Altan Öymen
| Altan Öymen | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Altan Öymen, 2024 | |
| 6. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı | |
| Görev süresi 23 Mayıs 1999 - 1 Ekim 2000 | |
| Yerine geldiği | Deniz Baykal |
| Yerine gelen | Deniz Baykal |
| Türkiye Turizm ve Tanıtma Bakanı | |
| Görev süresi 21 Haziran 1977 - 21 Temmuz 1977 | |
| Başbakan | Bülent Ecevit |
| Yerine geldiği | Nahit Menteşe |
| Yerine gelen | İskender Cenap Ege |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 16. ve 20. dönem milletvekili | |
| Görev süresi 8 Ocak 1996 - 25 Mart 1999 | |
| Seçim bölgesi | 1995 - İstanbul |
| Görev süresi 13 Haziran 1977 - 12 Eylül 1980 | |
| Seçim bölgesi | 1977 - Ankara |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mehmet Altan Öymen 20 Haziran 1932 İstanbul,[1][2] Türkiye |
| Ölüm | 19 Temmuz 2025 (93 yaşında) Şişli, İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1950[3]-1981; 1992-2025) |
| Evlilik(ler) | Aysel Gönül Öymen [4][5][6][7]
(e. 1956; ö. 2024) |
| Akraba(lar) | Örsan Öymen (kardeşi) Bilsay Kuruç (kuzeni) Onur Öymen (kuzeni) |
| Ebeveyn(ler) | Hıfzırrahman Raşit Öymen[1] Fatma Nezaket Öymen[1] |
| Bitirdiği okul | Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi |
| Mesleği | Siyasetçi, gazeteci, yazar |
| Hükûmeti | 40. Türkiye Hükûmeti |
Mehmet Altan Öymen (20 Haziran 1932[1], İstanbul - 19 Temmuz 2025[8], İstanbul), Türk gazeteci, siyasetçi ve eski Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı. Genel başkanlık görevini 1999-2000 yılları arasında sürdüren Öymen, Bülent Ecevit tarafından kurulan 40. Türkiye Hükûmetinde turizm ve tanıtma bakanı olarak yer aldı. 1977 ve 1995 Türkiye genel seçimlerinde CHP milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde yer aldı.
1999 Türkiye genel seçimlerinde partisi CHP'nin meclis dışında kalması nedeniyle genel başkanlıktan istifa eden Deniz Baykal'ın istifasının ardından 1999 yılında düzenlenen 27. Olağan Kurultay'da yeni genel başkan seçildi ve bu görevi 15 ay boyunca sürdürdü. 2000 yılında yapılan kurultayda seçilen Deniz Baykal'a koltuğu devretti. Siyasal kariyerini sonlandırdıktan sonra bir süre Radikal gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Altan Öymen, 20 Haziran 1932 tarihinde İstanbul'da doğdu.[1][2] Babası Hıfzırrahman Raşit Öymen, annesi Fatma Nezaket Öymen'dir.[1] Örsan adında bir erkek, Gülden adında bir kız kardeşi vardır. Onur Öymen amcasının oğludur. Bilsay Kuruç halasının oğludur. Altan Öymen'in babası Trabzonlu, annesi ise Boluludur.[2][9] Ailesinin Ankara'ya taşınması nedeniyle ilk ve orta öğretimini Ankara'da tamamladı. 1955 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinin Malî Şubesi'nde lisans öğrenimini tamamladı.[10]
Gazetecilik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1950 yılından beri gazetecilik yapan Öymen, kariyerine 1950 yılında Ulus gazetesinde parlamento muhabiri olarak başladı ve iki yıl çalıştıktan sonra Tercüman'ın Ankara temsilcisi oldu. 1957'de Yeni Gün gazetesi genel yayın müdürü oldu. 1958-60 yılları arasında Ulus ve Akis gazetelerinde yazdı. 1960-61 yılları arasında Öncü gazetesinde genel yayın müdürü oldu. Akşam, Cumhuriyet, Günaydın gazetelerinde yazılar yazdı ve Milliyet gazetesinde yıllar boyunca muhabir, röportajcı, yönetici, yazar ve başyazar olarak çalıştı. 1962-66 yılları arasında Almanya'da Bonn Büyükelçiliği basın ataşesi görevi yaptı. 1966-67 Milliyet dizi yazarı, 1967-68 Ulus genel yayın müdürü 1968-72 Akşam yazarı, WDR ve DPA muhabiri oldu. 1972 yılında Anka Haber Ajansını kurdu ve 1979 yılına kadar yönetti. Yurt içindeki ve yurt dışındaki radyo ile televizyonlara haber yayınları ve belgeseller hazırladı.
