Beşinci kol

Birleşik Devletler'den II. Dünya Savaşı posteri

Beşinci kol, fiili müdahale ile ele geçirilemeyen bir kitleyi ya da devleti propaganda, casusluk, sabotaj ya da terör yoluyla manevi etkiye maruz bırakarak müdahaleye uygun hale getirmeyi veya savaş esnasında zaferi kolaylaştırmayı sağlayan her türlü manevi yıkıcı faaliyettir.

Tarihçe

Bu terim propaganda çalışmalarından farklı olarak yapılan tüm casusluk, sabotaj ve istihbarat hareketleridir.

Bu kelime ilk kez General Franco tarafından 1936-1939 yılları arasında İspanya İç Savaşı sırasında söylenmiştir. Generalin orduları Madrid'e dört koldan saldırdıkları sırada beşinci kol görevindeki Madrid içerisinde bulunan Generalin istihbarat yetkilileri şehirde bir ayaklanma çıkarmış ve Madrid'in düşmesine yardımcı olmuşlardır.

Bu terimin çıkışı günümüze yakın olsa da İlk Çağ'dan bu yana neredeyse bütün uygarlıklar bu çalışmada bulunmuştur. Spartalıların Truva atı beşinci kol çalışmasına örnektir. Yine Roma İmparatorluğu da bu çalışmadan en çok yararlanan uygarlık olmuştur. Romalılar Kavimler Göçü sırasında Roma topraklarına giren kavimler arasında huzursuzluk çıkartmak ve onları topraklarından uzaklaştırmak için casusluk ve propaganda çalışmalarında bulunmuştur. Kartacalı General Hannibal Roma topraklarında zayıf düşen ordusuna insan bulmak için Roma topraklarındaki Roma'yla çatışan kavimleri kendi safına çekmek adına beşinci kol çalışmasında bulunmuştur.

Tüm bu çalışmaları en geniş biçimi olarak tanımlayabileceğimiz beşinci kol çalışmalarının teşkilat kökeni I. Dünya Savaşı ve yakın geçmişine dayanır. Her ülkede farklı adlarla anılan yasal istihbarat örgütleri bulunur. Bunlardan bazıları GESTAPO, CIA, KGB, MI6, Millî İstihbarat Teşkilatı, MOSSAD gibi adlarla anılmalarına karşın aslen istihbaratın dışında beşinci kolun yasal görüntülerini teşkil ederler.

Beşinci kol çalışmalarını en etkili şekilde kullanan ilk devlet Nazi Almanyası'dır. Bu devlet, Gestapo aracılığıyla birçok devletin içine sızmış ve halkı kendi görüşlerine göre yönlendirmiştir. Bu sebepten dolayı Nazi Almanyası, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya, Norveç, Hollanda, Danimarka, Avusturya gibi devletleri istila ederken bu çalışmayı temel koşul olarak görmüştür.

Beşinci kol çalışmasından bir örnek: Nazi Almanyası kısa sürede Norveç'e teknisyen ve turist adıyla bolca Alman soktukları gibi içerideki hükûmet karşıtlarını organize edip kısa sürede ülkede nüfuz sahibi olmuşlardır.

Norveç'in işgalinden bir gün önce (8 Nisan 1940), Norveç'te bütün devlet mensupları ve diplomatlara Polonya'nın işgaline ait bir film göstermiştir. Film Alman askerî gücünü gösteriyor ve Alman ordusuna karşı konulduğunda devletlerin başına gelecek ürkütücü olaylar açıkça gösteriliyordu.

Ertesi gün devlet başkanı uyandırılır ve Alman işgalinin başladığı (9 Nisan 1940) haberi verilince, başkan bir önceki gün izlediği filmin etkisiyle savaşın anlamsız olduğuna hükmeder. Bu sebepten ötürü Almanların isteklerini kabul eden başkan, beşinci kolun yardımıyla ülkesini Almanların eline teslim eder.

Beşinci kolda çalışanlar

Çöpçüden devlet başkanına kadar herkes beşinci kol için faaliyet gösterebilir.

Beşinci kolun çalışanları:

1- Özel olarak yetiştirilmişler: Bunlar beşinci kol teşkilatının en önemli çalışanlarıdır. Ekibin beynini oluştururlar.

2- Bilim zümresi, sanatçılar, film yıldızları: Bu kişiler daimi görevli olmayan daha çok tek ya da birkaç görev için ülkeye sokulan şahıslardır.

