Çin-Roma ilişkileri
Çin Roma ilişkileri, Roma İmparatorluğu ve Han Hanedanı ya da Bizans İmparatorluğu ve çeşitli Çin hanedanları arasında dolaylı yoldan seyyahlar veya tacirler aracılığıyla gerçekleşmiş ilişkilerdir.[1]
Roma İmparatorluğu sınırlarını genişlettikçe Antik Yakın Doğu'ya yaklaşırken, Han Hanedanı da aynı dönemde askeri akınlar ile Orta Asya'ya dayanmaktaydı.[2] İki imparatorluğun sınırları doğrudan kesişmediğinden birbirleri hakkındaki bilgileri sınırlı ve dolayısıyla karşılıklı farkındalıkları düşüktü.[3] Part ve Kuşan İmparatorluğu gibi iki devletin arasında bulunan imparatorluklar, İpek ticareti üzerinde kazançlı bir kontrol sağlamak istemekte ve bu sebeple bu iki Avrasya gücü arasında doğrudan teması engellemekteydi. MS 97'de Çinli general Ban Chao elçisi Gan Ying'i Antik Roma'ya göndermek istemiş, ancak Gan Ying, Partlılar tarafından Basra Körfezi'nin ötesine gidecek bir seyahatten caydırılmıştır. Bunun ötesinde Antik Çin tarihçileri, Çin'e gelen bazı Roma elçilerinden bahseder. Bunlardan ilki MS 166'da Çin'e gönderilen ve muhtemelen Antoninus Pius ya da onun evlatlığı Marcus Aurelius tarafından gönderilmiş bir elçidir. Diğer elçilerin MS 226 ve 284 ve bundan yaklaşık 400 yıl sonra MS 643 yılında Bizans diplomasisince gönderildiği bilinmektedir.[4]
İpek Yolu ve deniz aracılığıyla yapılan dolaylı mal alışverişi, Çin ipeği, Roma cam eşyaları ve yüksek kaliteli kumaşları içermekteydi. Çin'de MS 1. yüzyıldan itibaren basılan Roma sikkelerinin yanı sıra, Çin kaynaklarının aktardığına göre Romalıların ulaştığı ilk bölge olan modern Vietnam'ın Jiaozhi mevkiinde Antoninus Pius ve Marcus Aurelius'un hükümdarlık dönemlerine ait Maximianus sikkesi ve madalyonlar bulunmuştur. Roma cam ve gümüş objeleri Han Hanedanı dönemine tarihlenen bazı Çin arkeolojik sitlerinde ele geçmiştir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Luttwak 2008, s. 168.
- ^ Luttwak 2008, ss. 168-69.
- ^ Yule 1915, s. 28.
- ^ McLaughlin 2015, s. 205.
- ^ Suarez 1990, s. 90.
Kullanılan kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Luttwak, Edward N. (2009). The Grand Strategy of the Byzantine Empire. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press. 978-0-674-03519-5.
- McLaughlin, Raoul (2015). The Roman Empire and the Indian Ocean: the Ancient World Economy and the Kingdoms of Africa, Arabia, and India. Barnsley: Pen and Sword Military. 978-1-78346-381-7.
- Suárez, Thomas (1999). Early Mapping of Southeast Asia. Singapore: Periplus Editions. 962-593-470-7.
- Yule, Henry (1915). Henri Cordier (ed.), Cathay and the Way Thither: Being a Collection of Medieval Notices of China, Vol I: Preliminary Essay on the Intercourse Between China and the Western Nations Previous to the Discovery of the Cape Route. London: Hakluyt Society. Erişim tarihi: 21 Eylül 2016.