1980'li ve 90'lı yıllarda gazetecilik görevine devam eden Öymen, 1980-82 yıllarında Cumhuriyet gazetesinde yazar olarak çalıştı. 1982'de Milliyet'e yayın kurulu üyesi ve yazar olarak katıldı. 1985-95 arasında Milliyet genel yayın koordinatörü, başyazar ve idare meclisi üyeliği yaptı. Uzun yıllar Radikal gazetesinde köşe yazıları yazdı.[10]
Hayatını kaybedene dek köşe yazarlığını devam ettiren Öymen, son yıllarda yazılarını yeniden Cumhuriyet'te yazmaktaydı.[11][12]
Siyasi kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1950 yılında üniversiteden arkadaşları ile birlikte Cumhuriyet Halk Partisine üye oldu.[13] Aktif siyasete 1961 yılında kurucu meclis üyeliğiyle başladı. 1977 Türkiye genel seçimlerinde CHP'den Ankara milletvekili olarak meclise girdi. Aynı yıl Bülent Ecevit tarafından kurulan 40. Türkiye Hükûmetinde turizm ve tanıtma bakanı olarak yer aldı. 1978-1979 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi TBMM Grup Başkanvekilliği ve Avrupa Konseyi Türk Delegasyonu üyeliği görevlerini üstlendi. 1979-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel sekreter yardımcısı olarak çalıştı.
1995 Türkiye genel seçimlerinde CHP İstanbul milletvekili olarak tekrar meclise girdi ve partisinin grup başkanvekilliğini yaptı. 1999 Türkiye genel seçimlerinin ardından partisi CHP'nin meclis dışında kalmasıyla genel başkanlıktan istifa eden Deniz Baykal'ın ardından 23 Mayıs 1999 tarihinde düzenlenen CHP 27. Olağan Kurultayı'nda yeni genel başkan olarak seçildi ve bu görevini 15 ay sürdürdü. 30 Eylül 2000 tarihinde yapılan 11. Olağanüstü Kurultay'da Öymen bir kez daha genel başkanlığa aday oldu. Bu kurultayda Öymen'in rakibi, istifa ettiği makamına yeniden aday olan eski genel başkan Deniz Baykal'dı.[14] Öymen ve Baykal arasında çekişmeli geçen genel başkanlık yarışında, Öymen üçüncü turun sonunda kurultay seçimini karşı kaybetti ve görevini Baykal'a devretti.[10][15] Türkiye siyasi tarihinde bir parti genel başkanının görevini sürdürürken aday olduğu bir kurultayda makamını kaybetmesi ender görülmüş bir durumdur. Öymen, Cumhuriyet Halk Partisi tarihinde görevi başındayken genel başkanlıktan kurultay delegelerinin kararı sonucu ayrılan ilk genel başkan olmuştur.
Özel yaşamı ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]İyi derecede Almanca ve Fransızca bilen Altan Öymen, Aysel Öymen'in 2024'teki ölümüne kadar evli kalmıştır ve iki çocuk babasıdır.[10] 18 Temmuz 2025'te viral enfeksiyon sebebiyle Şişli Florence Nightingale Hastanesinde yoğun bakıma alındı.[12] 19 Temmuz 2025'te çoklu organ yetmezliğinden dolayı 93 yaşında öldü.[8] 21 Temmuz 2025'te TBMM'de düzenlenen devlet töreni sonrasında cenazesi Cumhuriyet Halk Partisi genel merkezine getirildi ve veda töreni yapıldı.[16] Cenazesi bir gün sonra İstanbul'a getirildi ve Teşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile kabristanına, kısa süre önce vefat eden eşi Aysel Öymen'in yanına defnedildi.[17]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1975 - Mobilya Dosyası (Uğur Mumcu'yla birlikte)
- 2002 - Bir Dönem Bir Çocuk
- 2004 - Değişim Yılları
- 2008 - Öfkeli Yıllar
- 2013 - ... Ve İhtilal
- 2015 - Altan Öymen'den Anılı Kitaplar Seti (dört cilt)
- 2016 - Kayıp Yaz 2015
- 2018 - Umutlar ve İdamlar (1960-1961)
- 2018 - 01 Adana: 80'lı Yıllarda Adana (Tan Oral'la birlikte)
- 2022 - Kuşaklararası: Hayat, Siyaset ve Türkiye'nin Halleri Üzerine Bir Sohbet (Söyleşi: Atahan Ünal)
- 2024 - Başöğretmenin Yolunda - Atatürkçü İki Eğitim Gönüllüsü: Hıfzırrahman Raşit Öymen - Münir Raşit Öymen (Onur Öymen'le birlikte)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f "TBMM Albümü 3. Cilt (1983-2010)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ a b c ""İlk dergimi 10 yaşında çıkardım, 5 kuruşa okuttum"". 27 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
- ^ "Altan Öymen'den "...Ve İhtilal"". 28 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "'İyi ki evlendik'". 28 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2024.
