Dürbün

Ateşli silahlarda kullanılan nişangâh için dürbün (nişangâh) sayfasına bakınız.

Tipik bir Porro prizma dürbün dizaynı
1 - Objektif
2-3 - Porro prizmalar
4 - Mercek

Dürbün veya bakaç, birbirinin aynı veya simetrik olan mercekler grubunun aynı noktaya odaklanacak şekilde yerleştirilerek gözlem yapacak kişinin her iki gözünü de kullanarak baktığında uzaktaki nesneleri yakındaymış gibi görmesine olanak veren cihazlara verilen genel addır.

Galile dürbünü

Ana madde: Galile dürbünü

Etimoloji

Farsça bir kelime olup "dür" uzak anlamında "bin" gören anlamında olan sözcüklerin birleşiminden türemiştir. Türkçede, uzağa bakma işlevinden yola çıkarak bak- köküne genelde aygıt veya araç-gereç adı türetmede kullanılan -(g)aç getirilerek 'bakaç' denilmiştir.

Uzaklık ölçümü

Eğer nesnenin yüksekliği biliniyor ise, dürbün ile nesne arasındaki mesafenin hesaplanmasına olanak veren dürbün ve hesaplama yöntemi vardır. Örneğin bir Amerikan denizci dürbününde (7 x 50) 5 milyeme (bir daireyi 6400 parçaya bölen askeri açı birimi) eşdeğer açılar vardır. 1 milyem 1000 metre mesafede nesnenin en altı ile en üstü arasındaki 1 metrelik mesafeye eşittir.

Buradan yola çıkarak bir nesnenin yüksekliğini bildiğimiz takdirde mesafeyi ölçmenin formülü şu şekildedir:

$\mathrm {M} ={\frac {NY}{AM}}X1000$

• $\mathrm {M}$ = metre cinsinden nesneye olan Mesafe
• $NY$ bilinen = Nesne Yüksekliği.
• $AM$ nesnenin = Milyem olarak derecesi

USS Harry S. Truman uçak gemisinin sinyal köprüsündeki Amerikan denizci dürbünü. Dürbün'ün merceklerinde, ABD Donanması tarafından da kullanılan MH-60S Seahawk hava destek helikopteri, USS Dwight D. Eisenhower (CVN-69) uçak gemisine ikmal görevini yerine getirirken görülmektedir.(4 Kasım 2005)

Örneğin bir Amerikan denizci dürbününde (7 x 50) 5 milyem skalalı ise (her ölçü 5 milyeme eştir) ve bir fenerin yüksekliği 120 metre ve bunun dürbünden görünen değeri de 3 ölçü ise, fenerin mesafesi 8000 metredir.

$\mathrm {8000m} ={\frac {120m}{15milyem}}X1000$

Üreticiler

2008 itibarı ile dünya çapında ünlenmiş dürbün üreticileri (alfabetik sıra ile)

• Bausch & Lomb (ABD) – 1976'dan beri dürbün yapımını durdurdular
• Brunton, Inc. (ABD)
• Bushnell Corporation (ABD)
• Bushman
• Canon (Japonya)
• Celestron (ABD)
• Fujinon (Japonya)
• Leica (Almanya)
• Leupold & Stevens, Inc. (ABD)
• Meade Instruments (ABD)
• Meopta (Çek Cumhuriyeti)
• Minox
• Nikon (Japonya)
• Pentax (Japonya)
• Sunagor (Japonya)
• Swarovski (Avusturya)
• Vixen (telescopes) (Japonya)
• Vivitar (ABD)
• Vortex Optics (ABD)
• Carl Zeiss (Almanya)