Cogito ergo sum

René Descartes (1596–1650)

Cogito, ergo sum (Fransızca: Je pense, donc je suis; Türkçe: Düşünüyorum, öyleyse varım), René Descartes'ın Batı rasyonalizminin kurucu elementi olan felsefi sözünün Latince hâlidir. "Cogito ergo sum", Descartes'ın Discours de la méthode (Metot Üzerine Söylevler, 1637) kitabında Fransızca "Je pense, donc je suis" şeklinde yer alır.

Descartes önce dört kural saptadı:

1. Açık seçik ve belirgin fikirler dışında hiçbir şeyi kabul etmemek.
2. Her sorunu çözümü için gerekli sayıda parçalara ayırmak.
3. Düşünceleri basitten karmaşığa doğru sıralamak.
4. Gözden kaçmış bir şey olup olmadığını sürekli kontrol etmek.

Sonra bu kuralları izleyerek şöyle düşündü:

• Duyularımız bazen bizi aldattığına göre, hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını farz etmeliyim.
• Burada sobanın karşısında oturduğumu nasıl bilebilirim.
• Bundan emin olamam. Rüya ya da hayal görüyor olabilirim.
• Ya da muzip bir şeytan benimle oyun oynuyor olabilir.
• Kuşku duymayacağım tek şey, bir şey düşünüyor olmam. Rüya gördüğümü, benimle alay edildiğini ya da bir bedenim olmadığını düşünsem bile bu böyle.
• İşte buldum! Düşünüyorum, öyleyse varım!