Taş balta

El baltası (veya Aşölyen el baltası), insanlık tarihinin en uzun süre kullanılan aracı olan, iki yüzü bulunan tarih öncesi bir taş alettir. Genellikle çakmak taşı veya çört gibi taşlardan yapılır ve daha büyük bir parçanın yontulması veya başka bir taşa vurularak şekillendirilmesiyle oluşturulur. Bu baltalar, yaklaşık 1,6 milyon yıl öncesinden 100.000 yıl öncesine kadar uzanan Alt Aşölyen ve Orta Paleolitik (Musteryen) dönemlerine özgüdür. Homo erectus ve diğer erken insan türleri tarafından kullanılmış, ancak Homo sapiens tarafından da nadiren tercih edilmiştir.

Çakmak taşı el baltası

El baltalarının teknik adı olan “biface” (çift yüzlü), genellikle iki geniş yüzü olan ve badem şeklinde yapılan taş yongalardan gelmektedir. Bu baltalar genellikle uzunlamasına simetriktir ve taşın şekillendirilmesiyle oluşturulur. En yaygın el baltalarının bir ucu sivri, tabanı yuvarlaktır; bu da onlara badem benzeri bir şekil kazandırır.

El baltaları, tarih öncesi aletler olarak tanımlanan ilk araçlardı. Bir el baltasının ilk yayımlanan çizimi, John Frere tarafından yapılmış ve 1800 yılında bir İngiliz yayında yer almıştır. O zamana kadar, bu aletlerin doğal ya da doğaüstü kökenlere sahip olduğu düşünülüyordu. Halk arasında "şimşek taşları" olarak adlandırılıyorlardı, çünkü fırtınalar sırasında gökyüzünden düştüklerine veya yıldırım çarpmasıyla yerin içinde oluşup daha sonra yüzeye çıktıklarına inanılıyordu. Günümüzde bazı kırsal bölgelerde, fırtınalara karşı koruma sağladığına inanılan bir muska olarak kullanılmaktadırlar.

El baltalarının öncelikle kesici aletler olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Geniş taban kısmı, elin rahatça kavrayabilmesi için ergonomik bir tutma alanı sağlar. Ancak, fırlatılan bir silah olarak kullanılması veya sosyal ve cinsel gösteriş amacı taşıması gibi başka kullanım alanları da vardır.