Fatma Girik
Fatma Girik | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 12 Aralık 1943 Sultanahmet, Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 24 Ocak 2022 (78 yaşında) Ulus, Beşiktaş, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | COVID-19'a bağlı çoklu organ yetmezliği |
| Defin yeri | Torba, Bodrum, Muğla |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | İstanbul Kız Lisesi |
| Meslek | Oyuncu, senarist, film yapımcısı, siyasetçi |
| Etkin yıllar | 1956-2012 |
| Siyasi parti | Sosyaldemokrat Halkçı Parti (1989-1994) |
| Partner(ler) | Memduh Ün (1958-2015) |
| Çocuk(lar) | Ahu Aşkar (manevî kızı) |
| Akraba(lar) | Günay Girik (kardeşi) |
| Ödüller | Tüm Liste |
Fatma Girik (12 Aralık 1943,[1] İstanbul - 24 Ocak 2022, İstanbul), Türk oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçidir.[2] 1956-2012 yılları arasında 200'den fazla sinema filmi ve dizide rol alan Girik; canlandırdığı sert, mağrur ve haksızlıklara karşı boyun eğmeyen Anadolu kadını karakterleri ile tanındı. Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit ve Filiz Akın ile birlikte Yeşilçam'ın dört yapraklı yoncası olarak tasvir edilir.
Kemal Sunal'ın başrolde yer aldığı aralarında Bekçiler Kralı, Dokunmayın Şabanıma ve Yüz Numaralı Adam gibi filmlerin yapımcılığını üstlendi. 1986 yapımı Garip filminin senaryosunu Memduh Ün ve Bülent Oran ile birlikte yazdı. 1990 tarihli Gün Ortasında Karanlık filminin sanat yönetmenliğini üstlenen Girik, 1984 tarihli Postacı filminin dekor tasarımında görev aldı. 1988 yılında aktif siyasete atılarak 1989-1994 yılları arasında Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP)'den Şişli Belediye Başkanı olarak görev aldı. İlk kez 1965 yılında Keşanlı Ali Destanı filmi ile Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Kadın Oyuncu Ödülüne" layık görüldü. Daha sonra Sürtüğün Kızı (1967), Ezo Gelin (1969), Boş Beşik (1970) ve Acı (1971) filmleri ile dört kez daha "En İyi Kadın Oyuncu" ödülüne değer görüldü.
Hayatının büyük bir kısmında senarist ve yönetmen Memduh Ün ile birliktelik yaşayan Fatma Girik, 24 Ocak 2022'de COVID-19'a bağlı organ yetmezliği nedeniyle İstanbul'da 79 yaşında öldü. Naaşı, vasiyeti üzerine Muğla'nın Bodrum ilçesinde Memduh Ün'ün yanına defnedildi.
Hayatı ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]12 Aralık 1943 tarihinde Hayri Girik ve Münevver Ukav'ın (1923-2023)[3] üç çocuğundan biri olarak İstanbul'da Sultanahmet semtinde doğdu ve burada büyüdü.[2] Babası dalgıç, annesi ev hanımıydı. İstanbul Kız Lisesi'ni (Cağaloğlu Anadolu Lisesi) bitirdi.[kaynak belirtilmeli] Bu dönemde annesiyle birlikte filmlerde figüranlık yapmaya başladı. 1957 yılında ilk baş rolü olan, yönetmenliğini ve senaristliğini Seyfi Havaeri'nin yaptığı Leke'ydi. Bu filmin ardından birkaç yapımda daha oynadı. Memduh Ün'ün yönetmenliğinde 1960 yapımı Ölüm Peşimizde'de oynadı. Girik, 180'den fazla filmde rol aldı. 1964 yılında Türkiye'ye iyi niyet elçisi olarak gelen Kirk Douglas'ı karşılayan isimler arasında olmuştur. 1974 yılında Cüneyt Arkın ile beraber Kıbrıs Harekâtı döneminde Türk askerine moral vermek için Kıbrıs'a gittiler.
