Ürgüp
| Ürgüp | |
|---|---|
 Ürgüp Meydan | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Nevşehir |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ömer Coşkun[1] |
| • Belediye başkanı | Ali Ertuğrul Bul (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 565 km² |
| Rakım | 1050 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 35.352 |
| • Kır | 12,460 |
| • Şehir | 23.237 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 50400 |
| İl alan kodu | 0384 |
| İl plaka kodu | 50 |
Resmî site Ürgüp Kaymakamlığı | |
Ürgüp, Nevşehir ilinin ilçesidir.
Başlıca gelir kaynağı turizmir. [3]İlçenin yüzölçümü 587 km²’dir.[4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ürgüp, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Kapadokya bölgesinin önemli yerleşim merkezlerinden biridir. Antik çağlarda "Osiana" (Assiana) adıyla bilinen yerleşim, Bizans döneminde "Prokopi" olarak adlandırılmıştır. Bu adın, Bizans İmparatoru Maurikios'un oğlu Prokopios'tan geldiği düşünülmektedir.[5]
Roma ve Bizans dönemlerinde Hristiyanlığın gelişmesiyle birlikte Ürgüp, dini bir merkez hâline gelmiştir. Bölgedeki kayalara oyulmuş kiliseler ve manastırlar, bu dönemin izlerini taşır. 1071 Malazgirt Savaşı sonrasında Selçuklular tarafından fethedilen Ürgüp, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde ticari ve kültürel olarak gelişmiş ve çeşitli vakıf eserleriyle donatılmıştır.[4]
Osmanlı döneminde Ürgüp, Niğde sancağına bağlı bir kaza merkezi olarak önemini sürdürmüştür. 19. yüzyılda çok kültürlü yapısı ile dikkat çeken Ürgüp'te Türklerin yanı sıra Rum ve Ermeni topluluklar da yaşamıştır. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte 1924 nüfus mübadelesi sonrasında Rum nüfus Yunanistan'a gönderilmiş, yerine Batı Trakya'dan gelen Türk göçmenler yerleştirilmiştir.[6]
1954 yılında Nevşehir ilinin kurulmasıyla birlikte Ürgüp, Nevşehir iline bağlı bir ilçe olmuştur. Cumhuriyet döneminde özellikle 1980'li yıllardan sonra gelişen turizm sektörü sayesinde bölgesel bir cazibe merkezi hâline gelmiştir.[7]
Gezilecek yerler
[değiştir | kaynağı değiştir]Temenni Tepesi: Ürgüp şehir merkezine hâkim bir konumda yer alan bu tepe, panoramik şehir manzarası sunar. Tepede Selçuklu döneminden kalma türbeler ve seyir terası bulunur.[8]
Turasan Şarap Evi: Ürgüp'ün köklü bağcılık geçmişinin bir yansıması olan Turasan, Kapadokya'nın en bilinen şarap üreticilerindendir. Şarap tadımı ve üretim sürecine dair turlar düzenlenmektedir.[9]
Ürgüp Erhan Ayata At Müzesi ve Güzel Atlar Sergisi: Ürgüp Belediyesi tarafından kurulan bu özel müze, Kapadokya'nın "Güzel Atlar Ülkesi" kimliğini vurgulayan at temalı sanat eserleriyle dikkat çeker. Müze, yaklaşık 800 parçalık koleksiyona sahiptir.[10]
Ürgüp Müzesi: Arkeolojik ve etnografik koleksiyonlarıyla Ürgüp ve çevresinin tarihsel gelişimini sergileyen küçük ama etkileyici bir müzedir.[11]
Üç Güzeller Peribacaları: Kapadokya'nın sembolü hâline gelmiş olan bu üçlü peribacası oluşumu, Ürgüp'ün doğal güzellikleri arasında en çok fotoğraflanan noktalardandır.[12]
Ürgüp Şehir Hamamı: Osmanlı döneminden kalma tarihi hamam, restore edilerek turizme açılmıştır. Geleneksel mimarisi ve işlevselliğiyle ziyaretçilerin ilgisini çeker.[13]
Mazı Yeraltı Şehri: Ürgüp'e yaklaşık 15 km mesafede bulunan Mazı Yeraltı Şehri, Kapadokya bölgesindeki en iyi korunmuş yeraltı şehirlerinden biridir. Kayalara oyulmuş çok katlı yapılarıyla tarihî bir öneme sahiptir.[14]
Gomeda Vadisi: Doğal yürüyüş parkurları, vadinin kendine has bitki örtüsü ve kaya oluşumları ile ziyaretçilere doğa ve tarih iç içe bir deneyim sunar.[14]
Kardeş Şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ürgüp Belediyesi, kültürel ve sosyal ilişkileri güçlendirmek amacıyla çeşitli şehirlerle kardeş şehir protokolleri imzalamıştır:
