1470'ler
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1470'ler 1 Ocak 1470 günü başlayıp 31 Aralık 1479 günü sona eren Jülyen Takvimi'nin on yılıdır.
Olaylar
1470
- 12 Temmuz - Eğriboz Kuşatması: Osmanlı-Venedik Savaşı sırasında Osmanlılar, Sultan II. Mehmed'in Negroponte müstahkem şehrini dört hafta boyunca kuşatmasının ardından, Venedik Cumhuriyeti'ne bağlı Yunan adası Eğriboz'u ele geçirdi.
- Güller Savaşı'nda York hanedanından olan Kral IV. Edward, kardeşi ve dostunun düzenlediği komployla tahttan indirildi.
- 20 Ağustos – Lipnic Muharebesi: Moldovya Prensi III. Ştefan, Ahmed Han komutasındaki Altın Orda Devleti'nin İdil Tatarlarını yendi.
- İsviçreliler, Bourgogne dükü I. Charles'a karşı zafer kazandılar.
- Tarihi belirsiz
- Avrupalıların Afrika'ya ilk gelişi ve köle ticaretinin ilk adımı başladı. Portekizliler Afrika'daki Altın Sahili'ne çıkarak Afrika yerlisi Fante halkı ile ilk teması gerçekleştirdi. Portekizliler Elmina Krallığı'na geldi ve kral ile görüştüler.
1471
- 17 Ocak - Portekizli denizciler João de Santarém ve Pedro Escobar, ıssız Príncipe Adası'nı keşfettiler (şu anda São Tomé ve Príncipe ulusunun bir parçası).
- Ocak – Portekizli denizciler João de Santarém ve Pedro Escobar, Batı Afrika'nın Altın Sahili'ndeki altın ticaret merkezi Elmina'ya ulaştılar ve ekvatorun iki derece güneyindeki Saint Catherine Burnu'nu keşfettiler. Avrupalı denizciler böylece ilk defa Güney Haçı takımyıldızı ile yön tayinine başladı. Ayrıca Fildişi Sahili'ndeki Sassandra'ya da ayak bastılar.
- 29 Ağustos – Portekizliler, Tanca halkının şehirden kaçmasının ardından şehri işgal etti.
- 25 Aralık - 1472 Büyük Kuyruklu Yıldızı, Dünya'dan ilk kez Başak Takımyıldızı'nın önünden geçerken gözlemlendi. Koreli gökbilimciler ve Alman gökbilimciler Regiomontanus ve Bernhard Walther tarafından kaydedilen kuyruklu yıldız, Dünya'ya 10 milyon kilometre yaklaşacak ve bu, kayıtlı tarihte büyük bir kuyruklu yıldızın Dünya'ya en yakın olduğu mesafe olacaktır. Kuyruklu yıldız 59 gün boyunca görünür olacak ve 1 Mart'tan sonra kaybolacaktır.[1]
- Alâiye Beyliği, Osmanlı egemenliğine girdi.
- Kiev Voyvodalığı kuruldu (dağılışı 1793).
1472
- Dünyanın günümüzde de hizmet veren en eski bankası olan Banca Monte dei Paschi di Siena, bir rehin dükkânı olarak Monte di Pietà adıyla kuruldu.
- Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi kuruldu.
- Portekizliler Wouri Nehri'nden yukarı yelken açarak modern Kamerun'a ulaştı ve yerel halkı köleleştirerek kapsamlı bir köle ticaretine başladı.
- 11 Nisan – Dante Alighieri'nin İlahi Komedya'sının ilk basılı baskısı Foligno'da yayımlandı.
1473
- 11 Ağustos - Fatih Sultan Mehmet ile Akkoyunlu sultanı Uzun Hasan arasında Otlukbeli Muharebesi gerçekleşti.
1474
- 7 Şubat – Macaristan'ın Varad kasabası, Mihaloğlu Ali Bey komutasındaki 7.000 kişilik Osmanlı süvari ordusu tarafından alındı ve halkı esir edildi.