3- Yerli unsurlar: Bunlar çoğunlukla ayrı bir ideolojiyi benimsemiş devlet otoritesine aykırı hareket edenler ya da devletin yaptıklarından hoşlanmayanlardır.

4- Çıkarcı kesim: Bu kişiler çıkarları için parayla satın alınır ve her türlü işte kullanılabilirler.

5- Hiç bilmeyerek alet olanlar: Bu kişiler haberi olmadan kullanılır.

Beşinci kol ne şekilde çalışır

Beşinci kol insan psikolojisini ve sosyolojiyi iyi bilir. Beşinci kol mukavemeti yüksek bir toplumda çalışamayacağı için öncelikle bu kesime saldırır.

Medya, beşinci kol için etkili bir araçtır. Bunu bilen beşinci kol medyayı kullanarak ülkeye genel ahlakı bozucu ve kültür seviyesini düşüren filmler sokar. Ulusal medyayı kullanarak yine aynı amaca yönelik programları televizyonlarda yayınlatır. Hatta izlenirliği artırmak için halk içinde itibar görmüş sanatçıları bu işe alet eder.

Beşinci kolun en önemli silahlarından biri de modadır. Moda beraberinde israf ve lüksü getirir. Bu da bol para harcamak demektir. Para yoksa suiistimal imdada yetişir.

"Beşinci kol" terimi, bir ülkenin içerisinde dış güçlerin çıkarları doğrultusunda faaliyet yürüten gizli yapılanmaları ifade eder. Bu tür yapıların, hedef aldıkları toplumların iç dengelerini sarsmak amacıyla çeşitli stratejiler uyguladıkları öne sürülmektedir. Bu stratejiler arasında ekonomik zafiyetlerden yararlanarak toplum bireylerini kolay yoldan kazanç arayışına yönlendirmek yer alır. Bu bağlamda, şans oyunları ve ardından kumar gibi alışkanlıkların yaygınlaştırılması, bireysel bağımlılıklar üzerinden toplumsal çözülmeyi hedefleyen yöntemler arasında sayılmaktadır.

Beşinci kol faaliyetlerinin bir diğer iddia edilen amacı, genç nüfusu çeşitli bağımlılıklarla etkisiz hale getirmek ve toplumsal rolünü zayıflatmaktır. Bu doğrultuda, uyuşturucu madde kullanımı, yasa dışı cinsel faaliyetler ve eğlence kültürü gibi araçların yaygınlaştırıldığı ileri sürülür. Bu durumun, gençliğin ahlaki, zihinsel ve bedensel bütünlüğünü olumsuz yönde etkilediği savunulmaktadır.

Kumar, yasa dışı cinsel faaliyetler ve alkol bağımlılığı gibi davranış kalıpları, beşinci kolun toplumsal değerleri hedef aldığı başlıca araçlar olarak değerlendirilir. Bu etkenler, bireylerin etik kavramlardan uzaklaşmasına ve sosyal normların aşınmasına yol açabilir.

Söz konusu faaliyetlerin bir diğer yönü ise toplumun ideolojik olarak kutuplaştırılmasıdır. Beşinci kol yapıları, mevcut rejimi yıkmak ya da korumak adına toplum içinde karşıt görüşlerin sert biçimde karşı karşıya gelmesini teşvik edebilir. Bu bağlamda terör eylemleri ya da pasif direniş gibi yöntemlerin, kamu düzenini bozmak amacıyla araçsallaştırılması mümkündür.

Genel olarak beşinci kol faaliyetleri, sosyal bütünlüğü zayıflatan; ahlaki değerleri erozyona uğratan; eğitim, etik ve ruhsal denge açısından sorunlu bireyler yaratarak toplumsal yapının uzun vadede istikrarsızlaşmasına neden olabilecek unsurlar şeklinde tanımlanmaktadır.

Kaynakça

1-II. Dünya Savaşında Yer Altında Savaş, Selahattin Ertürk

2-Ana Britannica Dizin Açıklaması, Beşinci Kol

3-Haber Alma, Propaganda ve Mukabil Mücadele Esasları, Kurmay Albay Eren

4-Fransa'da Mağlubiyetin sebepleri, General Giraud

5-Espionage, Genelkurmay IX. Şube

6-Hainler ve Casuslar, Kurt Zinger

7-Naziliğin İç Yüzü, Ahmet Emin Yalman