- Larissa, Yunanistan – 18 Temmuz 1996 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Dillenburg, Almanya – 23 Ocak 1999 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Vitebsk, Belarus – 4 Ekim 2001 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Kireas (Prokopi), Yunanistan – 21 Ekim 2003 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Mtskheta, Gürcistan – 3 Haziran 2004 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Talas, Türkiye – Kayseri iline bağlı Talas ilçesi ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Pamukkale, Türkiye – Temmuz 2020'de imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Matera, İtalya – 2 Aralık 2011 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Umnudelger, Khentii, Moğolistan – 1 Ağustos 2014 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Bayan-Adarga, Moğolistan – 5 Şubat 2016 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- San Miguel de Allende, Meksika – 8 Ocak 2021 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[15]
- Kırıkhan, Türkiye – 3 Mart 2023 tarihinde imzalanan protokol ile kardeş şehir olunmuştur.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Ürgüp ilçesi (Niğde) | |||
| 1927[17] | 21.419 | 4.501 | 16.918 |
| Ürgüp ilçesi (Kayseri) | |||
| 1935[18] | 22.841 | 4.377 | 18.464 |
| 1940[19] | 24.413 | 5.077 | 19.336 |
| 1945[20] | 25.799 | 4.468 | 21.331 |
| 1950[21] | 27.444 | 4.540 | 22.904 |
| Ürgüp ilçesi (Nevşehir) | |||
| 1955[22] | 28.360 | 4.574 | 23.786 |
| 1960[23] | 26.150 | 5.017 | 21.133 |
| 1965[24] | 28.808 | 5.607 | 23.201 |
| 1970[25] | 30.207 | 6.546 | 23.661 |
| 1975[26] | 34.840 | 6.758 | 28.082 |
| 1980[27] | 33.850 | 6.998 | 26.852 |
| 1985[28] | 34.379 | 9.018 | 25.361 |
| 1990[29] | 35.688 | 11.040 | 24.648 |
| 2000[30] | 38.004 | 14.538 | 23.466 |
| 2007[31] | 33.400 | 15.456 | 17.944 |
| 2008[32] | 33.909 | 15.912 | 17.997 |
| 2009[33] | 33.829 | 17.856 | 15.973 |
| 2010[34] | 34.372 | 18.631 | 15.741 |
| 2011[35] | 34.673 | 19.219 | 15.454 |
| 2012[36] | 35.000 | 19.116 | 15.884 |
| 2013[37] | 35.028 | 20.061 | 14.967 |
| 2014[38] | 35.311 | 20.522 | 14.789 |
| 2015[39] | 34.891 | 20.629 | 14.262 |
| 2016[39] | 34.972 | 21.080 | 13.892 |
| 2017[39] | 35.111 | 21.661 | 13.450 |
| 2018[39] | 35.352 | 22.236 | 13.116 |
| 2019[39] | 35.821 | 23.040 | 12.781 |
| 2020[39] | 35.697 | 23.237 | 12.460 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ürgüp Kaymakamlığına Ömer Coşkun atandı". Erişim tarihi: 31 Mayıs 2025.
- ^ "8/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ Ürgüp Kaymakamlığı Proje Geliştirme Basın Yayın Koordinatörlüğü, OKivanc,. "Turizm". www.urgup.gov.tr. Erişim tarihi: 27 Aralık 2025.
- ^ a b "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. Erişim tarihi: 18 Aralık 2025.
- ^ Ali Yalçın, Kapadokya Tarihi, Kapadokya Yayınları, 2017, s. 89-92.
- ^ Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Ürgüp İlçesi Kültür Envanteri Raporu, 2022.
- ^ "Ürgüp Belediyesi Resmî Web Sitesi". 26 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ Ürgüp Belediyesi - Temenni Tepesi
- ^ "Turasan Resmî Sitesi". 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ "Cumhuriyet Gazetesi - Ürgüp'te Atların İzinde". 5 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı – Ürgüp Müzesi
- ^ Kapadokya Tanıtım Rehberi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2021.
- ^ https://urgup.bel.tr/sehir-hamami
- ^ a b https://kapadokya.ktb.gov.tr
- ^ a b c d e f g h i j k "Kardeş Şehirler". Ürgüp Belediyesi. 14 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ "Ürgüp Belediyesi Kırıkhan Belediyesi 'Kardeş Şehir' oldu". Son Dakika. Erişim tarihi: 4 Haziran 2025.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 1 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Ürgüp Nüfusu - Nevşehir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Nevşehir Ürgüp Nüfusu". nufusune.com.
 | Nevşehir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
