Fatma Önkol
Fatma Önkol | |
|---|---|
| Doğum | 1949 Kahramanmaraş, Türkiye |
| Ölüm | 9 Aralık 2021 |
| Meslek | Masal anlatıcısı |
| Ödüller | Yaşayan İnsan Hazinesi |
Fatma Önkol (1949, Hartlap, Kahramanmaraş[1] - 8 Aralık 2021), Türk masal anlatıcısı, ev hanımı.
Çocukluğunda büyüklerinden öğrendiği masalları yaşamı boyunca katıldığı her türlü geleneksel toplantıda anlatmasıyla tanınmış bir kültürel miras taşıyıcısıdır. "Masal Anne" olarak da bilinir. 2021'de Yaşayan İnsan Hazinesi ünvanına değer görülmüştür.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1949'da Kahramanmaraş'ın Hartlap köyünde doğdu. 13 yaşına kadar Hartlap köyünde yaşadı. Çocukluğunda babasından, annesinden ve teyzesinden öğrendiği masalları belleğinde saklı tuttu. Belleğindeki masalları her türden geleneksel toplantıda anlattı ve zamanla "Masal Anne" olarak anılmaya başladı.[2] Masal repertuvarının bir kısmı unutulmuş bir kısmı ise unutulmaya yüz tutmuş toplam 103 masaldan oluştuğu tespit edilmiştir.[1]
Fatma Önkol, 2010 yılında Gaziantep'te, Ali Tutkun İlköğretimokulunda okuma-yazma kursuna katılıp okur-yazar belgesi aldı.[3] Çeşitli müzelerde ve Milli Eğitim Bakanlığının projelerinde masal anlatıcısı olarak yer aldı. Masalları, kurduğu internet sitesinde daha geniş kitlelere anlattı.
Ayrıntılı yaşam öyküsü ve ondan derlenen 58 Masal, oğlu Abdülkadir Önkol tarafından "Anadolu’nun Yaşayan Masalları Geleneğin Masal Anası Fatma Önkol’un Dilinden Masallar" (2021) adlı kitapta aktarıldı. Fatma Önkol 9 Aralık 2021 günü öldü. 2021'de masal anlatma geleneği alanında Yaşayan İnsan Hazinesi ünvanına değer görüldü ve Türkiye'de masal alanında Yaşayan İnsan Hazinesi olarak kaydedilen ilk anlatıcı oldu. 11 Ocak 2022'de Ankara'da Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlenen törende ödülünü Fatma Önkol adına kızı Ayşe Önkol Narşap aldı.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Yılmaz, Aysun Ezgi (22 Haziran 2022). "Abdulkadir ÖNKOL, Anadolu'nun Yaşayan Masalları Geleneğin Masal Anası Fatma Önkol'un Dilinden Masallar, Ankara: Karakum Yayınevi, 2021, ISBN 978-605-2290-49-1. 134 Sayfa". Milli Folklor. 29 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Ocak 2025.
- ^ "Fatma Önkol". Yaşauan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü. 10 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2025.
- ^ Önkol, Abdulkadir (28 Aralık 2023). "Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Masallara Etkisi". Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (9): 11-24. doi:10.56387/ahbvedebiyat.1324036. ISSN 2687-6175. 30 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Ocak 2025.
- ^ Zafer Fatih Beyaz, Enes Kaplan. "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Ustalarımızın ve sanatkarlarımızın kabiliyetlerinin yaşatılmasını temin edeceğiz". Anadolu Ajansı. 29 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Topal Keçi Masalı, Anlatan: Fatma Önkol, MEB ÖYGM Anadolu Masalları Youtube Kanalı, 29 Mayıs 2020
