1090'lar
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1090'lar, 1 Ocak 1090 günü başlayıp 31 Aralık 1099 günü sona eren Jülyen Takvimi'nin on yılıdır.
Olaylar
1090
- Murabıt kralı Yusuf bin Taşfin, Granada'yı ele geçirdi.
- 1. Koyun Adaları Muharebesi gerçekleşti.
1091
- Çaka Bey'in Peçenekler ile ittifak kurarak İstanbul'u kuşattı.
- Nisan - Bizans İmparatoru I. Aleksios, Kuman Türkleri'nin yardımıyla Meriç nehri kıyısındaki Levounion Muharebesi'nda Peçenekleri yendi.
- Sicilya Kontu I. Rugerro, Malta'yı ele geçirdi.
- Macaristan Kralı I. Ladislaus, Hırvatistan'ın Slavonya bölgesini ele geçirdi.
- Murabıtlar, Abbadiler'in egemenliğine son verdi.
- Kasım - Murabıtlar, Almeria Emirliği'ni ele geçirdi.
1092
- 1. Alamut Savaşı gerçekleşti.
1093
- Çaka Beyliği, Bizans tarafından yıkıldı.
1094
- Badajoz Emirliği, Murabıtlar tarafından yıkıldı.
- Urfa, Büyük Selçuklu tarafından ele geçirildi.
- 15 Haziran - Kastilyalı Rodrigo Díaz de Vivar (El Cid), Valensiya'yı ele geçirdi.
- Aralık - Ebu Said Tacüddevle Tutuş, Bağdat'ı ele geçirdi.
1095
- Papa II. Urbanus, 18 - 28 Kasım 1095 tarihleri arasında Fransa'nın Clermont kentinde bir kurultay topladı. Konseyde Hristiyan dünyasında hakim olan barışçı doktrin terk edildi ve Haçlı Seferleri'nin temeli atıldı.
1096
- Halkın Haçlı Seferi gerçekleşti (Birinci Haçlı Seferi'nin başlangıcı olan ve Nisan-Ekim 1096 tarihleri arasında altı ay süren haçlı seferi).
- Kırkgeçit Muharebesi gerçekleşti.
- Birinci Haçlı Seferi başladı (1096-1099). Katılan orduların miktarı ve sonuçları bakımından en önemli Haçlı seferidir.
- Eylül - Breisli Rainald liderliğindeki Alman kuvvetleri (5.000 piyade ve 200 şövalye) İznik bölgesine baskın düzenledi. Doğuya doğru ilerlediler ve Kserigordos kalesinde Selçuklu garnizonuna saldırdılar. Ele geçirmeyi başardılar ve iaşe ile tedarik stoğu buldular. İçerideki Yunan Hristiyanlar bağışladılar.
- 29 Eylül - Kserigordos Kuşatması: Sultan I. Kılıç Arslan, Kserigordos kalesine saldırmak ve yeniden ele geçirmek için bir Selçuklu seferi gücü gönderdi. Su kaynağını kestiler ve Breisli Rainald teslim olmak zorunda kaldı. Haçlıların çoğu öldürüldü, ancak diğerleri İslam'a dönüp köle oldu.
- Oxford Üniversitesi, eğitim hayatına başladı.
1097
- 1 Temmuz - Dorileon Muharebesi gerçekleşti.
- Nikea Kuşatması gerçekleşti.
- Birinci Haçlı Seferi'nde yüzbinlerce kişilik kafileler Bizans İmparatorunun desteğinde Anadolu'ya geçti. I. Kılıçarslan'ın Selçuklu ordusu ilk büyük kafileyi kılıçtan geçirdi. Fakat arkadan gelen zırhlı Frank ve Germen birlikleri karşısında dayanamadı. Önce başkent İznik, sonra da Doryleon Savaşı (Eskişehir Savaşı) ile Batı Anadolu kaybedildi. Bu bölgeler antlaşma gereği Bizansa bırakıldı. Haçlı ordusu Anadoluda ilerlerken Kılıçarslan'ın vurkaç taktiğiyle 600.000 kişiden 100.000 e düştü. Yine de Kilikya (Çukurova) bölgesine ulaşıp bu bölgede Ermeni krallığını kurdu. Bu bölgeden ayrılan bir Frank birliği, bir başka kutsal bölge olan Edessa'ya (Urfa) girip, burada Anadolu'daki ilk Frank krallığını kurdular.
1098
- Haçlılar Antakya'yı işgal etti.
- İnaloğulları Beyliği kuruldu (dağılışı 1183).
- Antakya Prensliği kuruldu (dağılışı 1268).
- Tanrıbermiş Beyliği dağıldı (kuruluşu 1074).
1099
- I. Haçlı Seferi (1096-1099) sona erdi.
- Kudüs Kuşatması gerçekleşti. Kudüs, Hristiyan Latin krallıkların eline geçti, tarihinin en büyük katliamını yaşadı.
- Kudüs Krallığı kuruldu (dağılışı 1291).