Şişli Belediye Başkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Girik, 1989 yerel seçimlerinde SHP'den Şişli Belediye Başkanlığına aday oldu ve seçimleri kazandı. Deniz Baykal'a destek veren Girik, CHP'nin tekrar açılmasından sonra SHP'den istifa etti. Ancak Girik'in 1993'te CHP'ye girmeyeceği ve politikadan çekilerek sanata yöneleceği duyuruldu.[4][5] Girik, 1994 yerel seçimlerine kadar görevini devam ettirdi. 1993 yılında kısa bir dönem televizyon ekranlarında Söz Fato'da adlı bir programın sunuculuğunu da yapmıştır.
Sonraki yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]1995 yılında bir dizi için intihar canlandırması yaptığı sırada dublör kullanmayan Girik binanın ikinci katından düştü ve omurgasından yaralandı.[6] 1999'da CHP'den Şişli Belediye Başkanlığı için aday oldu, ancak CHP'nin Şişli eski İlçe Başkanı Dursun Çaltı'nın kendi başkanlık girişimlerini sabote ettiğini öne sürerek adaylıktan istifa etti. Bunun üzerine Deniz Baykal eski ANAP'lı belediye başkanı Mehmet Emin Sungur'u aday gösterdi ancak seçimi DSP'nin adayı Mustafa Sarıgül kazandı.[7]
2000'lerin başında Girik Bodrum'un Torba mahallesine yerleşti. 2017 yılında kalça ekleminde saptanan bir dejenerasyon sonucunda yaşadığı ağrılar nedeniyle kalça protezi ameliyatına girdi. 2019'da yaşadığı düşme nedeniyle hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı. 2021 yılında Girik sağlık durumunun iyi olmadığını, yardım olmadan yürüyemediğini, tansiyon problemlerinin olduğunu ve beyin ameliyatı geçirmiş olduğunu açıkladı.[8]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatma Girik, 24 Ocak 2022'de tedavi gördüğü İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki Liv Hospital hastanesinde COVID-19'a bağlı çoklu organ yetmezliği nedeniyle 79 yaşında öldü.[9] 27 Ocak 2022'de ilk olarak Şişli Belediye Başkanlığı binasında daha sonra Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda anma etkinliği düzenlendi.[10] Teşvikiye Camii'nde öğle namazına müteakip kılınan cenaze namazı ve devlet töreninin ardından naaşı Muğla'nın Bodrum ilçesine gönderildi. 28 Ocak'ta vasiyeti üzerine Torba Mezarlığına, hayat arkadaşı Memduh Ün'ün yanına defnedildi.[11][12]
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Girik, Türk yönetmen, yapımcı, oyuncu ve senarist Memduh Ün ile hayatı boyunca süren bir ilişki yaşadı. Ün Girik ile, Girik 13-14 yaşlarındayken tanıştı ve 1958 yapımı Murada Ereceğiz filminin setinde ilişkilerinin temeli atıldı. 1959'da birlikte olmaya başladıkları sırada Girik 16, Ün 38 yaşındaydı. Ün, 1949'dan beri Cahide Şen ile evliydi ve Girik ile evlenmedi.[13] 1985 yılında Girik bir gazeteye verdiği röportajda ilişkilerine değinerek "Nikahsız aşkın daha uzun ömürlü olduğunu Memduh'la kanıtladık. Başarılarım aşkımın meyvasıdır.” açıklamasında bulundu.[14][daha iyi kaynak gerekli] Girik ayrıca Durul Gence ile 1960'ların sonunda kısa bir nişanlılık yaşadı.[15]
Girik'in 12 yaşındayken evlat edinmiş olduğu Ahu Karabacak adlı bir kızı vardır.[16]
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyuncu olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1965: 2. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu - Keşanlı Ali Destanı
- 1967: 4. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu - Sürtüğün Kızı
- 1969: 1. Altın Koza Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu - Ezo Gelin
- 1970: 2. Altın Koza Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu - Boş Beşik
- 1971: 3. Altın Koza Film Festivali - En İyi Kadın Oyuncu - Acı
- 2007: 18. Ankara Uluslararası Film Festivali - Aziz Nesin Emek Ödülü
- 1998: 35. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2006: 13. Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2007: 12. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri - Sinema Onur Ödülü
Diskografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yeşilçam'da Fikret Hakan'dan Suzan Avcı'ya, Yılmaz Köksal'dan Hülya Koçyiğit'e kadar birçok sinema oyuncusu müzik plakları dolduruyordu. Fatma Girik de birkaç 45'lik plak doldurdu. Bu plaklar şunlardır:
- 1965: Aguş / Aşka Şepke - Serengil 10010
- 1975: Aşk Düğümü/Su Sızmazdı Aramızdan - EMI Plak 1251
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Fatma Girik mezarı başında anıldı". NTV. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023.