- 9 Mayıs - Tarihte kayıtlı ilk savaş suçları davası, Burgonya Savaşları sırasında askerlerinin sivilleri öldürmesine ve tecavüz etmesine izin verdiği gerekçesiyle Burgonya generali Peter von Hagenbach'ın yargılanmasıyla Yukarı Alsas'taki Breisach am Rhein'da başladı. Duruşma, Breibach ve çevresindeki Alsas kasabalarından seçilen 28 yargıçtan oluşan bir heyet önünde ve dışarıda büyük bir kalabalığın önünde gerçekleştirildi. Duruşma sırasında Hagenbach, komutanlarının verdiği emirleri yerine getirdiğini belirterek "emir savunması"nı yapan bilinen ilk kişi oldu. Birkaç saat süren müzakerelerin ardından yargıçlar oybirliğiyle Hagenbach'ı suçlu buldu ve idama mahkûm etti. Bir günlük duruşmanın sonunda Hagenbach'ın başı kesildi.
- 8 Ağustos – İşkodra Kuşatması (1474), Antonio Loredan komutasındaki Venedik Cumhuriyeti'nden 25.000 kişilik birleşik ordunun, Zeta Prensliği ve Arnavut direniş güçleriyle birlikte şehri kurtarmasıyla sona erdi. Hadım Süleyman Paşa komutasındaki 8.000 Osmanlı askerinin neredeyse tamamı öldürüldü.
1475
- 10 Ocak - Boğdan Prensliği komutanı III. Ştefan ile Osmanlı Devleti komutanı Hadım Süleyman Paşa arasında Racova Muharebesi gerçekleşti.
- Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet, Kırım Hanı Mengli Giray Han'ın müstakil bir hükümdar gibi olduğu 7 maddelik bir antlaşma akdetti ve Kırım Osmanlı Devleti'nin bir parçası haline geldi.
- İngiltere ve Fransa arasında Picquigny Antlaşması imzalandı ve aralarındaki savaş sona erdi.
- Brugge'de William Caxton tarafından ilk İngilizce kitap basıldı.
- Fatih Sultan Mehmet tarafından Sisam Adası fethedildi.
1476
- 26 Temmuz - Akdere Muharebesi'nde Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı ordusu, Moldovalıları yendi.
1477
- Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi kuruldu.
- Tübingen Üniversitesi kuruldu.
- Uppsala Üniversitesi kuruldu.
- İstanbul'da Kadı Muhyiddin tarafından nüfus sayımı yapıldı.
1478
- Novgorod Cumhuriyeti dağıldı (kuruluşu 1136).
- Fatih Sultan Mehmet tarafından ilk altın para bastırıldı.
1479
- 25 Ocak - Osmanlı Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasında bir barış ve ticaret antlaşması olan Osmanlı-Venedik Antlaşması imzalandı.
- 4 Eylül - Kastilya Krallığı ile Portekiz arasında, Kastilya İç Savaşı'nı sonlandıran Alcáçovas Antlaşması yapıldı.
- 13 Ekim - Osmanlı Devleti ve Eflak ile Macaristan orduları arasında Ekmek Otlak Muharebesi gerçekleşti.
- Arnavutluk, Osmanlı Devleti'ne katıldı.
- Epir Despotluğu dağıldı (kuruluşu 1205).
- Leş Birliği dağıldı (kuruluşu 1444).
- Kopenhag Üniversitesi kuruldu.
