env (Unix)

env
Yazar	Richard Mlynarik,; David MacKenzie,; Assaf Gordon
Geliştirici	Free Software Foundation
İlk yayınlanma	1980'ler
İşletim sistemi	Unix, Unix-like, Inferno
Platform	Çoklu platform
Tür	Komut satırı aracı
Lisans	GPLv3+
Resmî sitesi	GNU Coreutils – env

env, Unix ve Unix-benzeri işletim sistemlerinde yer alan bir kabuk komutudur. POSIX standardı kapsamında tanımlanmıştır ve genellikle çevresel değişkenleri listelemek veya belirli bir komutu modifiye edilmiş bir ortam altında çalıştırmak için kullanılır.^[1]

Genel Kullanım

env komutu temel olarak iki ana işlev için kullanılır:

Ortam değişkenlerini listelemek
Belirli bir komutu, geçici olarak değiştirilmiş bir çevre değişkeni ortamı altında çalıştırmak

Varsayılan olarak hiçbir argüman verilmediğinde, env mevcut ortam değişkenlerini anahtar-değer çiftleri biçiminde standart çıktıya yazar.

$ env
PATH=/usr/bin:/bin
HOME=/home/kullanici
LANG=en_US.UTF-8
...

Alternatif olarak, bir veya daha fazla `anahtar=değer` çiftinden sonra gelen bir komut belirterek bu komutun sadece bu geçici ortam altında çalıştırılması sağlanabilir:

$ env VAR1=foo VAR2=bar ./uygulama

Bu, kalıcı olarak sistem ortamını değiştirmeden belirli görevleri gerçekleştirmek için oldukça kullanışlıdır.

Shebang Kullanımı

env komutunun önemli bir kullanım alanı, Unix sistemlerde kullanılan shebang (`#!`) yapısında yorumlayıcının yolunu belirtmek için tercih edilmesidir. Bu kullanımda env, sistemin PATH ortam değişkeni içinde yorumlayıcıyı bulur:

#!/usr/bin/env python3

Bu yöntem, yorumlayıcının sabit bir konuma bağımlı kalmadan çalışmasını sağlar, böylece betiklerin taşınabilirliği artar.^[2]

POSIX Uyumluluğu

env komutu POSIX standardına dahildir. POSIX'e uygun sistemlerde aşağıdaki kullanım garantilenmiştir:

env [name=value]... [utility [argument...]]

Bazı varyantlar GNU genişletmeleri içerir (örneğin `-u` ile bir değişkeni ortamdan çıkarmak gibi).

Seçenekler

GNU coreutils versiyonu şu anahtarları destekler:

`-u`, `--unset=VAR` – Ortamdan belirtilen değişkeni çıkarır
`-i`, `--ignore-environment` – Tüm mevcut çevre değişkenlerini temizleyip sadece belirttiklerini kullanır
`--help` – Yardım mesajı gösterir
`--version` – Sürüm bilgisini gösterir

Uygulama ve Uyumluluk

env komutu GNU Core Utilities (coreutils) paketi içerisinde yer alır. FreeBSD, OpenBSD, NetBSD, macOS, AIX, Solaris, Inferno gibi birçok sistemde farklı versiyonları bulunur. Genellikle `/usr/bin/env` dizininde yer alır.

Tarihçe

env komutunun geçmişi 1980'li yıllara kadar uzanır. GNU versiyonu ilk olarak David MacKenzie tarafından yazılmış ve Free Software Foundation tarafından sürdürülebilir hale getirilmiştir.^[3]

Güvenlik Notları

Yorumlayıcı çağrılarında `env` kullanımı sistem PATH değişkenine bağlı olduğundan, sistemde düşük güvenlikli veya sahte yorumlayıcılar bulunuyorsa riskli olabilir. Bu nedenle bazı sistem yöneticileri statik yollarla (`#!/usr/bin/python3` gibi) yorumlayıcı kullanmayı tercih eder.^[4]

Kaynakça

^ IEEE. "env - POSIX Specification". [1] 3 Haziran 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Python Software Foundation. "PEP 394 – The 'python' Command on Unix-Like Systems." [2] 28 Mayıs 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ GNU Project. "Invoking env." *GNU Coreutils Manual*. [3] 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Red Hat. "Security Considerations for Shebangs with env"

Kaynak hatası: <references> grubunda "" içinde tanımlanan "POSIX" adlı <ref> etiketinin içeriği yok. (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <references> grubunda "" içinde tanımlanan "GNUmanual" adlı <ref> etiketinin içeriği yok. (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <references> grubunda "" içinde tanımlanan "PythonPEP" adlı <ref> etiketinin içeriği yok. (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <references> üzerinde tanımlanan "TLDP" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynak hatası: <references> grubunda "" içinde tanımlanan "RedHat" adlı <ref> etiketinin içeriği yok. (Bkz: Kaynak gösterme)

Kaynakça

External links

env: set the environment for command invocation – Commands & Utilities Reference, The Single UNIX Specification, Issue 7 from The Open Group
env(1) – Inferno Kullanıcı komutları kılavuzu
env 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.—GNU coreutils'teki kılavuz sayfası.
env(1) – FreeBSD Kullanıcı komutları kılavuzu
env(1): run a program in a modified environment – OpenBSD General Commands Manual
env(1): set and print environment – NetBSD General Commands Manual
env(1) – Linux Kullanıcı komutları kılavuzu
env(1) – Solaris 10 User Commands Reference Manual

[POSIX-1] IEEE. "env - POSIX Specification". [1] 3 Haziran 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[PythonPEP-2] Python Software Foundation. "PEP 394 – The 'python' Command on Unix-Like Systems." [2] 28 Mayıs 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[GNUmanual-3] GNU Project. "Invoking env." *GNU Coreutils Manual*. [3] 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[RedHat-4] Red Hat. "Security Considerations for Shebangs with env"

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d UNIX komut satırı programları ve kabuk yerleşikleri
Dosya sistemi	cat chattr chmod chown chgrp cksum cmp cp dd du df file fsck fuser ln ls lsof mkdir mount mv pax pwd rm rmdir split tee touch type umask
Prosesler	at bg chroot crontab fg kill killall nice pgrep pidof pkill ps pstree sleep time top
Kullanıcı ortamı	env exit finger id logname mesg passwd talk tput uname su sudo · uptime w wall who write whoami
Metin işleme	awk basename comm csplit cut diff dirname ed ex fmt fold head iconv join less m4 more nl paste patch printf read sed sort strings tac tail tr troff uniq vi wc xargs
Kabuk yerleşikleri	alias cd dirname echo printf test unset wait
Arama	find grep locate whereis which
Belgeleme	man
Yazılım geliştirme	ar ctags lex make nm strip yacc
Diğer	apropos banner bc cal clear date expr help history info lp od size sleep tput type true ve false uname yes whatis
Kategoriler (Standart Unix programları, Unix SUS2008 yardımcı programları) • Liste