Diego Garcia
 | |
| Coğrafya | |
|---|---|
| Bölge | Britanya Denizaşırı Toprakları |
| Koordinatlar | 7°18′48″G 72°24′40″D / 7.31333°G 72.41111°D |
| Denizi | Hint Okyanusu |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
Diego Garcia, Birleşik Krallık'ın denizaşırı bölgesi olan Britanya Hint Okyanusu Toprakları'nda bulunan bir adadır. Orta Hint Okyanusu'ndaki ekvatorun hemen güneyinde askerileştirilmiş bir atol ve Chagos Takımadalarını oluşturan 60 küçük adanın en büyüğüdür.[1] Ekim 2024'te ada üzerindeki egemenliğin Mauritius'a devredileceği açıklandı.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk olarak Avrupalılar tarafından keşfedilmiş ve Portekizliler tarafından isimlendirilmiş, 1790'larda Fransızlar tarafından yerleştirilmiş ve Napolyon Savaşlarından sonra İngiliz yönetimine geçmiştir. Bu, Mauritius'taki Britanya Kolonisinin "Bağımlılıkları"ndan biriydi, ta ki Chagos Adaları, 1965'te yeni oluşturulan Britanya Hint Okyanusu Bölgesi'ne (BIOT) dâhil edilmek üzere ayrılana kadar.
1966'da, adanın nüfusu 924'tü. Bu kişiler, Chagos-Agalega şirketine ait ağırlıklı olarak hindistan cevizi tarlalarında sözleşmeli çiftlik işçileri olarak istihdam ediliyordu. Yerel plantasyon yöneticilerinin emeklilerin ve engellilerin adalarda kalmasına izin vermesi ve hafif iş karşılığında barınma ve yiyecek almaya devam etmesine izin vermesi yaygın olmasına rağmen, 12 yaşından sonra çocukların çalışması gerekiyordu. 1964'te 963 kişilik bir nüfusun sadece 3'ü işsizdi. Nisan 1967'de BIOT İdaresi Chagos-Agalega'yı £600.000 karşılığında satın alarak BIOT'un tek mülk sahibi oldu. Crown, mülkleri derhal Chagos-Agalega'ya geri kiraladı, ancak şirket 1967'nin sonunda kira sözleşmesini feshetti.
1968 ile 1973 arasında, şu anda işsiz olan çiftlik işçileri, Birleşik Krallık hükûmeti tarafından Diego Garcia'dan zorla çıkarıldı, böylece adada ortak bir ABD / Birleşik Krallık askerî üssü kurulabilirdi. Birçoğu Mauritius ve Seyşeller'e sürüldü ve ardından Amerika Birleşik Devletleri o zamandan beri sürekli operasyonda olan büyük bir deniz ve askerî üs inşa etti. Ağustos 2018 itibarıyla Diego Garcia, BIOT'un yerleşik tek adasıdır; nüfus askerî personel ve destekleyici yüklenicilerden oluşmaktadır. Bu, Pasifik Okyanusu, Guam'daki Andersen Hava Kuvvetleri Üssü ile birlikte Asya Pasifik bölgesindeki iki kritik ABD bombardıman üssünden biridir.[2]
Ekim 2024'te Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı David Lammy yaptığı açıklamada, Diego Garcia da dâhil Chagos Takımadaları üzerindeki egemenliğin Mauritius'a devredilmesi konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu. Açıklamada Diego Garcia adası üzerinde bulunan üssün konumunda ve statüsünde bir değişiklik olmayacağı bildirildi. Bu anlaşma ile birlikte Mauritius, Chagos adasına da daha önce Birleşik Krallık tarafından adadan sürülen yerliler olmak üzere yeniden nüfus konumlandırabilecek.[3]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Atol, Tanzanya kıyılarının 3.535 km (2.197 mil) doğusunda, Hindistan'ın güney ucunun 1.796 km (1.116 mil) güney-güneybatısında (Kanyakumari'de) ve batı sahilinin 4.723 km (2.935 mil) batı-kuzeybatısında yer almaktadır. Avustralya (Cape Range Ulusal Parkı, Batı Avustralya). Diego Garcia, Lakshadweep, Maldivler ve Chagos Takımadalarını kapsayan mercan resifleri, atoller ve adalardan oluşan tepelere sahip geniş bir su altı sıradağları olan Chagos-Laccadive Sırtı'nın en güney ucunda yer almaktadır. Yerel saat UTC + 6 yıl boyunca (ve o zamandan beri kalıcı DST'de).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Diego Garcia" (İngilizce). britannica.com. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021.
- ^ "Hint Okyanusu'nun kalbinde bir ABD üssü: Diego Garcia". Anadolu Ajansı. 28 Şubat 2019. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021.
- ^ "Birleşik Krallık, adaların Mauritius'a devri konusunda anlaşıldığını duyurdu". 3 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2024.
