Ernst von Aster
Ernst Von Aster (d. 18 Şubat 1880, Berlin - ö. 21 Ekim 1948, Stokholm), Alman filozof.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlköğretimi Berlin'de okudu, Berlin Askanisches Gymnasium'da Nisan 1898 bakaloryasını vererek mezun oldu. Yüksek öğrenimini Münih ve Berlin Üniversiteleri'nde tamamladı. Doktorasını 15 Mayıs 1902'de verdi.
Münih'te Friedrich Wilhelm Üniversitesi'nde okuduktan sonra akademik öğretmen olarak Theodor Lipps'e katıldı. 1920'de Giessen Üniversitesi'nde bir kürsüye atandı. Ancak, Aster'in SPD'nin bir üyesi olması ve alenen bir pasifist olarak tanınması onun aleyhine olan itirazları artırdı. Birinci Dünya Savaşı'nın son aşamasında, savaşın sonlanması için barış müzakereleri düzenlenmesi için çağrılar yapmıştı. Aster aynı zamanda Alman İnsan Hakları Birliği'nin yönetim kurulundaydı. 1933'te siyasi nedenlerle görevden alındı ve İsveç'e sürgüne gitti. 3 yıl kaldığı İsveç'ten, 1936'da Türkiye'ye taşındı ve burada İstanbul ve Ankara'da öğretmenlik yaptı. Ernst von Aster, şair Hildur Dixelius (1879-1969) ile evliydi.
Prof. Von Aster Grekçe, Latince, Almanca, Fransızca, İngilizce öğrendi. Ayrıca 3 yıl sürgünde kaldığı İsveç'te İsveççe öğrenmiştir.
9 Temmuz 1936 tarihinde Edebiyat Fakültesi Dekan Vekili İbrahim Hakkı tarafından Rektörlüğe yazılan dilekçede, Felsefe Bölümünde, özellikle de Felsefe Tarihi kürsüsünde profesör eksikliği duyulduğu belirtilmiştir. Felsefe Tarihi dersleri iki yıl boyunca Umumî Felsefe ve Mantık Ordinaryüsü Hans Reichenbach tarafından verilmekteydi, ancak 1936 yılında Reichenbach, kendisini bütünüyle Umumî Felsefe ve Mantık derslerine yöneltmek istediğini belirttiğinden Felsefe Tarihi kürsüsüne yurt dışından iki aday öğretim üyesi önerilmiştir. Bunlardan biri Cassirer, diğeri ise Von Aster'di. Ancak, Cassirer, Göteborg Üniversitesi ile 4 yıllığına anlaşma imzalayınca, doğrudan Von Aster'le bağlantı kurulur. Yazışmalar sonucunda Von Aster 1 Eylül 1936 tarihinde Rektörlüğe çektiği bir telgrafta, ilkece gelmek istediğini belirtir. 27 Eylül 1936 tarihinde ise kesin olarak geleceğini bildirir. 24 Ekim 1936'da Edebiyat Fakültesi Felsefe Tarihi Kürsüsü Ordinaryüslüğünde göreve başlayan Von Aster, 1937 yılında, Türk Tarih Kongresi'ne İbn Haldun üzerine bir konferansla katıldı. 1941 yılında, Hukuk Fakültesinde Hukuk Felsefesi dersleri verdi. Edebiyat Fakültesinde verdiği dersleri, Doçent M. Ş. İpşir çevirmiştir.
Prof. Reichenbach'ın Fakülte'den ayrılmasıyla her iki kürsünün de yönetimini üstlenen Von Aster 30 Aralık 1942 tarihinde Dekanlığa verdiği dilekçede, sistematik felsefenin en önemli disiplini olan Umumî Bilgi Teorisinin felsefe tarihi dersleri ile aynı elde toplanmasını doğru bulduğunu, sistematik sorunları incelemeden felsefe tarihi yapılmayacağı gibi, tarihlerini bilmeksizin sistematik sorunlarla ilgilenilmeyeceğim belirtir. Bu nedenle, söz konusu dersleri verebileceğini söyler, ama Felsefe Bölümünde duyulan öğretim üyesi eksikliğinin, Fakülte'nin diğer bölümleri için de verimli olacak bir profesörle doldurulması gerektiğini bildirir ve bu görev için Profesör Walter Kranz'ı önerir.
Uzun yıllar Edebiyat Fakültesi'nde görev yapan Von Aster'e, 1946 yılında rektörlük tarafından Türk uyruğuna geçebileceği bildirildi.[kaynak belirtilmeli] 21 Ekim 1946'da yazdığı karşılıkta Von Aster, bu olanağı kendisi için büyük bir onur olarak görmekle birlikte yaşının ilerlemiş olması ve ülkesinde yoluna koyması gereken görevler olduğunu bildirerek Alman uyruğunda kaldı. 21 Ekim 1948 tarihinde izinli olarak gittiği İsveç'te öldü.[1]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Prinzipien der Erkenntnislehre, 1913
- Geschichte der antiken Philosophie, 1921
- Geschichte der neueren Erkenntnistheorie, 1921
- Geschichte der englischen Philosophie, 1927
- Marx und die Gegenwart, 1929
- Philosophie der Gegenwart, 1935
- Geschichte der Philosophie, 1990
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Wellen des Zeitgeistes". Friedrich-Ebert-Stiftung (Almanca). 2 Kasım 2023. 27 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024.