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğumlar
1460
- XII. Muhammed, Gırnata Emirliği'nin son hükümdarı (ö. 1533)
- Alemşah Halime Begüm, Safevi Devleti'nin kurucusu Şah İsmail'in annesi (ö. 1522 / 1523)
- Gezici vaiz Pian di Meleto, Rönesans dönemi İtalyan ressam (ö. 1549)
- Juan de la Cosa, İspanyol haritacı, fatih ve kâşif (ö. 1510)
- Juan Ponce de León, İspanyol konkistador (ö. 1521)
- Konstanty Ostrogski, Litvanya Büyük Dükalığı'nın bir prens ve generali (ö. 1530)
1461
- 5 Ağustos - I. Alexander Jagiellon, Litvanya Büyük Dükası, Polonya kralı (ö. 1506)
- tarihi bilinmeyen
- Ahmet Kazani, din bilgini (ö. 1542)
1462
- 27 Haziran - XII. Louis, Fransa kralı (ö. 1515)
- 19 Kasım - İmparator Go-Kashiwabara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 104. imparatoru (ö. 1526)
- tarihi bilinmeyen
- Pietro Lando, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 78'inci düka (ö. 1545)
1463
- 24 Şubat – Giovanni Pico della Mirandola, İtalyan filozof (ö. 1494)
- 20 Ekim veya 29 Ekim – Alessandro Achillini, İtalyan filozof (ö. 1512)
- Saturnino Gatti, İtalyan Rönesans dönemi ressamı ve heykeltıraşı (ö. 1518)
1464
- Philippe Villiers de L'Isle-Adam, Hospitalier Şövalyeleri'nin üyesi olan şövalye (ö. 1534)
1465
- 11 Aralık - Ashikaga Yoshihisa, Ashikaga şogunluğunun dokuzuncu şogunu (ö. 1489)
- tarihi bilinmeyen
- I. Mehmed Giray, Kırım Hanlığı hükümdarı (ö. 1523)
- Ahmed Sultan, II. Bayezid'in Amasya valisi olan oğlu (ö. 1513)
- Pîrî Reis, Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınan Osmanlı Türk'ü denizci ve kartografı (ö. (1554)
- Vittore Carpaccio, İtalyan asıllı Venedik Rönesansı ekolüne bağlı ressam (ö. 1526)
1466
- 11 Şubat - Yorklu Elizabeth, VII. Henry'nin karısı, VIII. Henry'nin annesi, IV. Edward'ın kızı, III. Richard'ın yeğeni ve V. Edward'ın kızkardeşi (ö. 1503)
- 9 Eylül - Ashikaga Yoshitane, Ashikaga şogunluğunun 10. şogunu (ö. 1523)
- 28 Ekim - Desiderius Erasmus, Kuzey Avrupa Rönesansı'nın önemli ustası ve klasik edebiyat araştırmacısı, hümanist bilgin ve ilahiyatçı (ö. 1536)
- 30 Kasım - Andrea Doria, Cenevizli amiral ve condottieri (ö. 1560)
- tarihi bilinmeyen
- II. Montezuma, Aztek kralı (ö. 1520)
- Alonso de Ojeda, İspanyol denizci, kaşif, vali ve istilacı (ö. 1515)
- Mehmed Gazzâlî, Osmanlı müderris, müellif (ö. 1531)
1467
- 1 Ocak - I. Zygmunt, Jagiellon Hanedanı üyesi Lehistan kralı, Litvanya Büyük Dükü (ö. 1548)
- 26 Ocak - Guillaume Budé, Fransız hümanist (ö. 1540)
- tarihi bilinmeyen
- Pedro Álvares Cabral, Brezilya'nın kâşifi olarak kabul edilen Portekizli denizci (ö. 1526)
- Şehzade Korkut, Sultan II. Bayezid'in şehzadesi ve Yavuz Sultan Selim'in ağabeyi (ö. 1513)
1468
- 29 Şubat - III. Paulus, papa (ö. 1549)
- tarihi bilinmeyen
- Ahmed Karahisari, Osmanlı hattatı (ö. 1556)
- Francesco Donato, Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 79. düka (ö. 1553)
- Rodrigo de Bastidas, İspanyol kâşif ve fatih (ö. 1527)
1469
- 15 Nisan - Guru Nanak, Sihlerin ilk gurusu (ö. 1539)
- 3 Mayıs - Niccolò Machiavelli, tarih ve politika biliminin kurucusu sayılan Floransalı düşünür, devlet adamı, askerî stratejist, şair ve oyun yazarı (ö. 1527)
- 15 Mayıs - Kemalpaşazâde veya İbn-i Kemal, Osmanlı Şeyhülislamı (ö. 1534)
- 10 Ekim - Yavuz Sultan Selim, 9. Osmanlı padişahı, 88. İslam halifesi (ö. 1520)
- tarihi bilinmeyen
- Bediüzzaman Mirza, Timurlar Devleti'nin son hükümdarı (ö. 1515)
- Vasco da Gama, Avrupa'nın en başarılı kaşiflerinden, Avrupa'dan çıkıp doğrudan Hindistan'a giden ilk kişi olarak bilinen Portekizli denizci (ö. 1524).
