Düzenli ordu

Agualongo'ya karşı bağımsız Tropas, 1823

Düzenli ordu, bir ülkenin resmî ordusudur. Yani resmî olan silahlı kuvvetlerdir. Bu orduya dahil olan ordular daimi ordu ve yedek kuvvetlerdir. Paralı askerler, düzensiz ordu, vs. bu orduya dahil değildir. İki tip düzenli ordu vardır:

• Zorunlu askerlik ordusu: Zorunlu askerlik uygulaması olan ülkelerde olan ordudur. İçinde profesyoneller ve zorunlu askerlik yapan askerler vardır.
• Profesyonel ordu: Zorunlu askerlik uygulaması olmayan ülkelerde olan ordudur. İçinde profesyonel askerlik yapanlar vardır. Profesyonel ordu, daimi orduyla aynı şey değildir. Daimi ordunun içinde, zorunlu askerlik yapanlar bulunabilmektedir. Profesyonel orduda, sadece kendi isteğiyle orduya katılmış askerler vardır.

Türkiye'de düzenli ordu tarihi

I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti'nin elinde kalan ordu, Mondros Ateşkes Anlaşması'yla terhis edilmişti. Yunan işgaline karşı çeşitli cephelerde Kuvâ-yi Milliye birlikleri direniş gösteriyor, ancak kesin bir sonuç elde edemiyordu. TBMM açıldıktan sonra, ülkede devlet otoritesinin kurulması ve düşmanın yurttan atılabilmesi için düzenli ordunun kurulması gerekliydi. TBMM açıldıktan bir süre sonra Mustafa Kemal'in çabalarıyla düzenli ordunun kurulmasına karar verildi.

Düzenli ordunun kurulmasındaki nedenler

1. TBMM açıldıktan sonra ülkede devlet otoritesinin kurulmasının zorunlu hale gelmesi,
2. Kuvâ-yi Milliye birliklerinin işgalleri engelleyememeleri ve işgal güçlerini durduramamaları,
3. Kuvâ-yi Milliye'nin hukuk devleti anlayışına ters hareket etmeleri, özellikle ayaklanmaların bastırılması sırasında suçluları cezalandırma yöntemlerinin halkın tepkisine yol açması,
4. Kuvâ-yi Milliye birliklerinin eğitim disiplin ve düzen yönünden eksik olmaları, düzenli düşman kuvvetlerine karşı koyabilecek silah, bilgi ve deneyime sahip olamamaları,
5. Kuvâ-yi Milliye birliklerinin 22 Haziran 1920 tarihinde saldırıya geçen Yunan kuvvetleri karşısında başarılı olamamaları, bu yüzden de büyük toprakların kaybedilmesi,
6. Kuvâ-yi Milliye birliklerinin kendi başlarına buyruk hareket etmeleri ve bir otorite altına girmek istememeleri,
7. Kuvâ-yi Milliye'nin yiyecek gibi ihtiyaçlarını halktan zorla karşılamaları

Düzenli ordunun kurulması çalışmaları sırasında Kuvâ-yi Milliye birlikleri devlet otoritesi altına girmek istemediler. Bunlar içinde en önemlisi Çerkez Ethem ile Demirci Mehmet Efe kuvvetleriydi. Düzenli orduya isyan eden bu birlikler başarılı olamadılar. Böylece 1921 yılı başlarında Kuvâ-yi Milliye birlikleri büyük ölçüde düzenli birliklere dönüştürüldü.

Ayrıca bakınız

• Başıbozuk
• Gerilla