- ^ "Sözcü Bugünkü Vefat (Ölüm) – Başsağlığı – Anma – Teşekkür – Mevlit İlanları-24.1.2024". 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ "Hürriyet Bugünkü Vefat (Ölüm), Başsağlığı, Anma, Teşekkür İlan Sayfası & Arşiv Sayfalar 25 Ocak 2024". 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ a b Balkan, Deniz Işık (19 Temmuz 2025). "Altan Öymen hayatını kaybetti - Sözcü Gazetesi". www.sozcu.com.tr. 19 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2025.
- ^ "TÜRK SİYASİ HAYATINDA MEHMET ALTAN ÖYMEN" (PDF). 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d "Altan Öymen". biyografi.info. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2016.
- ^ "Altan Öymen yazdı : Kim ne istiyor? | Cumhuriyet". www.cumhuriyet.com.tr. 4 Haziran 2025. 5 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2025.
- ^ a b "CHP'nin eski genel başkanlarından, yazarımız Altan Öymen yoğun bakımda". Cumhuriyet. 18 Temmuz 2025. 19 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2025.
- ^ "Altan Öymen yazdı : CHP ve '75 yıl' | Cumhuriyet". www.cumhuriyet.com.tr. 21 Mayıs 2025. 21 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2025.
- ^ "Baykal yeniden CHP'nin lideri oldu". arsiv.ntv.com.tr. 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2025.
- ^ "CHP'de kurultaylar tarihi". Hürriyet. 2 Temmuz 2004. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2024.
- ^ Gazi Nogay (2025-07-21). "Eski CHP Genel Başkanı Altan Öymen için Meclis'te cenaze töreni düzenlendi". Anadolu Ajansı. 21 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-22.
- ^ "Eski CHP Genel Başkanı Altan Öymen son yolculuğuna uğurlandı". Cumhuriyet. 2025-07-22. 22 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-22.
| Parti siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Deniz Baykal |
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı 23 Mayıs 1999 - 1 Ekim 2000 |
Sonra gelen: Deniz Baykal |
| Siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Nahit Menteşe |
Türkiye Turizm ve Tanıtma Bakanı 21 Haziran 1977 - 21 Temmuz 1977 |
Sonra gelen: İskender Cenap Ege |
| .svg){kind=logo} | |
| Basın-Yayın ve Turizm Bakanları (1957-1963) | _logo.svg){kind=logo} | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Turizm ve Tanıtma Bakanları (1963-1981) | |||||
| Kültür Bakanları (1971-1981) | |||||
| Kültür ve Turizm Bakanları (1981-1989) | |||||
| Kültür Bakanları Turizm Bakanları (1989-2003) |
| ||||
| Kültür ve Turizm Bakanları (2003-günümüz) | |||||
- 40. Hükûmet - 2. Ecevit Hükûmeti
- 1932 doğumlular
- 20. yüzyıl Türk gazetecileri
- 21. yüzyıl Türk gazetecileri
- Trabzon ili doğumlu siyasetçiler
- Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanları
- Ankara Atatürk Lisesinde öğrenim görenler
- Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde öğrenim görenler
- TBMM 16. dönem Ankara milletvekilleri
- TBMM 20. dönem İstanbul milletvekilleri
- TBMM 1961 Kurucu Meclis basın temsilcisi
- TBMM Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekilleri
- Sedat Simavi Ödülü sahipleri
- NATO Parlamenterler Asamblesi Türk Grubu
- Cumhuriyet Halk Partisi MYK üyeleri
- 2025'te ölenler
- Haber ajansları kurucuları
- Milliyet (gazete) kişileri
- Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü sahipleri
- Radikal (gazete) kişileri
- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başarı Ödülü sahipleri
- Trabzon ili doğumlu gazeteciler
- Öymen ailesi
- Türkiye kültür ve turizm bakanları
- Türk sosyal demokratlar
- Cumhuriyet (gazete) kişileri
- Çoklu organ yetmezliğinden ölenler
- Cumhuriyet Halk Partisi mensubu siyasetçiler
- Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler
- Türk yazarlar