Ölümler
1460
- 3 Ağustos - II. James, İskoçya kralı (d. 1430)
- 13 Kasım - Gemici Henrique, Portekiz prensi (d. 1394)
- tarihi bilinmeyen
- Fahreddin-i Acemi, Osmanlı Devleti şeyhülislamı, din alimi, müderris
- Hamza Bey, İstanbul'un Fethi sırasında Osmanlı donanmasına komuta eden Kaptan-ı Derya
1461
- 22 Temmuz - VII. Charles, Fransa Kralı (d. 1403)
- tarihi bilinmeyen
- Domenico Veneziano, İtalyan erken rönesans dönemi ressamı (d. 1410)
- İnal, Mısır Memlûk Sultanı (d. 1380)
1462
- 27 Mart - II. Vasili, Moskova büyük prensi (d. 1415)
- tarihi bilinmeyen
- II. Esen Buğra, Moğalistan hanı
1463
- 1 Kasım - David Megas Komnenos, Trabzon İmparatorluğu'nun son imparatoru (d. y. 1408)
- tarihi bilinmeyen
1464
- 23 Şubat - İmparator Zhengtong, Çin'in Ming Hanedanı'nın altıncı ve sekizinci imparatoru (d. 1427)
- 18 Haziran - Rogier van der Weyden, Flaman ressam (d. 1399 / 1400)
- 1 Ağustos - Cosimo de' Medici, Medici Bankası'nın ikinci kurucusu olarak da bilinen Floransa'da yaşamış bankacı ve siyasetçi (d. 1389)
- 14 Ağustos - II. Pius, papa (d. 1405)
- tarihi bilinmeyen
- II. İbrahim, Karamanoğulları beyi
- Pir Bahaeddin Erzincanî
1465
- 12 Mayıs - Thomas Paleologos, Mora Despotu (d. 1409)
- Ağustos - II. Abdülhak, Fas Sultanı (d. 1419)
- tarihi bilinmeyen
1466
- Ağustos - I. Hacı Giray, Kırım Hanlığı'nın kurucusu (d. 1397)
- Eylül - Karamanoğlu İshak Bey, Karamanoğulları Beyliği'nin 18. beyi (d. ?)
- 13 Aralık - Donatello, Floransalı Rönesans öncüsü heykeltıraş (d. 1386)
- tarihi bilinmeyen
- Yahyâ-yı Şirvânî, Azeri sufi
1467
1468
- 17 Ocak - İskender Bey, Arnavutların ulusal kahramanı (d. 1405)
- 3 Şubat - Johannes Gutenberg, hareketli parçalar ile yazı baskısını Avrupa'da başlatan matbaacı, yayıncı ve kuyumcu (d. 1398)
- 8 Eylül - Sejo, Joseon Hanedanlığı'nın 7. kralı (d. 1417)
- tarihi bilinmeyen
- Ebü'l-Hayr Han, Özbek hükümdar (d. 1412)
- Sabuncuoğlu Şerefeddin, Osmanlı döneminde tıp alanında önemli eserler vermiş Türk hekim ve cerrah, ilk Türkçe cerrahi eserin sahibi (d. 1385)
1469
- 8 Ekim - Fra Filippo Lippi veya Lippo Lippi, Erken rönesans dönemi İtalyan ressam (d. 1406).
- 31 Aralık - Yejong, Joseon Krallığı'nın sekizinci kralı (d. 1450)
- tarihi bilinmeyen
- Ebu Said Mirza, Timurlular hükümdarı (d. 1424)
- Eşrefoğlu Abdullah Rûmî, Türk şair, mutasavvıf
- Niccolò de' Conti, Venedikli tüccar ve gezgin (d. 1385)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Stoyan, Ronald; Dunlop, Storm (2015). Atlas of Great Comets. Cambridge University Press. ss. 49-50. doi:10.1017/CBO9781316145166.010.
