Ayluka Kilisesi
 Ayluka Kilisesi (2007) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Tamamlandı |
| Konum | Ayyıldız, Lefkoşa, Kıbrıs |
| Adres | Ayyıldız Mahallesi Lozan Sokak |
| Ülke | KKTC |
| Koordinatlar | 35°10′49″K 33°21′55″D / 35.18028°K 33.36528°D |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Taş, Ahşap |
Ayluka Kilisesi, Lefkoşa'da yer alan bir kilise. Kuzey Lefkoşa'nın Ayluka (Ayyıldız) mahallesinde, Lozan Sokak üzerinde yer almaktadır. Adını Luka'dan alır.[1] 2019 yılı itibarıyla Halk Sanatları Derneğine (HAS-DER) ait bir bina olarak kullanılmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kilise girişi üzerinde yer alan yazıtta 1758 yılında Başpiskopos Filatheos döneminde yapıldığı yazar. Bununla beraber, literatürde kilisenin daha eskilerde de var olup bu tarihte sadece genişletildiği görüşü ifade edilmektedir. Kilise bu genişletmeden önce tek bir nef, bu nefi örten dört adet çapraz tonoz ve güneye açılan bir revaktan oluşmaktaydı. Günümüzdeyse iki sütun bu nefi yenilenme sırasında eklenen kuzeydeki koridordan ayırmaktadır. Günümüzde kilise biri güney diğer kuzeyde olmak üzere Gotik üslupta iki giriş kapısına sahiptir.[2]
Kilisede 1780 yılında Başpiskopos Hrisanthos tarafından yaptırılmış ahşap bir ikonostasis bulunmaktadır. Geçmişte "istisnai derecede" bir ikon koleksiyonuna sahip olan kilisenin ikonları güvenlik maksadıyla Başpiskoposluğa taşınmıştır. Bu ikonlar daha sonra III. Makarios Vakfının açtığı Bizans Müzesinin ana sergisini oluşturmuştur.[2]
Kıbrıs'ta yaşanan çatışmalar sırasında kilise "ciddi" zarar görmüştür.[2] 1956 yılının mayıs ayında Kıbrıslı Türklerin EOKA faaliyetlerine karşı gerçekleştirdiği nümayişler sırasında kilisenin yakıldığı literatürde geçmektedir.[3] 12 Haziran 1958 gecesi, toplumlararası çatışmaların yoğunlaştığı bir dönemde, kilise gerçekleşen bir yangında hasar görmüştür. Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu yaptığı bir açıklamada "hareketi hiçbir suretle tasvip etmediklerini" ifade etmiş ve "Türk düşmanları" tarafından yapıldığını iddia etmiştir.[4] Britanya sömürge yönetiminin Kıbrıs valisi Hugh Foot, yangında kilisenin iç mekânının harap olduğunu kaydetmiştir.[5] 1950'lerde gerçekleşen olaylar dolayısıyla kilisenin cemaatini oluşturan Ayluka mahallesinin Rum nüfusu kaçmış, kilise de boşaltılmıştır.[6] 1962 yılı sonunda tartışılan bir yasa tasarısıyla kilisenin tamiratının gerçekleştirilmesi gündeme gelmiştir.[7]
Günümüzdeki kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]1950'li yıllardan sonra atıl durumda kalan kilise yıkılmaya yüz tutmuştur. 1985-1986 yıllarında Eski Eserler ve Müzeler Dairesi ile Halk Sanatları Derneğinin (HAS-DER) işbirliğiyle restore edilmiştir.[8] Çalışmalar sırasında kilise avlusuna bir toplantı salonu inşa edilmiş, kilise ve bu toplantı salonu HAS-DER lokali olacak şekilde düzenlenmiştir.[9] 27 Kasım 1988 tarihinde restore edilmiş kilisenin açılışı gerçekleştirilmiştir.[10] Toplantı salonu 28 Mart 1988 tarihinde yanarak zarar görmüştür.[9] Bir dönem kullanılmayan kilise 2010'lu yıllarda yeniden rehabilite edilmiş ve HAS-DER tarafından faaliyetlere başlanmıştır.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2019.
- ^ a b c Rizopoulou-Egoumenidou, Euphrosyne (2012). "Nicosia Under Ottoman Rule 1570-1878". Michaelides, Demetrios (Ed.). Historic Nicosia. Lefkoşa: Rimal Publications. ss. 284-286. ISBN 9789963610440.
- ^ Demetriou, Olga Maya (2018). Refugeehood and the Postconflict Subject: Reconsidering Minor Losses. SUNY Press. s. 29.
- ^ "Ay Luka Kilisesi". Bozkurt. 13 Haziran 1958. s. 4.
- ^ Asmussen, Jan (2001). "Wir waren wie Brüder": Zusammenleben und Konfliktentstehung in ethnisch gemischten Dörfern auf Zypern. LIT Verlag Münster. s. 236-7.
- ^ Coexistence in the Disappeared Mixed Neighbourhoods of Nicosia by Ahmet An (Paper read at the conference: Nicosia: The Last Divided Capital in Europe, organized by the London Metropolitan University on 20th June 2011)
- ^ "Gizlenmek istenen hakikat". Bozkurt. 29 Aralık 1962. s. 2.
- ^ "Ayluka Kilisesi'nin Restorasyonu Sürüyor". Yenidüzen. 29 Nisan 1986.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b "HAS-DER yardım kampanyası başladı". Halkın Sesi. 2 Temmuz 1988.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "HAS-DER Yeni Merkez Binası Törenle Açıldı". Bozkurt. 29 Kasım 1987.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Alışılagelmişin dışında bir polis birimi". Yeni Bakış. 13 Aralık 2018. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2019.
Not: Bu listede Kuzey Lefkoşa, Lefkoşa İmar Planı kapsamındaki metropol alan olarak değerlendirilmiştir. | |||
| Şehir surları |
|  | |
| Müzeler | |||
| Cami ve kiliseler | |||
| Suriçinde kalan binalar | |||
| Alışveriş ve eğlence | |||
| Parklar, alanlar ve meydanlar | |||
| Şehir surları dışında kalan binalar | |||
| Yönetim | |||
| Mahalleler |
| ||
| Otorite kontrolü |
|
|---|