Önemli insanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nizâmülmülk
- Papa II. Urbanus
- Muktedî, Bağdat halifesi
- I. Melikşah, Selçuklu Sultanı
Doğumlar
1090
- II. Thibaut, Chartres, Blois, Champagne ve Brie kontu (ö. 1152)
- Aziz Bernard, Hristiyan teolog (ö. 1153)
1091
- 18 Eylül - Andronikos Komnenos, İmparator I. Aleksios'un ikinci oğlu (ö. 1130 / 1031)
- tarihi bilinmeyen
- Fahru'l-Nisa, İslam sonrası ilk Kürt kadın şair, yazar ve İslam bilgini (ö. 1179)
- İbn Zühr - İslam dünyasının en önemli hekimlerinden, ilk asalak bilimci (parazitolog) kabul edilen hekim
1092
1093
- 16 Ocak - İsaakios Komnenos, Bizans imparatoru I. Aleksios'un oğlu (ö. 1152'den sonra)
- tarihi bilinmeyen
- I. Demetre, Bagrationi hanedanı mensubu Gürcü kralı (ö. 1156)
- III. Konrad, Hohenstaufen Hanedanı'ndan ilk Almanya kralı (ö. 1152)
- Ahmed Yesevî, Türk mutasavvıf ve şair (ö. 1166)
1094
- Abdülmü’min el-Kûmî, Muvahhidler devletinin kurucusu
1095
- 22 Aralık - II. Rugerro, Sicilya Kralı, Sicilya Kontu I. Rugerro'nun oğlu, kardeşi Sicilya Kontu Simone'nin ardılı (ö. 1154)
- tarihi bilinmeyen
1096
- 15 Ocak - Theodora Komnini Angelina, Bizans İmparatoru I. Aleksios ile İrini Dukena'nin dördüncü kızı
- 31 Aralık - Âmir, Fâtımî halifesi (ö. 1130)
- tarihi bilinmeyen
1097
- Atsız, Harezmşah hükümdarı (ö. 1156)
- Muhammed bin Kiyâ Büzürgümmîd, Alamut Kalesi hakimi (ö. 1162)
1098
- Bingenli Hildegard, Benedikten tarikatına mensup Alman rahibe, yazar, besteci, alfabe mucidi, filozof, hezârfen (ö. 1179)
Ölümler
1090
- Muhammed es-Serahsî, Karahanlılar devrinde yaşamış Türk asıllı fıkıh bilgini (d. 1009)
- Sikelgaita, Lombard prensesi, Salerno'lu IV. Guaimar'ın kızı ve Apulia Dükü Robert Guiscard'ın ikinci karısı (d. 1040)
1091
- Artuk Bey - Artuklu Beyliği'nin kurucusu olan Türk komutan
1092
- 14 Ekim - Nizamülmülk, Büyük Selçuklu Devleti'nin veziri ve Siyâsetnâme adlı kitabın yazarı olan Fars devlet adamı ve siyaset bilimcisi (d. 1018)
- 19 Kasım - I. Melikşah - Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı (d. 1055)
- tarihi bilinmeyen
- Çaka Bey - İzmir ve civarında bağımsız bir beylik kuran ve yöneten, aynı zamanda ilk Türk denizcisi olarak kabul edilen Selçuklu komutanı ve denizcisi
- Ebu'l-Kasım - Anadolu Selçuklu Devleti ilk döneminde İznik kentinin beyi
1093
- Şubat - Tâcülmülk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu veziri (d. 1046)
- 22 Eylül - III. Olaf, Norveç kralı (d. y. 1050)
- 13 Kasım - III. Malcolm, İskoç kralı (d. 1031)
1094
- 14 Ocak - Eudokia Komnini, Bizans imparatoru I. Aleksios'un kızı (ö. 1129)
- 24 Aralık - Müstansir (Maad al-Müstansir Billah), Fatımi halifesi (d. 1029)
- tarihi bilinmeyen
- I. Mahmud, Büyük Selçuklu sultanı (d. 1087)
- Aksungur el-Hacib, Sultan Melikşah döneminde Selçuklu Halep Emirliği yapan yönetici
- Bedr el-Cemâli, Fatımiler Devletinde devlet adamı (d. 1015)
- El-Bekrî, Endülüs-Arap coğrafyacı ve tarihçi (d. 1014)
- Muktedî, Abbasi halifesi (d. 1056)
- Terken Hatun, I. Melikşah'ın eşi ve I. Mahmud'un annesi
1095
- 29 Temmuz - I. Ladislaus, Macaristan ve Hırvatistan kralı (d. 1040)
- tarihi bilinmeyen
- I. Tutuş veya Ebu Said Tacüddevle Tutuş, Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Alp Arslan'ın oğlu ve Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı
- Shen Kuo, Çinli bilim insanı ve devlet adamı (d. 1031)
- Vitale Falier, 32. Venedik doçesi
1096
- Eudokia Makrembolitissa, Bizans İmparatoru X. Konstantinos'un ikinci karısı (d. 1021)
1097
- Porsuk ya da Bursuk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hizmetinde bir Türk generali
- Nizar bin Müstansır, Nizârî İsmâ‘ilîyye Mezhebi imamı (d. 1045)
1098
- 2 Haziran - Yağı-Sayan, Birinci Haçlı Seferi sırasında Haçlıların Antakya Kuşatması'nda Büyük Selçuklu Devleti'nin Antakya kalesi savunma komutanı
1099
- 10 Temmuz - Rodrigo Díaz de Vivar, El Cid Campeador olarak bilinen Kastilyalı asil, askerî komutan, başarılı diplomat (d. 1043)
- 29 Temmuz - II. Urbanus, papa (d. 1042)
- tarihi bilinmeyen
- III. Donald, İskoç kralı (d. y. 1039)
- İbrahim bin Mesud, Gazne Devleti sultanı
- Zübeyde Hatun, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Sultanı Melikşah'ın eşi, Berkyaruk'un annesi