Francis Aston
Francis William Aston | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 01 Eylül 1877 Harborne, Birmingham |
| Ölüm | 20 Kasım 1945 (68 yaşında) Cambridge |
| Milliyet | Birleşik Krallık |
| Eğitim | Birmingham Üniversitesi Cambridge Üniversitesi |
| Ödüller |  Nobel Kimya Ödülü (1922) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya, fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Cambridge Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | J. J. Thomson |
Francis William Aston (d. 1 Eylül 1877, Harborne, Birmingham – ö. 20 Kasım 1945, Cambridge), Britanyalı kimyager ve fizikçi, 1922 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Francis Aston, Harborne, Birmingham'da, William Aston ve Fanny Charlotte Hollis çiftinin üçüncü çocuğu ve ikinci oğulları olarak 1 Eylül 1877'de doğdu. Worcestershire'daki Harborne Vicarage Okulu ve Malvern Koleji'nde yatılı öğrenci olarak okudu.
1893 yılında Mason Koleji'nde üniversite eğitimine başladı, sonraki bir kısmını ise Birmingham Üniversitesi'nde okudu. Bu okullarda fizik dalında John Henry Poynting, kimyada Edward Frankland ve William A. Tilden gibi hocalara sahipti. 1896'dan sonra, babasının evindeki özel laboratuvarında organik kimya alanında ek araştırmalar yaptı. 1898'de Forster Scholarship tarafından finanse edilerek Frankland'ın bir öğrencisi olarak çalışmaya başladı; çalışmalarında tartarik asit bileşiklerinin optik özellikleriyle ilgilendi. Birmingham'da fermantasyon kimyası üzerine çalıştı ve 1900'da W. Butler & Co. Brewery şirketi tarafından işe alındı. 1903'te John Henry Poynting'in asistanı olarak Birmingham Üniversitesi'ne dönünceye kadar burada çalıştı.
Birmingham Üniversitesi'nden aldığı destek ile, onun fizik dalındaki araştırmaları sayesinde 1890'ların ortalarında radyoaktivite ve X-ray'in keşfi gerçekleştirilmiştir. Aston bir elektron deşarj tüpü kullanarak çeşitli çalışmalar yapmıştır. Araştırması, günümüzde Aston karanlık alanı olarak bilinen Crookes karanlık alanı ile sesleri araştırmasına olanak sağlamıştır.[1][2][3]
Babasının ölümünden sonra, 1908 yılında dünya turu yapan Aston, 1909'da Birmingham Üniversitesi'nde okutman olarak görevlendirilmiş fakat 1910'da J. J. Thomson'un davetiyle Cambridge'deki Cavendish Laboratuvar'ına geçmiştir.
İzotoplar konusunda, kimyasal elementlerin izotoplarını ayırabilen bir kütle spektrometresi yapımı hakkında spekülasyonlar vardı. Aston ilk olarak neon elementinin izotoplarını tanımlamayı başarmış, bunu klor ve cıva takip etmiştir. Kütle spektrometresi yoluyla izotopların varlığını deneysel kanıtlar sağlama konusundaki araştırmalarını, I. Dünya Savaşı'yla durmuştur. Savaş boyunca, havacılık kaplamaları konusunda teknik asistan olarak Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde çalışmıştır.
I. Dünya Savaşı sonrası Cambridge'deki Cavendish Laboratuvar'ına geri dönen Aston, burada 1919 yılında yayınlayacağı ilk kütle spektrografını (günümüzdeki kütle spektrometresi) yapmıştır. Sonraları geliştirdiği bu araçlarla elektromanyetik alanında çalışmış, 212 doğal olarak oluşan izotop olduğunu tanımlamıştır. 1921'de Royal Society üyesi olmuş, takip eden yıl Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.
İzotoplar üzerine çalışması tam sayılar kuralını formule etmesini sağlamıştır. Bu durumda "oksijen izotoplarının kütlesi tanımlanmış [16 olarak], tüm diğer izotopların kütlelerinin tam sayılara çok yakın olduğu bulunmuştur", bu kural nükleer enerjinin geliştirilmesinde kapsamlı olarak kullanılmıştır. Aston subatomik enerji kavramını ortaya atmış ve bu terimi 1936'da kullanmıştır.
Isotopes[4] and Mass-spectra- and Isotopes[5] (İzotoplar) adlı kitabı en iyi bilinen kitaplarındandır.
Aston astronomi ile de ilgilenmiştir. Güneş tutulması üzerine çalışmak için çeşitli turlara katılmıştır; 1925'te Benkoeben, 1932'de Sumatra, 1936'da Memphri, Kanada ve Kamishri, Japonya. Onun onuruna, bir Ay krateri Aston olarak adlandırılmıştır. 20 Kasım 1945'te ölmüştür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Francis William Aston (1907). "Experiments on a New Cathode Dark Space in Helium and Hydrogen". Proceedings of the Royal Society of London. Series A. 80 (535). ss. 45-49. doi:10.1098/rspa.1907.0072.
- ^ Francis William Aston (1907). "Experiments on the Length of the Cathode Dark Space with Varying Current Densities and Pressures in Different Gases". Proceedings of the Royal Society of London. Series. 79 (528). ss. 80-95. doi:10.1098/rspa.1907.0016.
- ^ Francis William Aston (1911). "The Distribution of Electric Force in the Crookes Dark Space". Proceedings of the Royal Society of London. Series A. 84 (573). ss. 526-535. doi:10.1098/rspa.1911.0005.
- ^ Aston, Francis William (1922). Isotopes. Londra: E. Arnold. ss. 152.
- ^ Aston, Francis William (1933). Mass-Spectra and Isotopes. Londra: Edward Arnold.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Britanyalı Nobel Ödülü sahipleri
- Trinity College'da öğrenim görenler
- Nobel Kimya Ödülü sahipleri
- İngiliz bilim insanları
- İngiliz kimyagerler
- 1877 doğumlular
- 1945'te ölenler
- Cambridge Üniversitesi öğretim üyeleri
- Rusya Bilimler Akademisi'nin muhabir üyeleri (1917-1925)
- SSCB Bilimler Akademisi muhabir üyeleri
- Royal Society üyesi İngilizler
- Birmingham doğumlular
- Cambridge'de ölenler
- Royal Society üyeleri
- Kütle spektrometristleri