İhtiyofobi
| İhtiyofobi | |
|---|---|
| Uzmanlık | Psikoloji |
İhtiyofobi veya balık korkusu, balık yeme korkusu, çiğ balığa dokunma korkusu veya ölü balık korkusu gibi kültürel fenomenlerden irrasyonel korkuya (özgül fobi) kadar değişir. Selakofobi veya galeofobi ise, köpekbalıklarına özel gelişen korkudur.[1]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]İhtiyofobi terimi Yunanca "balık"[2] anlamına gelen ἰχθῦς - ichthus ve φόβος - phobos, "korku" sözcüklerinden gelir.[3] Galeofobi ise, Yunanca γαλεός - galeos, "küçük köpekbalığı" kelimesinden gelir.[1][4]
Fobi
[değiştir | kaynağı değiştir]İhtiyofobi, Psychology: An International Perspective (Psikoloji: Uluslararası Bir Perspektif) kitabında "olağandışı" özel bir fobi olarak tanımlanır.[5] İhtiyofobinin hem semptomları hem de çareleri, çoğu spesifik fobide ortaktır.
Davranışçılıkta ünlü bir isim olan Amerikalı psikolog John B. Watson, birçok psikoloji kitabında alıntılanan, bir bebekte bir akvaryum balığından kaynaklanan koşullu korkunun bir örneğini ve korkuyu şimdi "kademeli maruz bırakma terapisi" (sistematik duyarsızlaştırma) olarak adlandırılan yöntemle koşulsuzlaştırmanın bir yolunu gösterir.[6]
Buna karşılık, 2007 yapımı The Panic Room adlı belgesel dizide "hayatı etkilenen" balık fobisi olan bir adamı tedavi etmek için "radikal maruz kalma tedavisi" başarıyla kullanıldı.[7]
Kültürel fenomen
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihsel olarak, Navajo halkı balıktan hoşlanmadıkları için ihtiyofobik[8][9] olarak tanımlandı. Bununla birlikte, bu daha sonra psikolojik bir durum değil, suda yaşayan hayvanlara karşı kültürel veya efsanevi bir isteksizlik olarak kabul edildi.[10]
Balık yeme korkusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan Tabipler Birliği Dergisi, cıva gibi kirleticilerin yiyeceklerde birikmesinden endişe duyanlar arasında balık yeme korkularını ele alan bir araştırma makalesi yayınladı.[11]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Davis, Charles Patrick (29 Mart 2021). "Medical Definition of Fear of sharks" (İngilizce). MedicineNet. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2022.
- ^ ἰχθῦς 1 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus, (İngilizce)
- ^ φόβος 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus, (İngilizce)
- ^ γαλεός 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus, (İngilizce)
- ^ Michael W. Eysenck. Psychology: An International Perspective, Psychology Press, 2004, s. 839, 1-84169-360-X
- ^ John B. Watson (1929) "Behaviorism - The Modern Note in Psychology" 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- ^ Tryst Williams. Man cured of 'life affecting' fish phobia. Western Mail, 18 Nisan 2007 (İngilizce)
- ^ Washington Matthews. Ichthyophobia, The Journal of American Folklore, Vol. 11, No. 41 (1898), ss. 105-112
- ^ William H. Lyon. The Navajos in the American Historical Imagination, 1868-1900, Ethnohistory, Vol. 45, No. 2 (1998), ss. 237-275
- ^ Howard M. Bahr. The Navajo as Seen by the Franciscans, 1898-1921: A Sourcebook. Scarecrow Press, 2004, 0-8108-4962-3
- ^ Dariush Mozaffarian, Eric B. Rimm, "Fish Intake, Contaminants, and Human Health. Evaluating the Risks and the Benefits", Journal of the American Medical Association, 2006, vol. 296, ss. 1885-1899.