Hantavirüs
| Hantavirüs | |
|---|---|
 | |
| Genel özellikler | |
| Sınıflandırma | |
| Baltimore sınıflandırması | |
| Grup v | v |
| UVTK sınıflandırması | |
| Takım | Henüz atanmamış |
| Familya | [[Bunyaviridae]] |
| Cins | '''''Hantavirus''''' |
| Türler | |
| Bayou virus (BAYV) Black Creek Canal virus (BCCV) | |
Hantavirüs (Latinceː Orthohantavirus), Bunyavirales takımının Hantaviridae ailesinden negatif anlamlı tek iplikçikli bir RNA virüsü cinsidir.[1] Genellikle kemirgenleri etkileyen virüsler, bu canlılarda hastalığa neden olmamaktadır.[1] Hantavirüslerin insanları enfekte etmesinden neredeyse tamamen kemirgen dışkısı sorumlu olup, insandan insana bulaşma Güney Amerika'da 2005 ve 2019 yıllarında Andes orthohantavirus adlı türde iki kez rapor edilmiştir.[2]
Hantavirüs adı Dr. Lee Ho-Wang tarafından Hantaan virüsünün (Kore kanamalı ateşine yol açan virüs) izole edildiği Hantan Irmağı'ndan gelmektedir.[3] Hantaan virüsü ile ilişkilendirilen hastalığa Kore kanamalı ateşi (artık kullanılmıyor) veya Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilmiş adı ile böbrek sendromlu kanamalı ateş adı verilir.
Bulaşma
[değiştir | kaynağı değiştir]Pek çok farklı kemirgen türü hantavirüs taşıyıcısıdır. Avrupa'da Puumala ile Dobrava-Belgrade virüsleri insanlarda böbrek sendromlu kanamalı ateşe sebep olmakta olup, Myodes glareolus, Apodemus flavicollis, Apodemus agrarius ile Apodemus ponticus gibi Avrasya'nın geniş kesimlerine yayılmış kemirgenlerce taşınırlar.[4]
Bir başka taşıyıcı canlı pamuk faresi adı verilen Sigmodon hispidusdur. Bu farenin anavatanı Güney, Orta ve Kuzey Amerika'dır. Bu fare kırsal bölgelerde yaşar ve ancak şehirlere ulaştığında insanlar için bir tehlike oluşturur. Farelerin kendileri virüsten etkilenmezler. Bu yüzden hastalık hakkında laboratuvar deneyleri ile çok fazla bilgi edinilememektedir.
Belirti ve bulgular
[değiştir | kaynağı değiştir]Ani başlayan ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı, bulantı, kusma ve ishal, böbreklerin görevlerini yerine getirememesi sonucu az veya hiç idrar yapamamadır. Belirtilen şikayetleri olan kişilerin en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna gitmesi hastalığın erken dönemde teşhisi ve tedavisi açısından önemlidir.
Epidemiyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Hantavirüs genel olarak çok yaygın olmayan bir virüstür. En çok görüldüğü yerler Güney ve Kuzey Amerika'dır. Ayrıca Çin, Kore, Rusya'da da rastlanmaktadır. Dünyada en sık görüldüğü yerler Arjantin, Şili, Brezilya, ABD, Kanada ve Panama'dır. Ayrıca Hindistan'da da görülmektedir.[5] Almanya'da 2017' yılında Robert Koch Enstitüsü tarafından 1.713 hantavirüs enfeksiyonu rapor edilmiştir.[6] Hantavirüsler Türkiye'de de sporadik veya epidemik bulaşmalara neden olmaktadır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Rodent-borne diseases". European Centre for Disease Prevention and Control (İngilizce). 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2018.
- ^ Martinez VP, Bellomo C, San Juan J, Pinna D, Forlenza R, Elder M, Padula PJ (2005). "Person-to-person transmission of Andes virus". Emerging Infectious Diseases. 11 (12). ss. 1848-1853. doi:10.3201/eid1112.050501. PMC 3367635
. PMID 16485469.
- ^ "ICTV 9th Report (2011) – Negative Sense RNA Viruses – Bunyaviridae". International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) (İngilizce). 11 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019.
Hanta: from Hantaan, river in South Korea near where type virus was isolated.
- ^ Vapalahti O, Mustonen J, Lundkvist A, Henttonen H, Plyusnin A, Vaheri A (2003). "Hantavirus infections in Europe". The Lancet Infectious Diseases. 3 (10). ss. 653-661. doi:10.1016/S1473-3099(03)00774-6. PMID 14522264.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ Hofmann J, Krüger DH, Loyen M: "Hantavirus-Infektionen in Deutschland – ein Rückblick auf das Ausbruchsjahr 2017". Epid Bull 2018;15:143–146. DOI:10.17886/EpiBull-2018-01.
- ^ Çelebi, Güven; Öztoprak, Nefise; Öktem, İbrahim Mehmet Ali; Heyman, Paul; Lundkvist, Åke; Wahlström, Maria; Köktürk, Fürüzan; Pişkin, Nihal (Kasım 2019). "Dynamics of Puumala hantavirus outbreak in Black Sea Region, Turkey". Zoonoses and Public Health. 66 (7). ss. 783-797. doi:10.1111/zph.12625. ISSN 1863-2378. PMID 31293096.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hanta virüs belirtiler,bulaşma yolları,tedavisi vs.13 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.