- ^ a b Cumali, Seral (7 Nisan 2013). "Tekrar dünyaya gelsem yine sanatçı olurum yine Memduh'a aşık olurum". Posta Gazetesi. 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015.
- ^ "Fatma Girik'in annesi hayatını kaybetti". birgun.net. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ 14.03.1993 tarihli Milliyet 1. sayfa haberi
- ^ 08.02.1993 tarihli "Fato, küskün mü?" başlıklı 13. sayfa Milliyet haberi
- ^ 10.03.1995 tarihli Milliyet gazetesinin 3. sayfasında yer alan "Fato, belini kırdı" başlıklı haber
- ^ "Fatma Girik istifa etti". Hürriyet. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "Fatma Girik son sağlık durumunu anlattı". NTV. 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ Yaşar Anter (24 Ocak 2022). "Fatma Girik yaşamını yitirdi". Sözcü. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "Usta sanatçı Fatma Girik'e veda". Sözcü. 27 Ocak 2022. 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ "Usta oyuncu Fatma Girik Bodrum'da toprağa verildi". NTV.com.tr. Anadolu Ajansı. 28 Ocak 2022. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ "Sanatçı Fatma Girik, Bodrum'da son yolculuğuna uğurlandı". Cumhuriyet. 28 Ocak 2022. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ "Eşim boşanmadan lafını ettirmedi ama 44 yıldır birbirimizi göremedik". Posta. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "Fatma Girik: Nikah da neymiş? | Eski Gaste". 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ 12.10.1968 tarihli Milliyet, Müzik Ve Gençlik gazetesinin 4. sayfasında yer alan haber
- ^ "Bu kızdan bir şey olmaz demişlerdi". Hürriyet. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Fatma Girik 30 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Fatma Girik
- Sinemalar.com'da Fatma Girik 29 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SinemaTürk'te Fatma Girik 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA'de Fatma Girik 30 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Altın Portakal En İyi Kadın Oyuncu Ödülü sahipleri
- Altın Portakal Ödülü sahibi oyuncular
- Altın Portakal Yaşam Boyu Onur Ödülü sahipleri
- 1943 doğumlular
- Fatih doğumlular
- İstanbul ili doğumlu kadın oyuncular
- Cağaloğlu Anadolu Lisesinde öğrenim görenler
- Türk kadın sinema oyuncuları
- Türk kadın dizi oyuncuları
- Türk kadın siyasetçiler
- Türk televizyon sunucuları
- Türk senaristler
- Türk film yapımcıları
- Şişli belediye başkanları
- Sosyaldemokrat Halkçı Parti mensubu siyasetçiler
- En İyi Kadın Oyuncu Altın Koza Ödülü sahipleri
- Ankara Uluslararası Film Festivali Ödülü sahibi oyuncular
- 2022'de ölenler
- Çoklu organ yetmezliğinden ölenler
- İstanbul ilinde COVID-19 pandemisinden ölenler
- Altın Koza Ödülü sahipleri
- Torba Mezarlığı'na defnedilenler
- Kadın belediye başkanları
- İstanbul Büyükşehir Belediyesi meclis üyeleri
- Yeşilçam oyuncuları
- Altın Koza Yaşam Boyu Onur Ödülü sahipleri
- 20. yüzyılda Türk kadın oyuncular
- 21. yüzyılda Türk kadın oyuncular