Epiklesis
| Hristiyanlık |
|---|
| dizisinin bir parçası |
 |
Epiklesis (Yunancada "çağırma", "yakarma"), Hristiyanlıkta Komünyon ayininin ekmekle şarabın sunulduğu bölümünde Kutsal Ruh'a yapılan özel çağrı. Doğu Hristiyan ayinlerinin çoğunda İsa Son Akşam Yemeği'ndeki "Alın bu benim bedenimdir... Bu benim kanımdır." sözlerinin ardından gelir ve kutsayıcı özelliği vardır. Ayin sırasında ekmekle şarabın, İsa'nın etiyle kanına dönüşmesi için yakarılır ve bu dönüşümü (Yunanca Metabole) Kutsal Ruh'un gerçekleştirdiği kabul edilir. Epiklesis Doğu Kilisesi'nin kutsama ayinine ilişkin görüşünü de yansıtır. Buna göre, kutsama ayininin etkililiği Tanrı'nın kilisenin yakarışını kabul etmesi olarak yorumlanır; dolayısıyla da epiklesis Komünyon'un vazgeçilmez bir parçasıdır. Katolik Kilisesi ise papazın İsa'nın Son Akşam Yemeği'ndeki sözlerini yinelemesini Komünyon'un kendisi sayar. Epiklesis ayrıca, Baba'ya seslenen, Oğul'un kurtarıcılığını anan ve Kutsal Ruh'un gücüne çağrıda bulunan Komünyon duasının Üçleme'ye bağlı özelliğini de korur.
Doğu Kilisesi'nin Komünyon ayinlerinde Kutsal Ruh'a yakarma bölümlerinde yer verilirken Katolik Kilisesi'ninkinde böyle bir bölümün bulunmaması 14. yüzyılda Doğu ve Batı arasında tartışmalara yol açmıştır. Çağdaş bilim adamlarının çoğuna göre Roma Kilisesi'nin ilk döneminde Komünyon'da, Latince başka duaların yanında epiklesis'e de yer verildi. Orta Çağ Latin ilahiyatı ise, papazın İsa'nın sözlerini yenilemesiyle ekmek ve şarabın kutsandığını ve İsa'nın etiyle kanına dönüştüğünü kabul ederek epiklesis'ten vazgeçmesine neden oldu.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Epiklesis Ferrara-Floransa Konsil'nde (1438-45) tartışıldı, ama resmî bir sonuca ulaşılamadı. Trento Lonsili (1545-63) Orta Çağ Latin görüşünü benimsediyse de, Katolik Kilisesi'nin II. Vatikan Konsili'nden (1962-65) kabul ettiği ayin reformları arasında epiklesis'in yeniden konması da vardı. Ama bu kez epiklesis, İsa'nın sözlerinden önceye alınmış ve böylece sözlerin kutsal etkisi korunmaya çalışılmıştır.
