Örence, Bayburt
| Örence | |
|---|---|
 | |
 Bayburt'un konumu | |
  Örence Örence'nin Bayburt'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Bayburt |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 528 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0458 |
| İl plaka kodu | 69 |
| Posta kodu | 69002 |
Örence, Bayburt ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Köyün eski adı Everek'tir.[4] 1591 yılı tahririnde sadece erkek nüfus kaydedilmiş olup söz konusu kayıtta "Everek" adıyla yer alan yerleşimde 136'sı Hristiyan ve 2'si Müslüman olmak üzere toplam 138 nefer (erkek) yaşamaktadır. Bu tarihte köyün; Karamişe, Gülari, Çamahsor ve Çekhesor adlarıyla dört mezrası bulunmaktadır.[5] 1642 yılı avarız defterine göre köyde 28 Hristiyan ve 8 Müslüman avarız hanesi kaydedilmiştir. Bu tarihte köylüler Bayburt Kalesinin bakımından sorumludur.[6]
1835 ve 1848 tarihli nüfus defterlerinde Everek (اورەك) olarak yerleşimden bahsedilmiştir.[7][8]
1835 yılında erkek nüfusun tespitinin yapıldığı nüfus yoklama defterine göre köyde; 96'sı Hristiyan (29 hane) ve 90'ı Müslüman (27 hane) olmak üzere toplam 56 hanede 186 erkek (mufassal deftere göre Müslüman erkek sayısı 93, toplam erkek nüfusu da 189) yaşamaktadır. 1845 yılında, Bayburt kazasında en fazla tarım arazisine sahip ve en fazla tarım geliri elde eden köy konumundadır. 1881-1891 yılları arasında kendi adıyla, 9 köyden oluşan nahiyenin merkez köyü konumundadır. Köyde 1898 yılında Hamidiye iptidai mektebi açılmıştır. Yerleşim, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Gümüşhane vilayetinin Bayburt kazasına bağlıydı. Bu kazanın Everek nahiyesinin köylerinden biriydi. Everek nahiyesi Everek köyü dışında, 32 köyü kapsıyordu.[9][10]
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuyla da Everek[11] olarak görülen köyün adı 1959 yılında, "yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle 7267 sayılı kanunla Örence olarak değiştirilmiş ve 1960 yılı nüfus sayımından itibaren bu adıyla kayıtlarda yer almaya başlamıştır.[12]
Örence köyünde günümüze ulaşabilmiş tek tarihsel yapı Everek Kilisesi'dir. Tek nefli bir yapı olan kilise, köyün 2,7 km kuzeydoğusunda, eski yerleşimdeki eski mezarlıkta bulunmaktadır. Harabe haldeki Everek Kilisesi'nin (11x5,5 m) duvarları günümüze ulaşmıştır. Yapı, kaba yonu taşlarla inşa edilmiştir. Everek Kilisesi'nin giriş kapısı güneyde bulunuyordu. Kapı açıklığı bugün yıkık durumdadır. Kilisenin tonoz örtüye sahip olduğu anlaşılmaktadır. Doğu ve batıda uzun, kuzeybatıda küçük penceresi bulunmaktadır.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Örence köyü, Bayburt il merkezine 27 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 528[2] |
| 2021 | 587[2] |
| 2020 | 630[2] |
| 2019 | 633[2] |
| 2018 | 664[2] |
| 2017 | 676[2] |
| 2016 | 748[2] |
| 2015 | 692[2] |
| 2014 | 730[2] |
| 2013 | 752[2] |
| 2012 | 810[2] |
| 2011 | 808[2] |
| 2010 | 801[2] |
| 2009 | 839[2] |
| 2008 | 846[2] |
| 2007 | 864[2] |
| 2000 | 842[14] |
| 1990 | 1.185[14] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Orence, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Bayburt Merkez Örence Köy Nüfusu". Nufusune.com. 2 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Köylerimiz: 1 Mart 1968 durumu". acikerisim.tbmm.gov.tr. 1968. s. 48. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Haziran 2022.
- ^ Ünsal, Alper (2020). "46 Numaralı Tapu Tahrir Defterine Göre Bayburt Ve Çevresinde Ekonomik Ve Sosyal Hayat". Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı-Yüksek Lisans Tezi. acikbilim.yok.gov.tr. ss. 28,343,344. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Haziran 2022.
- ^ İnbaşı, Mehmet (2007). "Bayburt Sancağı (1642 Tarihli Avarız Defterine Göre)". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10 (2). DergiPark. ss. 104,110. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi25 Haziran 2022.
- ^ "Yunus Özger, Bayburt Nüfus Defterleri 1835-1848, Bayburt, 2015, s. 317". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 881.
- ^ Özger, Yunus (2007). "XIX. Yüzyılda Bayburt (1830-1900)" (PDF). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı-Doktora Tezi. atauni.edu.tr. ss. 69-72,139-141,198,306,335,344,373,398,399. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)25 Haziran 2022.
- ^ Özger, Yunus (2015). Bayburt Nüfus Defteri 1835-1848. Ankara: Bayburt Üniversitesi BAKÜTAM. s. 69-72,317-319,365,588. ISBN 978-605-99450-3-5.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ 2019 Yılı Bayburt Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2020, s. 22 30 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9702-07.
- ^ a b c "Örence Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.