İbn Zafer

İbn Zafer
Doğum	1104 Sicilya
Ölüm	1170[?]
Din	İslam

İbn Zafer (Arapça: ابن ظفر; d. 1104, Sicilya - ö. 1170[?]), Norman Hakimiyetinde yaşamış Arap-Sicilyalı polimat, edebiyat, tefsir, dil bilgini ve politikacı. Batıda daha çok "Niccolo Machiavelli'nin Arap Öncüsü" olarak anılır.

Hayatı

İbn Zafer, fiziksel olarak zayıf ve cılızdı. İsmindeki "al-Siqilli" adlı takısı hasebiyle Sicilya'da doğduğu anlaşılır fakat soy adı olan "al-Makki" isminden anlaşılmaktadır ki ailesinin kökenleri Mekke'ye dayanmaktadır ayrıca kendisi de burada büyümüş ve eğitimini burada tahsil etmiştir. Zamansız ve belirsiz seyahatleri yüzünden "Avare" olarak adlandırıldı.

İbn Zafer muhtemelen gençliğini Tunus'ta, Fâtımîler'in Mehdiye kentinde geçirdi. Norman Akınları sonucunda 1148'de buradan ayrıldı. Sicilya'da bir süre kaldıktan sonra Mısır'a gitti. 1146'da Halep'te Safi al-Din'in himayesi altında bir medresede eğitim gördü. İbn Hammud'un himayesi altında yeniden Sicilya'ya döndü. İç Karışıklıklar hasebiyle Lübnan'ın Hamat kendine iltica etti. Yaklaşık 1170 yıllarında sefalet içinde burada öldü. Coğrafyacı Yakut el-Hamevi ondan 'incelikli bir filolog' olarak bahsetti ve hem Zehebi hem de İbn Hallikan onun ilmini ve düşüncesini övdü.

Kendisinin 32 adet kitabı olduğu düşünülmektedir.

Eserleri

Sülvanü'l-Muta'fi Udvani'l-Etba

Zafer'in Sülvanül Muta'sının kapağı.

Adı, "Tebaasının Düşmanlığı Sırasında Hükümdarın Tesellisi" olarak çevrilebilecek olan bu eser, onun magnum opus'udur. Yüzyılllar sonra, Floransalı meşhur düşünür Niccolo Machiavelli, Lorenzo de' Medici'ye adayacağı Prens adlı eserini yazdığında; İbn Zafer, Batı Dünyası için bilinmeyen bir şahsiyetti. Michele Amari'nin eserini İtalyanca çevirdiği 1851 tarihinden sonra bile anlaşılamadı. Amari'nin önsözünde İbn Zafer'in biyografisinden ve onun müsvedde tarih kayıtlarından bahsetti. Richard Bentley, bu eseri 1851 yılında İngilizce olarak da yayımladı fakat kitabın aslı Sicilya'da, 12. Yüzyılda yazılmıştı. 20. Yüzyılın başlarında başka bir siyaset bilimci olan Gaetano Mosca, Machiavelli ve İbn Zafer arasındaki benzerlikleri dile getirdi. Fakat hala İbn Zafer'in ismi nadiren meşhur varisi Niccolo Machiavelli ile beraber anılır.

Bu eser, Arap ve Pers edebiyatındaki Bilgeliğe ve Nasihate dayanan eserlerle aynı kategoride değerlendirilebilir. Kelile ve Dimne, Binbir Gece Masalları ve Nizâmülmülk'ün Siyasetnamesi gibi eserlerle paralel olarak değerlendirilebilir. "Prenslerin Aynası" olarak adlandırılan bu türde yazar; Hükümdara ve Varislerine gücü nasıl kullanılacağını, iyi yönetimin ve bir devlet maliyesinin nasıl olması gerektiğine dair nasihatler verir. İbn Zafer, bu eserin ilk nüshasını muhtemelen bir devrimle karşı karşıya olan hükümdara adadı.