolayı sık sık hakimiyet değişikliği yaşanmıştır. Kale 1465 yılında Akkoyunlu hükümdarı Hasan Bahadır Han tarafından ele geçirilerek Akkoyunlu idaresine alınmıştır.ancak Harput, 1507 yılında Osmanlı ve Memlük devletlerinin gafletlerinden faydalanarak Şah İsmail tarafından fethedilmiştir[2].Harput Bölgesi ve Kalesi 1515 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı İmparatorluğu'nun idaresine alınmıştır.[1]
Mimari yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]
İç kale ve dış surlar olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Dörtgen planlı kalenin girişi, doğuda Harput yönündedir. Konumu itibarıyla Elazığ Ovasına hakim bir bölgede inşa edilmiştir.[1] Günümüzde yapılan kazı çalışmalarında içinde çeşitli zindanlar, yaşam ve tedavi alanları bulunmuştur.
Kazı ve restorasyon çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izni ile Prof Dr. Veli Sevin'in bilimsel danışmanlığında 2005 yılında başlanılmış ve 2009 yılına kadar devam edilmiştir. Aynı zamanda Harput Kalesi içinde 17. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başlarına kadar yaşayan Osmanlı Mahallesini kurtarmaya yönelik çalışmalar da Osmanlı Arkeolojisi kapsamında yürütülmüştür.[1] 2. Dönem kazıları 2014 yılında Prof. Dr. İsmail Aytaç tarafından yeniden başlatılmıştır.[3]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2015.
- ^ "Harput Kalesi Tarihçesi". Fırat Üniversitesi. 6 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2025.
- ^ "Harput iç kale kazısı resmi sayfası". 3 Nisan 2021. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Harput Kalesi ile ilgili coğrafi veriler
| Medeniyetler | MÖ: • Hurriler (MÖ 20. yy.) • Hititler (MÖ 14-13. yy.) • Urartular (MÖ 9. yy.) • Antik Roma (MÖ 8. yy.) MS: • Bizans İmparatorluğu (10.-11. yy.) • Azeriler (11. yy.) • Araplar (11. yy.) • Çubukoğulları Beyliği (12. yy.) • Artuklu Beyliği (12. yy.) • Selçuklu Hanedanı (13.-14. yy.) • Dulkadiroğulları Beyliği (14. yy.) • Akkoyunlular (15. yy.) • Osmanlı İmparatorluğu (16. yy.) • Türkiye (20. yy.) |   |
|---|---|---|
| Yerler | TARİHİ: • Ağa Camii • Alacalı Cami • Arap Baba Türbesi • Balakgazi Anıtı • Cimşit Bey Hamamı • Harput Evleri • Harput Kalesi • Harput Konağı • Hoca Hasan Hamamı • Kurşunlu Cami • Meryem Ana Kilisesi • Sarahatun Camii • Şefik Gül Kültür Evi • Ulu Camii DOĞAL: • Buzluk Mağarası • Dabakhane Kaplıcası • Kurşunlu Çınarı • Ölbe Vadisi | |
| Kültür | ||
| Otorite kontrolü |
|
|---|
 | Harput Antik Kenti ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |