Bedreddin Mahmud Bey
| Mahmud Bey محمود بك | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Mecdüddin Bedreddin Bey | |||||
Mahmud Bey tarafından Karaman'da bastırılmış dirhemler. | |||||
| 4. Karamanoğulları Hükümdarı | |||||
| Hüküm süresi | 19 Nisan 1300 - 1308 | ||||
| Önce gelen | Güneri Bey | ||||
| Sonra gelen | Yahşı Han | ||||
| 1. Alâiye Beyi | |||||
| Hüküm süresi | 1293 - 19 Nisan 1300 | ||||
| Önce gelen | Makam oluşturuldu | ||||
| Sonra gelen | Yusuf Bey | ||||
| Doğum | y. 1250 - 1252 arası Ermenek, Karaman, Anadolu Selçuklu Devleti | ||||
| Ölüm | y. 1308 (58 - 56 yaşında) Anamur, Mersin, Karamanoğulları Beyliği | ||||
| Defin | Karamanoğlu Mehmetbey Türbesi, Karaman, Türkiye | ||||
| Çocuk(lar)ı | Yahşı Han Musa Bey I. İbrahim Halil Mirza Bey Yusuf Bey İsa Bey | ||||
| |||||
| Hanedan | Karamanoğlu Hanedanı | ||||
| Babası | Karaman Bey | ||||
| Annesi | II. Gıyâseddin Keyhüsrev'in kızı[1] | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Bedreddin Mahmud Bey, Mahmud Bey veya Mecdüddin Mahmud Bey (d. y. 1250-52, Ermenek - ö. y. 1308, Anamur), Karamanoğulları Beyliği'nin dördüncü hükümdarıdır. Devletin kurucusu Karaman Bey'in oğludur. 1300 yılından 1308 yılındaki vefatına kadar 8 yıl boyunca hüküm sürmüştür. Alâiye Beyliği'nin kurucusu ve ilk beyi olarak kabul edilmektedir.[2]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahmud Bey, 1250-1252 yıllarında Ermenek'te dünyaya gelmiştir. Babası Karamanoğulları Beyliği ve Hanedanı'nın kurucusu Karaman Bey, annesi ise Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in kızıdır.[3]Mahmud'un nasıl bir eğitim aldığına ve nasıl yetiştirildiğine dair güvenilir bir kayıt bulunmamaktadır. Babası beyliğini 1255 veya 1256 yılında kurmuş, gerçekleştirdiği fetihler sayesinde sınırlarını genişletmiş ve kısa sürede bölgede güç kazanmıştır.
Karaman Bey, 1263 yılında Kilikya Ermeni Krallığı'na karşı giriştiği bir savaş sırasında aldığı yaralar sonucunda bir süre sonra hayatını kaybetmiştir. Bu gelişmenin ardından Anadolu Selçuklu Sultanı IV. Rükneddin Kılıç Arslan, Karaman Bey'in oğullarını tutuklatarak Konya'daki Gevele Kalesi'ne hapsettirmiştir. 1266 yılında Rükneddin Kılıç Arslan'ın Moğollar tarafından idam edilmesinin ardından, Muînüddin Süleyman Pervâne devlet yönetiminde tam anlamıyla söz sahibi olmuştur. Pervâne'nin iktidarı ele geçirmesinin ardından Mahmud Bey, kardeşleriyle birlikte serbest bırakılmıştır. Ancak küçük kardeşi Ali Bey rehin olarak Kayseri'de kalmıştır.[4]
Serbest kalmalarıyla beraber ağabeyi I. Mehmed Bey, beyliğin başına geçmiş ve 1278 yılına kadar hüküm sürmüştür. Bu tarihte, Kurbağahisarı mevkiinde az sayıda adamlarıyla ilerlerken Moğol-Selçuklu birliğinin baskınına uğramış; kardeşleri Zekeriya ve Tanu ile iki erkek kuzeniyle birlikte öldürülmüştür. Bunun üzerine diğer bir ağabeyi olan Güneri Bey beyliğin başına geçmiştir.[5]
Alâiye'yi alması
[değiştir | kaynağı değiştir]
Anadolu'daki mevcut karışık durumdan yararlanmak isteyen Kıbrıs Kralı II. Henry, 1293 yılında otorite boşluğundan faydalanarak Alâiye'yi fethetmek üzere harekete geçmiştir. Nitekim Alâiye üzerinde hâkimiyet kurabilecek bir Kıbrıs Krallığı, askerî ve ekonomik açıdan Akdeniz siyasetinde etkinliğini artırma imkânı bulacaktı. Bu nedenle vakit kaybetmeden deniz yoluyla şehri abluka altına almıştır.
II. Henry'in bu yaptıklarından haberdar olan Mahmud Bey, gelişmelere kayıtsız kalamadı. Çünkü Alâiye şehri, Karamanoğulları Beyliği'nin topraklarında yer alan önemli bir Türk yerleşim yeriydi. Buranın Haçlılar tarafından ele geçirilmesi, hem güvenlik açısından ciddi bir tehdit oluşturacak hem de ekonomik kayıplara neden olucaktı. Bunun üzerine vakit kaybetmeden birliklerini hazırlayan Mahmud Bey, Ermenek havzasının jeopolitik avantajlarından yararlanarak süratle Alâiye önlerine ulaştı. Öte yandan Memlüklerle iş birliği kurarak onlardan da destek alan Mahmud Bey, Alâiye ve çevresinde Kıbrıs Krallığı ordusunu mağlup ederek bölgeden uzaklaştırdı.[6]
Mahmud Bey, burada Karamanoğulları'na bağlı küçük bir beylik kurdu ve muhtemelen 1300 yılına kadar bey olarak görev yaptı. Karamanlıların Alâiye kolunun tarihi bu olaydan itibaren başlamış oldu.[7]
Beyliğin başına geçmesi ve faaliyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Güneri Bey, 19 Nisan 1300 günü hayatını kaybetmiştir. Ağabeyinin vefat haberini almasıyla birlikte Mahmud Bey, Larende'de beyliğin başına geçmiş ve hükümdar olmuştur. Kendisine dinin şerefi anlamına gelen Mecdüddin, dinin ışığı anlamına gelen Bedreddin unvanları verilmiştir.[8]
14. yüzyılın ilk yarısı kaynak yetersizliği nedeniyle Karamanlı tarihinin en az bilinen dönemidir. Bu yüzden saltanat dönemine dair çok fazla bilgiye sahip değiliz.
Moğol kumandanı Kazancuk ile savaşması
[değiştir | kaynağı değiştir]Moğol kumandanı Kazancuk'un komutasındaki İlhanlı ordusu, Karamanlıları cezalandırmak amacıyla Toros geçitlerine doğru ilerlemiş; ancak iki ordunun burada karşı karşıya gelmesiyle çıkan savaşta, Bedreddin Mahmud Bey, Kazancuk'un ordusunu ağır bir yenilgiye uğratmıştır.[9]
Son yılları ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahmud Bey, 1308 yılında Kilikya Ermeni Krallığı ile Anamur civarında önemli bir savaşa girmiştir. Bu savaştan Karamanlılar galip çıkmış, Kilikya Ermeni kuvvetleri ise ağır bir yenilgi almıştır. Ancak Mahmud Bey, savaş sırasında aldığı ağır yaralar nedeniyle kısa bir süre sonra hayatını kaybetmiş ve şehit olmuştur. Ölüm tarihi için 1311 veya 1312 tarihini veren kaynaklarda vardır.[10]
Mecdüddin Mahmud Bey'in naaşı, Karaman ilinin Ermenek ilçesine götürülmüş ve Balkusan Köyü'nde yaptırdığı türbeye defnedilmiştir. Ailesiyle beraber medfundur.[11]

Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ermenek'te 1302-1303 yılında Ermenek Ulu Camii'ni yaptırmıştır.
- Karaman'da olan Karamanoğlu Mehmetbey Türbesi'ni yaptırmıştır.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Erkek çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yahşı Han
- Musa Bey
- I. İbrahim
- Halil Mirza Bey
- Yusuf Bey
- İsa Bey
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ https://www.karamandauyanis.com/yazarlar/yusuf-yildirim/karaman-bey/86077 22 Haziran 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
- ^ "Mecdüddin Mahmud Bey".
- ^ "Karaman Bey". Yusuf Yıldırım. 2016. 22 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Karamanoğulları TDV". Faruk Sümer. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2025.
- ^ "Karamanoğulları TDV". Faruk Sümer. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2025.
- ^ "Karamanoğulları Beyliği'nin Anadolu Beylikleri Ve Devletleriyle İlişkileri". Hümeysa Yıldırım. 2023.
- ^ "Alâiye Beyliği TDV". Erdoğan Merçil. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2025.
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt I, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 243-244
- ^ Karaman governor's page (Türkçe)22 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1988). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri.
- ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt I, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 241