Ders kitabı
Ders kitabı, herhangi bir eğitim dalında, okul, lise ve üniversitelerde kullanılan bir kılavuzdur. Ders kitapları, eğitim kurumlarının taleplerine göre üretilmektedir. Okul kitapları, okullarda kullanılan ders kitapları ve diğer kitaplardır.[1]
İlk ders kitapları, ulusal eğitim sistemlerinin kurulması ve devletlerin egemenlikleri altındaki kitleleri eğitme konusunda sorumluluklarını resmen ilan etmelerinin ardından ortaya çıkmıştır. Tarihte bu konudaki ilk adımlar 1753 yılında Danimarka'da, 1763'te Prusya'da, 1775'te Avusturya'da ve 1802 yılında Fransa'da atılmıştır.[2]
Türkiye Cumhuriyeti'nin öncül devleti olarak kabul edilen Osmanlı İmparatorluğu da 1869 yılında Maarif-i Umumiye Nizamnamesi'nin yayınlanmasıyla Sultan Abdülaziz döneminde eğitim alanındaki sorumluluklarını kabul edip Osmanlı tebasına kitlesel eğitim sunmaya başlamıştır.[3] Kuşkusuz bu noktada Osmanlı'daki ilk ders kitabı olan Fezleke-i Târih-i Osmânî (Modern Türkçesiyle: Osmanlı Tarihinin Özeti), adlı tarih alanında yazılmış olan ilk ders kitabına da değinmek gerekir. Kitap, Ahmet Vefik Paşa tarafından 1869 yılında kaleme alınmıştır. Bahsi geçen bu eser Osman Gazi’den başlayarak Osmanlı padişahlarını kronolojik bir sırayla ele alır; devletin kuruluşundan gelişimine kadar temel olayları kısa ve öz biçimde aktarır. Fezleke-i Târih-i Osmânî, hem tarihî bilinç kazandırmayı hedefleyen hem de resmî tarih anlatısını genç nesillere aktaran öncü bir ders kitabı olarak Osmanlı eğitim tarihinde önemli bir yere sahiptir.[4]
Günümüzde çoğu ders kitabı sadece basılı formatta yayınlanmamıştır; pek çoğu artık çevrimiçi dijital ders kitabı ve e-kitap olarak mevcuttur.
Açık ders kitabı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ders kitaplarındaki son trend kitap türleri "açık ders kitapları" dır. Açık ders kitabı, yazarları tarafından çevrimiçi olarak sunulan ücretsiz, açık lisanslı bir ders kitabıdır.[5] PIRG'ye göre, çok sayıda ders kitabı bulunmaktadır ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve Harvard Üniversitesi gibi okullarda kullanılıyor.[6]
CK-12 FlexBook, Amerika Birleşik Devletleri merkezli K-12 kursları için tasarlanmış açık ders kitaplarıdır.[7] CK-12 FlexBooks, ulusal, Amerika Birleşik Devletleri ve bireysel devlet ders kitabı standartlarına uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. CK-12 FlexBooks, Creative Commons BY-NC-SA Creative Commons lisansı kapsamında lisanslıdır. CK-12 FlexBooks çevrimiçi, kişisel ve çevrimdışı kullanım için formatları sunmak için ücretsizdir. Hem iPad, hem de Amazon Kindle için formatlar sunulmaktadır. Okul bölgeleri, yerel öğretim standartlarını karşılamak için açık bir kitap olarak bir başlık seçebilir veya özelleştirebilir.[8]
Curriki kâr amacı gütmeyen, "müfredatı dağıtmak ve paylaşmak için eğitimcileri güçlendirmek" amaçlı başka bir modüler K-12 içeriğidir. Seçilen Curriki malzemeleri de devlet eğitim standartlarıdır.[9] Bazı Curriki içerikleri açık ders kitaplarında toplanmıştır, bazıları modüler dersler veya özel konular için kullanılabilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The American Heritage Dictionary entry". 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ Green, Andy (1990). Education and State Formation (İngilizce). St. Martin's Press. s. 1.
- ^ "Osmanlı Son Döneminde Kızların Eğitimi ve Öğretmen Faika Ünlüer'in Yetişmesi ve Meslek Hayatı". dhgm.meb.gov.tr. 10 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2025.
- ^ Akşin Somel, Selçuk (2001). The Modernization of Public Education in the Ottoman Empire 1893-1908 (İngilizce). Koninklijke. ss. 194-195.
- ^ "Türkiye Bilimler Akademisi". 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "Open Textbooks: Catalog". 20 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "Free SAT Prep". 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "User-Generated Content in Education/CK-12 Flexbooks". 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "Shaping the Future of Learning". 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ders kitabı 14 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
