Australidelphia - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Evrim tarihi
  • 2 Sınıflandırma
  • 3 Kaynakça
  • 4 Kitaplar

Australidelphia

  • العربية
  • مصرى
  • Български
  • Català
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español
  • Euskara
  • فارسی
  • Français
  • Nordfriisk
  • Galego
  • עברית
  • İtaliano
  • 日本語
  • 한국어
  • Latviešu
  • Malti
  • Nederlands
  • Polski
  • Русский
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Српски / srpski
  • Українська
  • Tiếng Việt
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikitür
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Australidelphia
Yaşadığı dönem aralığı: 61,6-0 myö
Selandiyen-Günümüz[1] 
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Koala (Phascolarctos cinereus)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
(sırasız): Marsupialia
(sırasız): Australidelphia
Szalay, 1982
Takımlar
  • Keseli köstebek (Notoryctemorphia)
  • Yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia)
  • Keseli porsuğumsular (Peramelemorphia)
  • İki ön dişliler (Diprotodontia)

Australidelphia, keseliler alt sınıfının iki üst takımından birisi. Diğer üst takım Ameridelphia, Chiloé keseli sıçanı (Dromiciops gliroides) dışında bütün Amerika'da yaşayan keselileri içine alırken Australidelphia bütün Avustralya'da, Yeni Gine'de ve civarındaki adalarda yaşayan keselileri içine almaktadır.

Evrim tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Keselilerin üst takımları Ameridelphia ve Australidelphia ne zaman birbirlerinden ayrıldıkları hakkındaki fikirler 128 milyon 61,7 milyon yıl arası değişir. Çağdaş görüşlere göre 75 milyon yıl önce ayrıldıkları kabul edilir.

Austradelphia üst takımına ait türlerin çoğu bu dönemde Güney kutbundan Avustralya'ya hareket ettiği tahmin edilir. Ama ancak 65 milyon yıl önce dinozorların ortadan kaybolmasından sonra Avustralya'yı gerçekten fethetmeyi başarmışlardır. Ancak günümüze kadar bulunabilen en eski fosil kanıtlar 54 milyon yıl önceden kalmadır. Queensland'in güneydoğusunda bulunan bu fosilin Australidelphia'ya ait olup olmadığı da henüz kesinleşmemiştir.

Böylece Australidelphia grubu (Güney Amerika'da yaşayan Microbiotheria'nın haricinde) yaklaşık 30 milyon yıl boyunca diğer kıtalara bağlantısız şekilde izolasyonda kalmıştır. Ancak 8 milyon evvel Avustralya'ya gelen bazı kemiriciler ile etenelilerin ilk temsilcileri de kıtaya yayılmıştır.

45.000 yıl önce insanların Avustralya'ya gelmesi ile kıtanın, aralarında Australidelphia türlerinin çoğunlukta olduğu dev hayvanları (Mega fauna) tükenmeye başlamıştır.

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Australidelphia beş takıma bölünmektedir:

  • Microbiotheria sadece, Güney Amerika'da yaşayan Chiloé keseli sıçanını (Dromiciops gliroides) ile tek bir türü içermektedir.
  • Keseli köstebek (Notoryctemorphia) bildiğimiz köstebeğin keseli versiyonu.Notoryctes cinsine ait iki türü içermektedir.
  • Yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia) yaşayan iki familya'ya bölünmektedir: Keseli sansargiller (Dasyuridae) ve Keseli karıncayiyen (Myrmecobiidae). 20. yüzyıla kadar Tazmanya kaplanını (Thylacinus cynocephalus) içeren Thylacinidae adında üçüncü bir familya daha vardı. Son bireyi 1936'da hayvanat bahçesinde öldü.
  • Keseli porsuğumsular (Peramelemorphia) 3 familya'ya bölünen yaklaşık 20 türü içermektedir.
  • İki ön dişliler (Diprotodontia) en çok türü kapsayan en büyük takımdır ve Avustralya'nın en tanınmış hayvanlarını içerir: Kangurugiller (Macropodidae), Koala (Phascolarctos cinereus) ve Vombatgiller (Vombatidae). Ayrıca 3 familya'ya bölünen kanatlı keseliler'de bu takıma aittir.

Australidelphia grubunun soyağacı hakkında hala farklı fikirler yaygındır. Heather Amrine-Madsen'nin 2003 yılında, moleküler genetik araştırmalar sonrası ortaya koyduğu kladogramm şöyledir (yazar: Kemp, 2005):

Australidelphia
 ├──Chiloé keseli sıçanı (Microbiotheria)
 └──N.N.
     ├──İki ön dişliler (Diprotodontia)
     └─N.N.
         ├─Peramelemorphia
         └──N.N.
             ├──Keseli köstebek (Notoryctemorphia)
             └──Yırtıcı keseliler (Dasyuromoprhia)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "PBDB". paleobiodb.org. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2021. 

Kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • T. S. Kemp: The Origin & Evolution of Mammals. Oxford University Press, Oxford 2005, ISBN 0-19-850761-5
  • g
  • t
  • d
Yaşayan memeli takımları
  • Âlem Animalia
  • Şube Chordata
  • Alt şube Vertebrata
Yinotheria
Australosphenida
  • Monotremata (Ornitorenk ve dikenli karıncayiyenler)
Theria
Metatheria
(Marsupial dahil)
Ameridelphia
  • Paucituberculata (Fare keseli sıçangiller)
  • Didelphimorphia (Keseli sıçangiller)
Australidelphia
  • Microbiotheria (Chiloé keseli sıçanı)
  • Notoryctemorphia (Keseli köstebekler)
  • Dasyuromorphia (Keseli sansarlar ve keseli kurtlar)
  • Peramelemorphia (Keseli tavşanlar ve keseli porsuklar)
  • Diprotodontia (Kangurular ve akrabaları)
Eutheria
(Eteneliler dahil)
Atlantogenata
Xenarthra
  • Cingulata (Armadillolar)
  • Pilosa (Karıncayiyenler ve tembel hayvanlar)
Afrotheria
  • Afrosoricida (Tenrekler ve altın köstebekler)
  • Macroscelidea (Fil sivri fareleri)
  • Tubulidentata (Yerdomuzu)
  • Hyracoidea (Kır sıçanları)
  • Proboscidea (Filler)
  • Sirenia (Deniz inekleri)
Boreoeutheria
Laurasiatheria
  • Eulipotyphla (Kirpiler, sivri fareler, köstebekler ve akrabaları)
  • Chiroptera (Yarasalar)
  • Pholidota (Pangolinler)
  • Carnivora (Köpekler, kediler ve akrabaları)
  • Perissodactyla (Tek toynaklılar)
  • Artiodactyla (Çift toynaklılar, balinalar ve yunuslar)
Euarchontoglires
  • Rodentia (Kemiriciler)
  • Lagomorpha (Tavşanlar ve ıslıklı tavşanlar)
  • Scandentia (Sivri sincapçıklar)
  • Dermoptera (Kolugolar)
  • Primatlar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Australidelphia&oldid=35621014" sayfasından alınmıştır
Kategori:
  • Avustralya keselileri
Gizli kategori:
  • ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar
  • Sayfa en son 16.54, 8 Temmuz 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Australidelphia
Konu ekle