Baker Adası
 | |
| Coğrafya | |
|---|---|
 | |
| Bölge | Kuzey Pasifik |
| Koordinatlar | 0°11′41″K 176°28′46″B / 0.19472°K 176.47944°B |
| Yüzölçümü | 2,1 km2 |
| Sahil şeridi | 4,8 km |
| Zirve | 8 |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| Demografi | |
| Nüfus | 0 |
Baker Adası, (19. yüzyılın başlarında Yeni Nantucket olarak biliniyordu) İngilizce telaffuz: [ˈbeɪkər] Büyük Okyanus'ta ekvatorun kuzeyinde Honolulu'nun yaklaşık 3090 km güneybatısında bulunan üzerinde yerleşim olmayan bir mercan adasıdır. Hawaii ve Avustralya'nin hemen hemen ortasında bulunan adanın en yakınındaki yerleşim adanın 68 km kuzeyindeki Howland Adası'dır. Birleşik Krallık adayı 1897 ile 1936 arası kendi imparatorluğuna dahil saysa da ada 1857 yılından beri Amerika Birleşik Devletleri'nin toprağıdır.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alan: 2,1 km²
- Sahil şeridi: 4,8 km
- Nüfus: 0 (2000)
- Zaman dilimi: UTC-12.00
- Konumu: Pasifik Okyanusu'nun kuzeyi
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Baker Adası ilk olarak 1818 yılında Nantucket balina avcılığı gemisi Equator'un Kaptanı Elisha Folger tarafından keşfedilmiş ve adaya "Yeni Nantucket" adını vermiştir. Ağustos 1825'te, bir diğer Nantucket balina avcısı olan Loper'da Kaptan Obed Starbuck tarafından tekrar görülmüştür. Ada daha sonra adını, 1834'te adayı ziyaret eden Kaptan Michael Baker'dan almıştır. Bazı kaynaklara göre, Baker adayı daha önce 1832'de ziyaret etmiş ve 14 Ağustos 1839'da balina avcısı Gideon Howland ile geri dönmüş ve burada bir Amerikalı denizciyi gömdüğü rivayet edilmektedir. Kaptan Baker, 1855'te ada üzerinde hak iddia etmiş ve daha sonra hissesini daha sonra Amerikan Guano Şirketi'ni kuracak bir gruba satmıştır.
Amerika Birleşik Devletleri, 1856 tarihli Guano Adaları Yasası uyarınca Baker Adası'nı resmen 1857'de ele geçirdi. Adanın guano yatakları, 1859'dan 1878'e kadar Amerikan Guano Şirketi tarafından çıkarıldı. Madencilik faaliyetleri için 'Hawaii de dahil olmak üzere Pasifik'in çeşitli bölgelerinden işçiler getirildi. Hawaiili işçiler, Baker Adası'na ilima çiçeğinden esinlenerek "Puaka'ilima" adını verdiler. Guano çıkarma çalışmalarının kapsamı, 1868 sonlarında İngiliz gemisi Montebello ve Amerikan gemisi Eldorado da dahil olmak üzere birçok geminin tonlarca guanoyu İngiltere'nin Liverpool şehrine taşımasıyla ortaya çıktı.
Şubat 1869'da, kaptanı John Davies olan İngiliz gemisi Shaftsbury, ani bir rüzgar değişimi ve fırtına sonucu geminin palamarlarını sürüklemesi sonucu Baker Adası resiflerinde battı. Aynı yılın ilerleyen zamanlarında, Amerikan gemisi Robin Hood guano yüklerken çıkan yangında yok oldu.
Yerleşimciler, Amerikan Ekvator Adaları Kolonizasyon Projesi sırasında Baker Adası'nda geçici kamp alanları kurdular. Amerikan Ekvator Adaları Sömürgeleştirme Projesi sırasında, yerleşimciler Baker Adası'nda geçici kamplar kurdular. 7 Aralık 1886'da Amerikan Guano Şirketi, haklarını İngiliz firması John T. Arundel & İş Birliği'ne sattı. Şirket daha sonra 1886'dan 1891'e kadar Pasifik'teki guano operasyonları için Baker Adası'nı merkez olarak kullandı. ABD'nin iddiasından vazgeçtiğine inanan Arundel, 1897'de adada çalışma ruhsatı için İngiliz Sömürge Ofisi'ne başvurdu. Birleşik Krallık, Baker Adası'nı İngiliz toprağı olarak kabul etse de, adayı hiçbir zaman resmen ilhak etmedi. ABD, 1920'lerin başlarında bu iddiasını yeniden dile getirdi ve diplomatik görüşmelerin ardından 1935'te Amerikan Ekvator Adaları Sömürgeleştirme Projesi'ni başlattı. Mayıs 1936'da ABD, egemenliğini yeniden teyit etmek için 7358 sayılı Yürütme Emrini yayımladı.
Sömürgeleştirme çalışmalarının bir parçası olarak, Amerikalı yerleşimciler, 3 Nisan 1935'te komşu Howland Adası'na da sömürgeciler getiren USCGC Itasca gemisiyle Baker Adası'na ulaştılar ve guano yataklarını çıkarmak için "Meyerton" adlı bir yerleşim yeri kurdular. Yerleşimciler bir deniz feneri ve konutlar inşa ettiler ve bitki yetiştirmeye çalıştılar. Ancak, adanın kurak iklimi ve deniz kuşlarının etkisi de dahil olmak üzere zorlu koşulları nedeniyle bu çabaların çoğu başarısız oldu. Meyerton'ın nüfusu, 1940 ABD Nüfus Sayımı'nda üç Amerikalı sivil olarak kaydedildi. Yerleşim, II. Dünya Savaşı sırasında Japon saldırılarının ardından 1942'de boşaltıldı ve ardından ABD askerî güçleri adayı işgal etti. Kasaba, adını sömürgeciler için yaşam alanları ve yağmur suyu sarnıçları inşa etmede yardımcı olan ABD Ordusu Yüzbaşı H. A. Meyer'den almıştır. Adanın batı tarafında, deniz seviyesinden 4 metre yükseklikte yer alıyordu.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Baker Adası Ulusal Vahşi Yaşam Sığınağı17 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | ABD'deki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Ada ya da takımada ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
