İstok

İstok
Kasaba
İstok İstok’un Kosova’daki konumu
Ülke/Bölge/UNMIK	Kosova (de facto) Kosova-Metohiya (de jure) UNMIK (de jure)
İl/Okrug/District	İpek Pećki District of Pec
Belediye	İstok
İdare
Yüzölçümü
• Toplam	453 km²
Nüfus (2011)
• Toplam	39.294
• Yoğunluk	86.5/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu	+381
Plaka kodu	03
Resmî site İstok Belediyesi

İstok (Arnavutça: Istogu veya Burimi; Sırpça: Istok / Исток), Kosova'nın kuzeybatısında bir kasaba ve belediye merkezidir.

De facto olarak Kosova’nın İpek ilinde; de jure olarak Sırbistan’a bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi’nin Pećki ilinde yer alır. Ayrıca de jure olarak Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetim Misyonu’nun İpek Bölgesi’nde (District of Pec) bulunur.

Şehrin Adı

Şehrin adı olan İstok sözü, Sırpçada bugün kullanılan “istek” (kaynak, su kaynağı, bulak) sözünün eski biçimidir. Bu ad da, Ak Drin’in kollarından olan “İstoçka” ismiyle bağlantı olarak düşünülmektedir. Bugün, şehir için Arnavutçada kullanılmağa başlanan Burimi sözü de “kaynak, su kaynağı” anlamı üzerinden Arnavutçaya yapılan çeviriyle kullanıma girmiştir.

Genel Bilgi

İstok, Kosova’nın Sırbistan’a yakın kesiminde yer almaktadır. Şehir, kültürel yapısı ve demografik durumuyla da bu yakınlığı göstermektedir. Tarihî süreçte şehirdeki Sırp oranı, Müslüman (Arnavut, Türk, Boşnak, Rom vb.) oranını hiçbir zaman geçemese de, Kosova’nın birçok bölgesinde bulunmayan oranlara sahip olabilmiştir.

Nüfus

Çağdaş dönemde şehrin etnik dağılımı; % 92 Arnavut, % 1.2 Sırp ve kalan % 6.8 Müslüman (Rom, Aşkali, Türk, Boşnak) şeklinde oluştuğu düşünülmektedir.

2011 yılında Kosova genelinde yapılan nüfus sayımında İstok nüfusu 39.294 çıkmıştır.

Turizm

İstok bölgesi, Kosova’da balık üretiminin, balıkçılığın öne çıktığı yerlerin başında gelir. Bu bölge balık turizminin de merkezlerindendir. Bölgenin leziz balıklarını yemek için Kosova’nın çeşitli yerlerinden müşteriler İstok’a gelirler.

Ekonomi

II. Dünya Savaşı’ndan sonra İstok muhitindeki su değirmenleri devletleştirilmişlerdir. Bu değirmenler, uzun yıllar devlet desteği ile işletilmişlerdir. Sosyalist dönemdeki devlet işletmesinin ismi Ribnjak “balık merkezi, balık üretim yeri” idi. İşletme özelleşince Trofta adını almıştır. Trofta işletmesi bugün 70 kişiyi istihdam etmektedir.

Kültürel Yapı

İstok bölgesi, ünlü Kosovalı şair Mehmet Akif Ersoy'un ata toprağıdır. Şuşiçe köyü, İstok muhitindedir. İstok, Avrupa'nın en büyük hapishanelerinden birinin (4–5 km'lik) bulunduğu yerdir: Dubrava Hapishanesi.

Avrupa'nın en sert yelleri, kuzey-güney doğrultusunda bu bölgede esmektedir. Kosova eski cumhurbaşkanı İbrahim Rugova'nın doğum yeri, İstok Belediye sınırlarındaki Crnce köyüdür.