İbnü'l-Esîr
İbnü'l-Esîr, üç erkek kardeşin aile adıdır. Tanınmış İslam tarihçileri ve yazarları olup, günümüz güneydoğu Türkiye'de Cizre[1] (Jazīrat ibn Umar)'de doğmuşlardır.[2]
Ailenin Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]İslam fetihleri sırasında Irak'a yerleşmiş, Arapların büyük bir kabilesi olan Bekir b. Vail kabilesinin[3] Şeybanoğulları[4] kolundan Arap bir aileye mensuptur.[5] Daha sonra 10. yüzyılda Şehrizor'da yaşarken Büveyhilerin baskısıyla Cizre'ye göç etmişlerdir.[5]
Kardeşler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mecdüddin
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaşça büyük olan, Mecdüddin ismiyle bilinir (1149 - 1210), Musul amiri hizmetinde ve önemli bir gelenek ve dil araştırıcı ve gözlemcidir. Onun yazdığı gelenek sözlüğü (Kitab an-Ni/zdya) 1893 yılında Kahire'de yayınlanır ve ayrıca Ferdinand Seybold tarafından (Kitab ul-Murassa) isminde yazılmıştır (Weimar, 1896).
Ziyâeddin
[değiştir | kaynağı değiştir]Üç kardeşlerden en küçükleri, olan Ziyâeddin (1163 - 1239), 1191 yılından sonra Selahaddin Eyyubi'ye daha sonra onun al-Malik al-Afdal isminde oğluna hizmet etmiş ve daha sonra, Mısır, Samsat, Halep, Musul ve Bağdat'ta bulunmuştur. O tanınmış ünlü Arap edebiyatını estetik ve biçimsel, üslubunu eleştirmiştir. Onun Kitab al-Matlial adındaki kitabı, Bulaq basımevi tarafından 1865 yılı içinde basılmıştır.
En ünlü erkek kardeşlerden ortancası, İzeddin Ali İbnü'l-Esîr'dir.[6] 1160 ile 1233[7] yılları arasında yaşamış olan İzzeddîn önemli bir müslüman Orta Çağ sonrası tarihçisidir. El-Kamil fi't-Tarih (Arapça:الكامل في التأريخ, al-kāmil fī t-taʾrīḫ) isimli en büyük eserini 1230 - 1231 yılları arasında Musul'da yazmıştır.
Ayrıca, İbnü'l-Esîr Sahabe'lerin yaşamı ve onların etkisi hakkında kapsamlı bir biyografiyi (Arapça:أسد الغابة في معرفة الصحابة, Usd al-ġāba fī maʿrifati ṣ-ṣaḥāba) yazdı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2008.
- ^ Yāqūt: K. Muʿǧam al-buldān. (Geographisches Wörterbuch) Ferdinand Wüstenfeld, Leipzig 1866-1870. s.n. Ǧazīrat Ibn ʿUmar
- ^ TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 5, sayfa: 362
- ^ TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 39, sayfa: 37
- ^ a b TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 21, sayfa: 26
- ^ Abdülkerim Özaydın, "İBNÜ’l-ESÎR, İzzeddin", DİA, c.21 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İstanbul 2000, s.26
- ^ "Fourth to Seventh century". 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2008.