Ftalat
Ftalatlar ya da ftalat esterleri, ftalik asit esterleridir ve genellikle esnekliklerini artırmak için plastiklere eklenir. Sert plastik olan polivinilklorürü esnek plastiğe çevirmede kullanılırlar. Plastiklere eklendiklerinde uzun polivinil moleküllerin birbirleri üzerinde kaymasına izin verirler. Suda çözünürlükleri düşük, yağda çözünürlükleri yüksek ve uçuculukları düşüktür.
Sağlık üzerindeki etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ftalatlar, çeşitli çevre koşullarında normal hormonal tepkileri etkileyebilecek maddeler olan olası endokrin bozucular sınıfı olarak araştırılmaktadır.[1][2][3]
2024 yılında yapılan bir incelemede, annelerin çevresel ftalatlara maruz kalmasının, daha yüksek düşük oranı ve daha düşük doğum ağırlıkları gibi olumsuz gebelik sonuçlarına yol açabileceği belirtildi.[1] Başka bir inceleme, ftalatlara maruz kalan ergenlerde ve çocuklarda akciğer fonksiyonlarında küçük azalmalar olduğunu gösterdi.[4]
Ftalatlara maruziyet astım riskini artırabilir.[5]
2018 yılında yapılan bir araştırma, çocukluk çağındaki gelişim aşamalarında ftalatlara maruz kalmanın yağ dokusu fonksiyonunu ve metabolik homeostaziyi olumsuz yönde etkileyebileceğini ve muhtemelen obezite riskini artırabileceğini göstermiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir] | Organik kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
- ^ a b Liu B, Lu X, Jiang A, Lv Y, Zhang H, Xu B (January 2024). "Influence of maternal endocrine disrupting chemicals exposure on adverse pregnancy outcomes: A systematic review and meta-analysis". Ecotoxicology and Environmental Safety. 270: 115851. Bibcode:2024EcoES.27015851L. doi:10.1016/j.ecoenv.2023.115851
. PMID 38157800.
- ^ Zamkowska D, Karwacka A, Jurewicz J, Radwan M (July 2018). "Environmental exposure to non-persistent endocrine disrupting chemicals and semen quality: An overview of the current epidemiological evidence". International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health. 31 (4): 377-414. doi:10.13075/ijomeh.1896.01195 . PMID 30160090.
- ^ Bansal A, Henao-Mejia J, Simmons RA (January 2018). "Immune System: An Emerging Player in Mediating Effects of Endocrine Disruptors on Metabolic Health". Endocrinology. 159 (1): 32-45. doi:10.1210/en.2017-00882. PMC 5761609 . PMID 29145569.
- ^ Boissiere-O'Neill T, Lee WR, Blake TL, Sly PD, Vilcins D (February 2024). "Exposure to endocrine-disrupting plasticisers and lung function in children and adolescents: A systematic review and meta-analysis". Environmental Research. 243: 117751. doi:10.1016/j.envres.2023.117751 . PMID 38061586.
- ^ Dodson RE, Nishioka M, Standley LJ, Perovich LJ, Brody JG, Rudel RA (July 2012). "Endocrine disruptors and asthma-associated chemicals in consumer products". Environmental Health Perspectives. 120 (7): 935-943. Bibcode:2012EnvHP.120..935D. doi:10.1289/ehp.1104052. PMC 3404651 . PMID 22398195.
- ^ Xia B, Zhu Q, Zhao Y, Ge W, Zhao Y, Song Q, Zhou Y, Shi H, Zhang Y (December 2018). "Phthalate exposure and childhood overweight and obesity: Urinary metabolomic evidence". Environment International. 121 (Pt 1): 159-168. Bibcode:2018EnInt.121..159X. doi:10.1016/j.envint.2018.09.001 . PMID 30208345.
