Abdülaziz bin Mitab el-Reşid
| Abdülaziz bin Mitab el-Reşid (İbn Reşid) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Emir | |||||
 | |||||
| 6.Cebel Şammar Emiri | |||||
| Hüküm süresi | 1897– 12 Nisan 1906 Cebel Şammar Emirliği | ||||
| Önce gelen | Muhammed bin Abdullah | ||||
| Sonra gelen | Mutaib bin Abdülaziz | ||||
| Taç giymesi | 1897 | ||||
| Doğum | 1870 Hail | ||||
| Ölüm | 12 Nisan 1906 (35-36 yaşlarında) Ravzatu'l-Muhanna | ||||
| Çocuk(lar)ı | Liste
| ||||
| |||||
| Hanedan | Reşidi Hanedanı | ||||
| Babası | Mutaib bin Abdullah (Cebel Şammar Emiri) | ||||
Abdülaziz bin Mitab (bin Abdullah) el-Reşid (Arapça: عبد العزيز بن متعب الرشيد; 1870-12 Nisan 1906), bilinen adıyla İbn Reşid, 1897'den 1906'ya kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun Arabistan'daki vasalı konumundaki Cebel Şammar Emiri.[1][2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Abdülaziz bin Mitab 1870 yılında doğdu.[3] Üçüncü Reşidi emiri Mutaib bin Abdullah'ın oğluydu ve Abdülaziz'i varisi yapan beşinci emir olan amcası Muhammed tarafından evlat edinildi.[4]
Muhammed bin Abdullah, 1897'de eceliyle öldükten sonra yerine Abdülaziz geçti. Ancak, Osmanlı müttefikleri popüler olmadığı ve zayıfladığı için Reşidi yönetimi pek güvende değildi.
Yine de kendisi de gücünü Kuveyt Şeyhliği ve çevre emirliklere yayma peşindeydi. Ancak 1900 Aralığında patlak veren Kuveyt-Reşidi Savaşı'nda iki tarafta tam bir başarı elde edemedi. Bununla birlikte 1901'de Kuveyt şeyhinin çevre emirliklerden topladığı ve eski rakibi Suud hanedanın askerlerinin de olduğu büyük bir orduyu Sarif Muharebesi'nde yenilgiye uğrattı.
Fakat 1902'de Suudi Arabistan'ın kurucusu İbn Suud küçük bir kuvvetle Kuveyt'ten döndü ve Riyad'ı Riyad Muharebesi denen baskın ile oradaki valiyi öldürüp geri aldı, şimdiki Suudi Arabistan'ın temelini oluşturan Riyad Emirliği'ni kurdu.[5] İbn Reşid, Riyad'ı geri almada başarısız oldu ve İbn Suud, El-Kasım Bölgesi'ne yöneldi. Osmanlı İmparatorluğu'nun silah ve asker desteğine karşın Suudi-Reşidi Savaşı'nda Suudilerle yaptığı ve yenilgiye uğradığı, birkaç muharebe sonrasında, 1906'da İbn Suud'a karşı yapılan Ravzatu'l-Muhanna Muharebesinde öldürüldü.[5] Ölümü güçlü bir liderde yoksun kalan Cebel Şammar Emirliği'nin daha da zayıflamasına sebep oldu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Christopher Keesee Mellon (May 2015). "Resiliency of the Saudi Monarchy: 1745-1975" (Master's Project). The American University of Beirut. Beirut. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Frederick Fallowfield Anscombe (1994). The Ottoman Gulf and Creation of Kuwayt, Sa'udi Arabia and Qatar, 1871-1914 (PhD tez). Princeton University. s. 256. ISBN 979-8-208-93987-1. ProQuest 304117067. 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Dhaifallah Alotaibi (2017). Ibn Sa'ud and Britain: Erken değişen ilişkiler ve devlet öncesi oluşum 1902-1914 (PhD tez). Bangor University. s. 7. ISBN 9781088398487. ProQuest 2083742545. 30 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ Roby C. Barrett (June 2015). "Suudi Arabistan: Modernity, Stability, and the Twenty-First Century Monarchy" (Report). Joint Special Operations University. s. 30. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
- ^ a b Talal Sha'yfan Muslat Al Azma (1999). The role of the Ikhwan under 'Abdul'Aziz Al Sa'ud 1916-1934 (PhD tez). Durham University. s. 49. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Madawi Al Rasheed. (1991). Politics in an Arabian oasis. The Rashidi Tribal Dynasty. I.B. Tauris & Co Ltd, London & New York (based on a Ph.D. thesis presented to Cambridge University, 1988). 1-85043-320-8