Dispensasyonalizm

Dispensasyonalizm, Yeni Ahit'i yorumlamak için kullanılan Hristiyan teolojik bir bakış açısı ve tarihin, Tanrı'nın seçilmiş halkıyla farklı şekillerde etkileşime girdiği dispensasyonlar adı verilen birden fazla çağa bölündüğünü savunur.^[1] Genellikle, Kitab-ı Mukaddes'i okumaya ilişkin geleneksel Reform görüşü olan antlaşma teolojisinden ayrılır.^[2]^[3] Bunlar, Kitab-ı Mukaddes'teki genel sürekliliği açıklamaya çalışan iki rakip İncil teolojisi çerçevesidir. "Dispensasyonalizm" teriminin ortaya çıkışı, sistemin öğretilerinin bir eleştirmeni olan Philip Mauro'nun 1928 tarihli "Krallığın İncili" adlı kitabında ortaya atıldığına atfedilmiştir.^[4]^[5]

Dispensasyonalistler, Kitab-ı Mukaddes'in tam anlamıyla yorumunu kullanırlar ve ilahi vahyin, anlatı boyunca ortaya çıktığına inanırlar. İsrail ile Kilise arasında bir ayrım olduğuna ve Hristiyanların Musa yasasına bağlı olmadığına inanırlar. Premilenyalizm, Hristiyan Siyonizmi ve Hristiyanların, Hristiyanların genellikle sözde Büyük Sıkıntı'dan önce Mesih olduğuna inandıkları İsa'nın beklenen İkinci Gelişi'nden önce göğe alınacağına inanırlar.^[6]

Dispensasyonalizm, 19. yüzyılın ortalarında John Nelson Darby ve Plymouth Kardeşler tarafından sistemleştirildi ve desteklendi.^[7] Amerika Birleşik Devletleri'nde yayılması, 19. yüzyılın sonlarında James Inglis, James Hall Brookes ve Dwight L. Moody gibi evanjelistlerin çabaları, Niagara İncil Konferansı'nın programları ve İncil enstitülerinin kurulmasıyla başladı. 20. yüzyılın şafağında, C.I. Scofield, dispensasyonalizmi Amerika Birleşik Devletleri'nde kristalleştiren Scofield Referans İncili'ni tanıttı.

Dispensasyonalizm, Amerikan Evanjelizmi içinde popüler hale geldi. Plymouth Brethren'e ek olarak, mezhepsiz İncil kiliselerinde ve Baptistler, Pentekostal ve Karizmatik gruplar arasında da yaygın olarak bulunur.^[8] Reform kiliseleri gibi antlaşma teolojisini benimseyen Protestan mezhepleri, dispensasyonalizmi reddetme eğilimindedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Bass, Clarence B. (3 Şubat 2005). Backgrounds to Dispensationalism: Its Historical Genesis and Ecclesiastical Implications (İngilizce). Wipf and Stock Publishers. s. 19. ISBN 978-1-59752-081-2.
^ "What are the differences between covenant theology and dispensationalism?". Reformed Theological Seminary (İngilizce). 10 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.
^ "Understanding Dispensationalists". Frame-Poythress.org (İngilizce). 14 Ağustos 2012. 8 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.
^ Mauro, Philip (1928). The Gospel of the Kingdom: With an Examination of Modern Dispensationalism (İngilizce). Hamilton brothers. s. 17.
^ Hummel, Daniel G. (4 Mayıs 2023). The Rise and Fall of Dispensationalism: How the Evangelical Battle over the End Times Shaped a Nation (İngilizce). Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-1-4674-6220-4.
^ Blomberg, Craig L.; Chung, Sung Wook (1 Şubat 2009). A Case for Historic Premillennialism: An Alternative to "Left Behind" Eschatology (İngilizce). Baker Academic. s. 69. ISBN 978-1-4412-1056-2.
^ Ryrie, Charles C. (2007). Dispensationalism (İngilizce). Moody Publishers. s. 67. ISBN 978-0-8024-2189-0.
^ Crenshaw, Curtis I.; III, Grover E. Gunn (Aralık 1994). Dispensationalism Today, Yesterday, and Tomorrow (İngilizce). Footstool Publications. s. 117. ISBN 978-1-877818-01-1.

Konuyla ilgili yayınlar

Berubee, Carol. A Case for Pauline Dispensationalism: Defining Paul's Gospel and Mission (Blue Dromos Books, 2017) 978-1-48359-109-4
Mangum, R. Todd, The Dispensational–Covenantal Rift (Wipf & Stock, 2007) 1-55635-482-7
Mangum, R. Todd and Mark Sweetnam, The Scofield Bible: Its History and Impact on the Evangelical Church (Colorado Springs: Paternoster, 2009) 9780830857517
Showers, Renald (1990). There Really Is a Difference: A Comparison of Covenant and Dispensational Theology. Friends of Israel Gospel Ministry. 0-915540-50-9
Sweetnam, Mark. The Dispensations: God's Plan for the Ages (Scripture Teaching Library, 2013) 978-1-909789-00-5
Walvoord, John F. Prophecy In The New Millennium (Kregel, 2001) 0-8254-3967-1

Dış bağlantılar

O'Hair, J. C. The Unsearchable Riches of Christ

[1] Bass, Clarence B. (3 Şubat 2005). Backgrounds to Dispensationalism: Its Historical Genesis and Ecclesiastical Implications (İngilizce). Wipf and Stock Publishers. s. 19. ISBN 978-1-59752-081-2.

[2] "What are the differences between covenant theology and dispensationalism?". Reformed Theological Seminary (İngilizce). 10 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.

[3] "Understanding Dispensationalists". Frame-Poythress.org (İngilizce). 14 Ağustos 2012. 8 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2025.

[4] Mauro, Philip (1928). The Gospel of the Kingdom: With an Examination of Modern Dispensationalism (İngilizce). Hamilton brothers. s. 17.

[5] Hummel, Daniel G. (4 Mayıs 2023). The Rise and Fall of Dispensationalism: How the Evangelical Battle over the End Times Shaped a Nation (İngilizce). Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-1-4674-6220-4.

[6] Blomberg, Craig L.; Chung, Sung Wook (1 Şubat 2009). A Case for Historic Premillennialism: An Alternative to "Left Behind" Eschatology (İngilizce). Baker Academic. s. 69. ISBN 978-1-4412-1056-2.

[7] Ryrie, Charles C. (2007). Dispensationalism (İngilizce). Moody Publishers. s. 67. ISBN 978-0-8024-2189-0.

[8] Crenshaw, Curtis I.; III, Grover E. Gunn (Aralık 1994). Dispensationalism Today, Yesterday, and Tomorrow (İngilizce). Footstool Publications. s. 117. ISBN 978-1-877818-01-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]